Arslan: Ailenin korunması devlet ve toplum için bir yükümlülüktür

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Başkanı Süleyman Arslan, cinsel istismar vakalarının artmasının en önemli nedenlerinden birinin teknolojinin kötü kullanılması olduğunu söyledi. Arslan, süresiz nafaka uygulamasının ise boşanmadan sonra yeni kurulacak aileler için olumsuz etkiler doğurduğunu ifade etti.

TİHEK tarafından düzenlenen "Uluslararası Ailenin Korunması Hakkı Sempozyumu" başladı. Ankara'da bir otelde düzenlenen sempozyuma Yargıtay 1. Başkanı İsmail Rüştü Cirit, Birleşmiş Milletler Türkiye Mukim Koordinatörü Irena Vojackova Sollorano, TİHEK Başkanı Süleyman Arslan ile yurt içinden ve yurt dışından çok sayıda davetli katıldı. Sempozyumun açılış konuşmasını yapan Arslan, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 16'ncı maddesinde ailenin toplumun doğal ve temel birimi olduğu, toplum ve devlet tarafından korunma hakkına sahip olduğunun açıkça belirtildiğine işaret etti. Kurumlarının "Vakit aile vakti" sloganıyla bir sempozyum gerçekleştirmesinde ailenin korunması hakkını insan haklarının genelini etkileyen en temel haklardan biri olarak değerlendirmesi ve önemsemesinin önemli rolü olduğunu kaydeden Arslan, şunları söyledi:

"Ailenin korunması devlet ve toplum için bir yükümlülük olduğu gibi bireyler için de talep edilebilir bir insan hakkıdır. Aileyi ve kadını korumak için yürürlüğe konulan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Hakkında Kanun ise aile kurumunun, aile mutluluk ve huzurunun korunmasına yönelik düzenlemeleri içermemektedir. Var olan düzenlemeler ailenin mutluluğunun korunmasına değil, çatırdamaya başlayan ailede aile bireylerinin şiddetten korunmasına ilişkindir. Onun da kanunun eksik ve kötü düzenlenmesi ve uygulanmasından dolayı beklenenin aksine kadın cinayetlerini arttırdığı araştırmalarla ortaya konulmuştur. Bu nedenlerle belirtmek istiyorum ki 6284 sayılı Kanun'a ailenin mutluluğunu sağlamaya elverişli yeni maddeler eklenerek ve düzeltmeler yapılarak bu eksiklik giderilmelidir. Boşanmaya karar vermiş bireylere hukuki yardımın sağlanması nasıl insan hakları konusu ise aynı şekilde sürdürülebilir bir evliliğin devamını mümkün kılacak tedbirlerin alınması ve desteğin sağlanması da insan haklarının başka bir boyutunu teşkil etmektedir."

"Türkiye'de son 10 yılda evlenen çift sayısı 6 milyon 6 bin 732, boşanan çift sayısı 1 milyon 218 bin 458"

Son yıllarda gerek global, gerekse ülke özelinde toplumsal değerlerin kaybının aile kurumunda da büyük bir krize yol açtığına dikkati çeken Arslan, "Batıda aile kurumu büyük oranda tehdit altındadır. Buna rağmen Avrupa müktesebatına uyum çerçevesinde yapılan düzenlemeler bizim aile yapımızı bozmakta ve büyük sorunlara neden olmaktadır. Evlenme oranları düşerken, boşanma hızında rekor düzeyde artış olduğu görülmektedir. Türkiye'de son 10 yılda evlenen çift sayısı 6 milyon 6 bin 732 olurken, boşanan çift sayısı 1 milyon 218 bin 458 olarak kaydedilmiştir. Boşanan çiftlerin sayısı 2017 yılında 128 bin 411 iken, 2018 yılında yüzde 10,9 artarak 142 bin 448 olmuştur. Yılda 150 bin boşanmanın olduğu bir yerde en az 150 bin çocuğun derin acılar içinde hayata katıldığını, aile çevreleriyle birlikte boşanmadan etkilenenlerin kat kat fazla olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Evlilikler için yapılan ekonomik masraflar ve boşanma sonrasında nafaka vesaire ilave yükümlülüklerin ekonomik maliyeti de çok büyük rakamlar teşkil etmektedir. İnsan kıymetlerimizin maddi ve manevi birikimlerini kişisel ve toplumsal kalkınmaya dönüştürememesi, aile sorunları içerisinde kaybetmesi, yatırımlar için yapılacak tasarrufların kaybedilmesi, aynı zamanda ülkemiz için de büyük bir ekonomik zarardır. Evlilik ve boşanmaların ülkeye maliyetinin hesabında fayda vardır. Sürdürülemeyen ailelerin sonucunda artçı sarsıntılar devam etmekte, süresiz nafaka uygulaması boşanmadan sonra da yeni kurulacak aileler için olumsuz etkiler doğurmaktadır. Kişilerin, özellikle de çocukların moral ve motivasyon kaybı, suça sürüklenmesi çok ciddi problemlerdir. Boşanma sonrası çocukların hacze konu olması, sağlıklı bir ilişki kuramaması, ebeveynine yabancılaşması, üvey evlat konumuna düşerek boynu bükülmesi, çocukların sağlıklı anne baba rollerini göremeden maddi, manevi ve cinsel kimlik bunalımlarına düşürülmesi, evlilik ve aile kurumlarına bakışının bozulması çocukların sağlıklı gelişimini engellemektedir. Çocuk suçlarına bakan bir başsavcımız, önüne getirilen suça sürüklenen çocukların yüzde 90'ının parçalanmış veya sorunlu ailelerin çocukları olduğunu ifade etmiştir. Ailenin gün geçtikçe birtakım sosyal görevlerini başka kurumlara devretmek zorunda kalması, özellikle çocuk bakımı ve eğitimi, hasta, yaşlı ve engelli gibi bağımlı üyelere aile içinde hizmet etmenin gittikçe azalması, bunun dışında komşuluk ve akraba bağlarının da gün geçtikçe zayıflaması insan hakları bağlamında devletin yükünü ve sorumluluğunu arttırmaktadır" ifadelerini kullandı.

Süleyman Arslan, aile yapısının çözülmesiyle doğru orantılı olarak cinayetten fuhşa, uyuşturucu kullanımından gaspa kadar tüm suç alanlarında yüzde 600'lere varan bir artışın söz konusu olduğunu bildirerek, "Dünyanın her yerinde yapılan araştırmaların ortaya koyduğu gerçek şudur; boşanmaların arttığı, ailenin çözüldüğü bir ülkede adli suçlar ve psikolojik sorunlar kaçınılmaz olarak artmaktadır. Francis Fukuyama (2009) aile kurumunun çözülmesiyle suç oranlarındaki artış arasındaki ilişkiyi gösteren bol miktarda kanıt olduğunu söylemektedir. Gerçekten de Türkiye'de son yıllardaki çocuk suçluluk oranlarındaki ürpertici artış, bu yargının Türkiye için de doğru olduğunu göstermektedir" dedi.

Arslan, diğer taraftan klasik ve sosyal medyanın da aile için tam bir yıkım aracı olarak faaliyet gösterdiğini, bu yıkımı önleyici yeterli tedbirlerin alınmasının güçleştiğini ifade etti. Arslan, özellikle Y ve Z kuşağı diye tanımlanan dijital çağ kuşaklarının çocuk yetiştirmeyi yeteri kadar bilemediğini, bu kuşakların (Y ve Z) kendilerine daha fazla zaman ayırmak için çocuklarını çok erken dönemde dijital araçların esiri yaptığına şahit olduklarını belirterek şöyle devam etti:

"Gündüz iş hayatında olan ebeveynler akşam çocukları yerine dijital araçlarla meşgul olmakta, çocuklarıyla ilgilenmeyi ihmal etmektedir. Çocuklar, hatta bebeklerin ellerine verilen cep telefonları, tabletler gelişimlerini olumsuz etkilemektedir. Yapılan bilimsel çalışmalara göre internet ve benzeri yeni teknolojilerin çocuklar ve gençler üzerinde bağımlılık, anti sosyal davranış bozuklukları, fiziksel, sosyal, bilişsel ve psikolojik gelişim sorunları gibi pek çok olumsuz etkiler yaptığına işaret edilmektedir. Özellikle de şiddet içerikli medyanın olduğu televizyon, internet, video oyunları ve benzeri diğer bilişim teknolojilerinin çocuklar ve ergenler üzerinde saldırganlığı artırıcı bir etki yaptığı yönünde bulgular ortaya konmaktadır. Bunun sonucu olarak Türkiye'de otistik çocuk sayısı artık milyonlarla ifade edilmektedir. Bu ise gelecek kuşaklara sağlıklı bireylerle girilememesi anlamına gelmektedir. Bu nedenle özellikle Y ve Z kuşağındaki anne babalara çocuk yetiştirme eğitimi verilmesi ve bunun zorunlu hale getirilmesi ailenin korunmasının temel şartıdır."

Süleyman Arslan, ayrıca akıl ve zihinleri işgal eden, kötü örneklemeleri içeren televizyon yayınları ve internet içeriklerinin de aile kurumunu yıprattığı gibi kamusal hayatta karşılaşıp şikayetçi oldukları birçok sapkın davranışın müsebbibi olduğunun altını çizdi. Arslan, "Bu konuda ülkemizde televizyon ve radyo yayıncılığının denetiminden sorumlu olan Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun aldığı önleyici ve bastırıcı tedbirlerin özellikle desteklenerek daha da etkin hale getirilmesini, ailenin korunması ilkesine uygun yayıncılığın etkin bir şekilde sağlanması gerekliliğini ifade etmek istiyorum" dedi.

"Bireyi ailesinden kopardığınızda onu istediğiniz gibi savurmanız, biçimlendirmeniz, korkutmanız, yönlendirmeniz, kullanmanız kolaylaşır"

Arslan, şunları kaydetti:

"Ülkemiz üzerinde gizli hesapları olanlar güçlü aile yapılarını sarsmaya yönelik dolaylı saldırılar düzenlemektedir. Milletimize örnek olarak gösterilen, medya yoluyla adeta dayatılan çarpık toplumsal ilişki biçimlerine baktığımızda hepsinin de önce aileyi hedef aldığını görüyoruz. Bireyi ailesinden kopardığınızda onu istediğiniz gibi savurmanız, biçimlendirmeniz, korkutmanız, yönlendirmeniz, kullanmanız kolaylaşır. Güya "tabuları ve basmakalıp aile rollerini yıkıyoruz" diye yola çıkanlar sonuçta insanlarımızı daha büyük tabulara ve kimlik bunalımlarına mahkum ederek ailelerinden koparıyorlar. Maalesef bu oyunun kısmen başarılı olduğunu da kabul etmek durumundayız."

Süleyman Arslan, BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin esas alınması, bu beyannamenin kabul edildiği tarihte aileye yüklenen anlamın muhafaza edilmesi, sonraki uluslararası sözleşmelerde tenakuz teşkil eden hükümlerin gözden geçirilip değiştirilmesinin talep edilmesi, milletlerarası emredici hukuk normu ile çatışan antlaşmaların batıl olacağının dikkate alınması, gerekirse feshedilmesi gerektiğini vurguladı.

"Cinsel istismar vakalarının artmasının en önemli nedenlerinden biri de teknolojinin kötü kullanımı"

Süleyman Arslan, cinsel istismar vakalarının artmasının en önemli nedenlerinden birinin de teknolojinin kötü kullanılması olduğuna dikkati çekerek, "Ailenin korunması ilkesine dikkat etmiyorsa bir televizyon kanalı, ya yasaklanmalı ya da şifrelenmelidir. Sadece "+18', "+7" yazmakla bunun önüne geçilemez. Şifreli yayıncılığa önem verilmelidir. İnternet kullanımında da korumalı yayıncılık teknoloji ve uygulamaları geliştirilerek gereken önlem alınmalıdır. Sadece koruma teknolojileriyle yetinilmemeli, yüksek karakterli ve sağlıklı nesillerin yetiştirilmesine hizmet edecek kaliteli aileyi destekleyen programlar da üretilmelidir. Özgürlükler sınırsız değildir. Ailenin korunması için özgürlük ve kamu ahlakı dengesi kurulmalıdır. Sürdürülebilir aileyi sürdürecek nesillerin yetişmesi için eğitim müfredatı geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Haya, iffet gibi kavramlara sahip çıkılmalıdır. Kısacası, bir insan hakkı ve aynı zamanda devlet ve toplum yükümlülüğü olarak ailenin korunması sağlanmalı, aile odaklı politika ve uygulamalar geliştirilerek ana akımlaştırılmalıdır" dedi.

Sempozyumda konuşan Yargıtay 1. Başkanı İsmail Rüştü Cirit ise, "İnsan hakları bağlamında ailenin korunması başlığı altında dünya genelinde yaşanan son derece önemli ve güncel bir konunun bu sempozyumda değerlendirilmesinin çok önemli katkılar sağlayacağına eminim. Günümüzde insan hakları konusunda riskler artmıştır. Bilinçsiz şekilde sosyal medya internet kullanımı, iç savaşlar, çatışmalar sonucunda meydana gelenler insan haklarına yönelik 21. yüzyılın tehditleri olarak sayılabilir. Bu etkilerin bertaraf edilmesi için önemli stratejiler geliştirilmesi hepimiz için önemlidir. Adalet sisteminin daha iyi işlemesi için alınması gereken mesafeyi farkında olmamız lazım. Aile içi şiddet, kadına şiddet ve çocuk istismarı üzerine daha fazla yoğunlaşmalıyız. Eğitim sisteminin öncelikli hedefi doğru davranış biçimini ve etnik değerleri öğretmek olmalıdır" dedi.

'Vakit aile vakti "temasıyla düzenlenen sempozyum 2 gün boyunca devam edecek. Sempozyumda "Sürdürülebilir kalkınma ve ailenin korunması hakkı", "Uluslararası belgelerde ailenin korunması hakkı", "Ailenin korunmasında farklı yaklaşımlar, din ve aile", "Ailenin korunması ve farklı ülkelerdeki uygulamalar", "Toplum, göç ve aile", "Ailenin şiddetten korunması ve devletin müdahalesi" konuları ele alınacak.