8 Mart Dünya Kadınlar Günü tarihçesi kısaca 2021

Her yıl 8 Mart'ta kutlanan Dünya Emekçi Kadınlar Günü 2021 yılında hafta sonuna denk geliyor. Vatandaşlar 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde olan olaylarla ilgili bilgileri tazelemek için internette şimdiden aratmaya başladı. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü tarihçesi kısaca başlığı adı altında sıkça aratılan bu bilgileri biz de araştırıp haberimizde yer verdik. İşte 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ile ilgili tüm bilgiler...

KADINLAR GÜNÜ NEDİR?

Birleşmiş Milletler tarafından 1977 yılında ilan edilen 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün geçmişi çok eskilere dayanmaktadır.

Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmak yolunda verdiği savaşın başlangıcı, 8 Mart 1857 yılında Amerika'nın New York kentinde tekstil sektöründe çalışan yüzlerce kadının düşük ücretlerini, uzun çalışma saatlerini ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto etmek için grevler yapması olarak kabul edilmektedir.

Bu grevler sırasında çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda çoğu kadın 129 işçi can vermiş, bu olaylardan 52 yıl sonra (1910), Danimarka'nın Kopenhag kentinde düzenlenen II. Sosyalist Enternasyonal toplantısında Clara Zetkin’in önerisiyle, 1857’de başlayan, kadın haklarının kazanılması ve kadınların birlikteliği mücadelesinin her yıl “Kadın Günü” olarak kutlanması kararlaştırılmıştır.

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 19 Mart 1911’de Almanya ve İsviçre’de anıldı. Anmaların 8 Mart olarak değiştirilmesine 1921'de Moskova'da düzenlenen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda karar verildi. ABD'de de ise 1960’lı yıllarda anılmaya başlandı. Birleşmiş Milletler, 66 yıl sonra 8 Mart'ın 'Dünya Kadınlar Günü' olarak kabul etti.

8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ KISACA ANLATIMI

8 Mart 1857 tarihinde ABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi hayatını kaybetti.

İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı fakat her zaman ilkbaharda anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1917 Ekim Devrimi'nin önderi ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Lenin'in önerisiyle 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda (3. Enternasyonal Komünist Partiler Toplantısı) gerçekleşti. Adı da "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.

Dünya Kadınlar Günü, 1960'lı yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleşen çeşitli gösterilerde anılmaya başlanmasıyla Batı Bloku ülkelerinde daha güçlü bir şekilde gündeme geldi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etti.

TÜRKİYE'DE 8 MART İLK NE ZAMAN KUTLANDI?

Türkiye'de 8 Mart Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında kutlanmaya başlandı. Daha sonraki yıllarda ise uzun bir süre 8 Mart kutlamalarına izin verilmedi.

Ancak "Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. Böylece 8 Mart, 1975 yılında ve onu izleyen yıllarda daha yaygın ve yığınsal olarak kutlandı, kapalı mekanlardan sokaklara taşındı.

12 Eylül Darbesi'nden sonra cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmedi.

1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından kutlanmaya devam edilmektedir. Bu yeni dönemin temel farkı, eskiden sadece sosyalist kesimin sahiplendiği bu günün artık hemen tüm kadın kuruluşlarının yanı sıra adeta resmi bayram gibi devlet yetkilileri ve kurumları tarafından da kutlanmaya, hatta şirketlerin de reklam ve pazarlama faaliyetleri ile buna katılmaya başlamasıdır.

2003 yılında yurt çapındaki çeşitli Dünya Kadınlar Günü kutlamaları arasında, Taksim'de başlayan ve her yıl 8 Mart'ta tekrarlanan Feminist Gece Yürüyüşü, sonraki yıllarda başka şehirlerde de yapılmaya başlandı.[8]

2014 yılında İstanbul Valiliği tarafından Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesinin yürüyüş ve miting yapılabilecek yerler listesinden çıkarılmasından sonra 8 Mart günü İstiklal Caddesinde Feminist Gece Yürüyüşü yapılmaya devam edildiyse de 2019 yılında polis İstiklal Caddesi'nde toplanan binlerce kişinin yürüyüş yapmasını engelledi. Önceki yıllarda olduğu gibi yürüyüş yapmakta ısrar eden kalabalık göz yaşartıcı gaz ve plastik mermiler kullanılarak dağıtıldı.[9] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hükûmet yetkilileri ve Milliyetçi Hareket Partisi başkanı Devlet Bahçeli tarafından İstiklal Caddesinin girişindeki Taksim mescidinden okunan yatsı ezanı sırasında slogan ve ıslıklara devam edilerek ezanın protesto edildiği, ezana saygısızlık edildiği iddialarında bulunuldu. Kadın örgütleri ise söz konusu iddiaları yalanladı. 10 Mart akşamında bir grup "Ezana uzanan eller kırılsın" sloganlarıyla Taksim'de bir gösteri yapmak istedi fakat polis göstericileri müdahale ederek dağıttı.

KADINLAR GÜNÜ NEDEN 8 MART'TA KUTLANIR?

Her sene büyük bir coşkuyla kutladığımız Dünya Kadınlar Günü, neden 8 Mart’ta kutlanır? Aslına bakarsanız 8 Mart’ın tartışmalı bir tarihi var. Sosyal Belgesel, Dünya Kadınlar Günü’nün tarihine ışık tutuyor. 

1975 yılında Uluslararası Kadınlar Yılı olarak kutlandı. Yapılan etkinlikler kapsamında Birleşmiş Milletler, 8 Mart’ı “Dünya Kadın Günü” olarak kutlamaya başladı. İki yıl sonra 1977 de, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 8 Mart, “kadın hakları, uluslararası barış günü” olarak kabul edildi.

Bu kabule gerekçe olarak iki temel neden gösterildi. Bunlar: dünya barışının korunması, sosyal gelişim ve temel insan haklarının kullanılması için kadınların da eşitlik ve kendilerini geliştirmelerine olanak sağlama gereksinimi idi. Kadınlara eşit hakların verilmesinin dünya barışını güçlendireceği kabul edildi.

Günümüzde Dünya Kadınlar Günü, kadınlar açısından daha farklı anlamlar taşımaktadır. Artık 8 Mart, kadın hakları açısından bugünlere nasıl gelindiğinin hatırlanmasını sağlayan özel bir gündür. Dünya genelinde kadın hakları alanında son yıllarda olumlu gelişmeler sağlansa bile kadınlar açısından bir çok sorun hala çözülebilmiş değildir. Dünyadaki en yoksul insanların büyük bir çoğunluğu hala (%70’i) kadındır. Dünyadaki eğitim almamış insanların büyük çoğunluğu (2/3’si) yine kadınlardır. 

DÜNYA ERKEKLER GÜNÜ VAR MI?

Evet var. 19 Kasım her yıl Dünya Erkekler Günü olarak birçok etkinliğe sahne oluyor. Ancak 19 Kasım BM tarafından resmi kutlama günü olarak tanınmış değil.

1990'lardan bu yana 60'tan fazla ülkede düzenlenen Dünya Erkekler Günü etkinliklerinde odak noktası genellikle erkeklerin ve erkek çocukların sağlığı, cinsiyet eşitliğinin güçlendirilmesi ve olumlu erkek rol modeller oluyor.

2016'nın teması "Erkek intiharlarını durduralım" şeklindeydi.

PEK ÇOK ÜLKEDE RESMİ TATİL?

Pek çok ülkede Dünya Kadınlar Günü resmi tatil.

Dünya genelinde çiçek satışlarının 8 Mart ve öncesindeki birkaç günde neredeyse iki kat arttığı belirtiliyor.

Dünya Kadınlar Günü 2012: İtalya'nın başkenti Roma'da bir kadın mimoza buketi tutuyor.
Her ne kadar Çin'de çalışan kadınlara yarım iş günü izin verilmesi resmi makamlar tarafından tavsiye edilse de, işverenler bu tavsiyeye pek kulak asmıyorlar.

İtalya'da La Festa della Donna olarak adlandırılan Dünya Kadınlar Günü'nde kadınlara mimoza çiçeği hediye etme geleneği var. Her ne kadar bu geleneğin kökleri tam olarak bilinmese de, 2. Dünya Savaşı'nın bitiminden hemen sonra Roma'da başladığı düşünülüyor.

ABD'de ise Mart ayı "Kadınların Tarihi" olarak kabul ediliyor ve Beyaz Saray, Amerikalı kadınların başarılarını sıralayan bir bildiri yayınlıyor.

İŞTE KADINLAR GÜNÜ MESAJLARI

"Uçmak için kanatlarım varken ayaklarıma ne gerek varki?" - Frida Kahlo, Meksikalı sanatçı

"Başkalarının sınırlı hayal gübü ile kendinizi sınırlamayın." - Dr. Mae Jemison, Amerikalı astronot, doktor, mühendis, eğitimci ve girişimci

"Dünyada kendi içsel gerçeğinden başka hiçbir şeyin seni engellemesine izin verme." - Emma Herwegh, Alman yazar

"Bir hayal, tek başına kurulduğu vakit sadece bir hayaldir. Birlikte kurulduğu vakit bir geçekliktir." - Yoko Ono, Japon multimedya sanatçısı

"Hayal kırıklığının zihinlerimize girmesine izin veremeyecek kadar kıymetliyiz." - NL Beno Zephine, Hintli diplomat

"Güçsüz olduğunu söyleme, çünkü sen bir kadınsın." - Mary Kom, Hintli boksör

"Kendimden daha güçlüyüm." - Clarice Lispector, Brezilyalı yazar

"Gelecek fikrine gerçekten inanıyorum." - Zaha Hadid, Irak asıllı İngiliz mimar

"Cesaret her yerde cesareti çağırır." - Millicent Fawcett, İngiliz yazar ve süfrajet

"Kanatlar yalnıza uçmak için tamamen açıldıklarında özgürlük verir. Sırtta dururken ağırlıktan başka bir şey değildir." - Marina Tsvetaeva, Rus şair

"Gelecek, geçmişten çok daha güzel olabilir." - George Sand, Fransız yazar

"Kişinin en az bir hayali varsa, güçlü olmak için nedeni var demektir." - Sanmao, Tayvanlı yazar ve çevirmen