Avrupa Birliği Nedir? Nasıl Çalışır? Hangi ülkeler AB'ye üyedir?

AVRUPA BİRLİĞİ NEDİR?
Avrupa Birliği (AB), demokratik Avrupa ülkelerinden oluşan, vatandaşlarının hayatını iyileştirmek ve daha iyi bir dünya yaratmak için çalışan bir ailedir.

Üye Ülkeler arasındaki görüş ayrılıkları ve ara sıra meydana gelen krizler haberlere yansısa da, aslında kameralardan uzakta, AB dikkate değer bir başarı hikayesidir. AB, sadece yarım yüzyıllık ömründe Avrupa’da barışı ve refahı sağladı, tek Avrupa para birimini (Avro) oluşturdu, sermayenin, hizmetlerin ve malların serbest hareket ettiği sınırsız ‘tek pazarı’ meydana getirdi.

Aynı zamanda AB, hem büyük bir ticari güç hem de çevre koruma ve kalkınma yardımları gibi alanlarda bir dünya lideri haline geldi. Bu yüzden Avrupa Birliği’nin altıdan yirmi sekiz ülkeye kadar genişlemiş olması ve daha birçok ülkenin üyelik için sırada olması şaşılmaması gereken bir şeydir.

Avrupa Birliği başarılarını olağandışı bir şekilde çalışmasına borçludur. Avrupa Birliği olağandışıdır çünkü, ne Birleşik Devletler gibi bir federasyon ne de Birleşmiş Milletler'e benzer hükümetler arasında bir iş birliği organizasyonudur. Avrupa Birliği aslında benzersizdir. AB’yi oluşturan Üye Ülkeler bağımsız, egemen milletler olarak kalırlar fakat egemenliklerini, dünyada tek tek sahip olamayacakları gücü ve etkiyi kazanmak için bir araya getirirler.

Egemenlikleri bir araya getirmek, pratikte, ortak fayda içeren konulardaki kararların Avrupa düzeyinde demokratik olarak alınması için,  karar alma yetkilerinin bir kısmını beraber oluşturdukları ortak kurumlara aktarmaları anlamına gelir.
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
AB, barış ve refah için birlikte çalışmaya kararlı demokratik Avrupa ülkelerinden oluşan bir ailedir.
Üye Ülkeler, ortak menfaat içeren kararların Avrupa düzeyinde demokratik olarak alınabilmesi için egemenliklerinin bir kısmını devrettikleri ortak kurumlar kurmuşlardır. Böylece, modern dünyanın pek çok problemi ile ulusal yerine bölgesel düzeyde daha iyi mücadele edilir. AB politikaları, üç temel kurum tarafından alınan kararlar sonucu belirlenir:
Avrupa Birliği Konseyi (üye devletleri temsil eder);
Avrupa Birliği Parlamentosu (vatandaşları temsil eder); ve
Avrupa Komisyonu (ortak Avrupa menfaatini gözeten, siyasi olarak bağımsız organ).
Bu kurumsal üçgen, AB’nin her yerinde uygulanan yasa ve politikaları oluşturur. Prensipte yeni yasaları öneren Komisyon’dur, bunları kanunlaştıran Parlamento ve Konsey’dir. Avrupa Adalet Divanı ‘Avrupa Hukuku’nu gözetir ve Avrupa Birliği Sayıştayı, Birliğin faaliyetlerinin finansmanını kontrol eder. Bu temel kurumların yanı sıra önemli görevleri olan şu kurumlar vardır:
Ekonomik ve Sosyal Komite, sivil toplumu, işçileri ve işverenleri temsil eder;
Bölgeler Komitesi, bölgesel ve yerel yönetimleri temsil eder;
Avrupa Merkez Bankası, Birliğin para politikalarından sorumludur;
Avrupa Ombudsmanı, AB kurumları ve organları hakkında kötü yönetimle ilgili şikayetleri soruşturur.
SCHENGEN BÖLGESİ
Kişilerin serbest dolaşım bölgesi olarak AB
Beş AB üyesi ülkenin 1985 yılında imzaladıkları Schengen Anlaşması'yla iç sınırlarda kontrollerin kaldırılması yönünde ilk adım atıldı. Sonraki yıllarda AB ülkelerinin çoğunluğu ve bazı AB üyesi olmayan ülkeler bu işbirliğine katılarak birlikte Schengen Bölgesi'ni oluşturdular.
Bu, Schengen işbirliğine katılan ülkelerin birbirleriyle paylaştıkları sınırlarda artık sınır kontrolü uygulamamaları anlamına gelmektedir. Bu sayede insanlar pasaport kontrolünden geçmeden bir Schengen ülkesinden diğerine serbestçe seyahat edebilmektedir.
İç sınırların kaldırılması, Schengen ülkelerinin bölgede üst düzey güvenliğin sağlanabilmesi için işbirliğine gitmelerini gerektirmektedir. Bu işbirliğine ortak dış sınırların düzenlenmesi ve AB dışında, Schengen'e dahil olmayan komşularla işbirliği kurulması konularında ortak sorumluluk duygusuyla hareket edilmesi de dahildir. Schengen işbirliği dış sınırların kontrolünde ortak kriterler, Schengen Bölgesi'ne girişte ortak kurallar ve katılan ülkeler arasında ileri polis işbirliği getirmektedir.
26 Schengen ülkesi 27 AB ülkesinin 22'si ve dört AB üyesi olmayan ülkeden oluşmaktadır.
Schengen bölgesi ülkeleri:
Avusturya
Belçika
Çek Cumh.
Danimarka
Estonya    Finlandiya
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan    İzlanda
İtalya
Letonya
Liechtenstein
Litvanya
Lüksemburg    Malta
Hollanda
Norveç
Polonya
Portekiz    Slovakya
Slovenya
İspanya
İsveç
İsviçre
Vatandaş ve turistlerin güvenliği
AB ülkeleri makamları, AB sınırlarındaki vatandaş ve turistlerin güvenliğini sağlamak amacıyla sınır yönetimi konusunda işbirliğine gitmek durumundadırlar. Bu işbirliğinin merkezinde bir dizi bilgi paylaşımı mekanizması bulunmaktadır.
The Vize Bilgi Sistemi (VIS) ile Schengen ülkeleri özellikle kısa süreli vize başvuruları ile ilgili veriler olmak üzere vize verilerini paylaşabilmektedir.
The Schengen Bilgi Sistemi (SIS) ile Schengen ülkeleri suç işlediğinden şüphe edilenler, AB'ye girme veya kalma hakkı olmayan kişiler, kayıp kişiler ve çalıntı veya kayıp mallar hakkında verileri paylaşabilmektedir.
Üye ülkeler aşağıdaki gibidir:
Almanya
Avusturya
Belçika
Bulgaristan
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Estonya
Finlandiya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İrlanda
İspanya
İsveç
İtalya
Kıbrıs Rum Kesimi
Letonya
Litvanya
Lüksemburg
Macaristan
Malta
Polonya
Portekiz
Romanya
Slovakya
Slovenya
Yunanistan
AVRUPA BİRLİĞİNİN TARİHÇESİ
Birleşmiş Avrupa fikri, bir zamanlar filozofların ve ileri görüşlü insanların düşlerinde yer alıyordu. Victor Hugo, insancıl ideallerden esinlenen barışçıl bir “Avrupa Birleşik Devletleri”ni hayal etmişti. Bu hayal, İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıntılarından sonra Avrupa Kıtası için yeni bir umut oldu.

Savaş süresince totaliterliğe direnen insanlar, Avrupa’da devletler arasındaki kin ve düşmanlığı son vermek, kalıcı bir barış oluşturmakta kararlıydı. 1945 ve 1950 arasında, Konrad Adenauer, Winston Churchill, Alcide de Gasperi ve Robert Schuman’ın aralarında olduğu bir grup cesur devlet adamı, ulusları yeni bir çağa adım atmaya ikna etmek için yola koyuldu. Fransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman, başlangıçta Jean Monnet tarafından tasarlanan bir fikri ele aldı ve 9 Mayıs 1950’de Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun (AKÇT) kurulmasını önerdi. Bir zamanlar birbiriyle savaşan ülkelerde kömür ve çelik üretimi için sorumluluk paylaşımıyla ortak bir pazar oluşturulacaktı. Pratik fakat aynı zamanda oldukça sembolik bir şekilde, savaşın ham maddeleri uzlaşı ve barışın araçlarına dönüşüyordu.

Avrupa bütünleşmesinde ilk adım, Belçika, Federal Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda’nın kömür ve çelikte ortak pazar kurmalarıyla atıldı.

Altı üye devlet, daha sonra Roma Antlaşması'nı imzalayarak çeşitli mal ve hizmetleri içeren ortak bir pazara dayalı Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu (AET) kurmaya karar verdi. Altı ülke arasında gümrük vergileri 1 Temmuz 1968’de tamamen kaldırıldı ve 1960’larda özellikle ticaret ve tarımda ortak politikalar oluşturuldu.

Bu girişim öylesine başarılı oldu ki Danimarka, İrlanda ve İngiltere, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na katılmaya karar verdi. İlk genişleme, 1973’te altı üyenin dokuza çıkmasıyla gerçekleşti.

1981’de Yunanistan AET’ye katıldı, 1986’da İspanya ve Portekiz izledi.

Avrupa’nın siyasi panoraması 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılması ile çarpıcı bir şekilde değişti. Bu, 3 Ekim 1990’da Almanya’nın yeniden birleşmesine, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin Sovyet kontrolünden çıkarak demokratikleşmelerine yol açtı. Sovyetler Birliği’nin kendisi de Aralık 1991’de dağıldı.

Bu gelişmeler, Avrupa Ekonomik Topluluğu üye devletleri arasında yarım yüzyıldan fazla sürecek bir barışçıl işbirliğinin başlangıcıydı. 1992 Maastricht Antlaşması ile Topluluk kurumları güçlendirildi ve daha geniş yetkilere sahip oldu, böylece Avrupa Birliği (AB) doğdu.

Yeni Avrupa dinamizmi ve kıtanın değişen jeopolitiği nedeniyle, Avusturya, Finlandiya ve İsveç, 1 Ocak 1995’te Avrupa Birliği’ne katıldı.

1990’ların ortalarında on iki ülke daha -Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Estonya, Letonya, Litvanya, Slovenya, Kıbrıs ve Malta- AB’ye üyelik başvurusunda bulundu.
Başvuruları kabul eden AB, aday ülkelerle katılım müzakerelerini, Aralık 1997’de Lüksemburg’da ve Aralık 1999’da Helsinki’de başlattı. Böylece Birlik, ilk kez bu denli büyük bir genişlemeye yöneldi. 10 Aday ülkenin müzakereleri 13 Aralık 2002’de Kopenhag’da tamamlandı ve bu ülkeler 1 Mayıs 2004’te Avrupa Birliği’ne katıldı.

Bulgaristan ve Romanya’nın da 1 Ocak 2007’de katılmasıyla Avrupa Birliği 27 Üye Ülkeden oluşan 450 milyondan fazla vatandaşa sahip büyük bir aile oldu.
Ardından 9 Aralık 2011’de AB ve Hırvatistan liderleri katılım antlaşmasını imzaladı.
Hırvatistan 1 Haziran 2013 itibariyle 28. AB Üye Ülkesi oldu.

Avrupa Birliği, her zaman şu an olduğu kadar büyük değildi. Birlik, Avrupa ülkelerinin ekonomik alanda işbirliği yapmaya başladığı 1951 yılında sadece Belçika, Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda’yı içeriyordu. Zamanla birçok ülke katılmaya karar verdi. Birlik, 28 ülkeyi içeren mevcut boyutuna, Hırvatistan’ın 1 Temmuz 2013 tarihinde katımlıyla ulaştı.
Almanya
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu üye (1952)
Başkent: Berlin
Yüzölçümü: 356 854 km²
Nüfus: 82 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1985 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi   
Avusturya
AB’ye Katılım Yılı: 1995
Başkent: Viyana
Yüzölçümü: 83 870 km²
Nüfus: 8.3 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (Euro) üyesi
Schengen Bölgesi: Schengen Bölgesi’ne 1995 yılından bu yana üye
Belçika
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu Üye (1952)
Başkent: Brüksel
Yüzölçümü: 30 528 km²
Nüfus: 10.7 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesine 1985 yılından bu yana üye  
Birleşik Krallık
AB’ye Katılım Yılı: 1973
Başkent: Londra
Yüzölçümü: 244 820 km²
Nüfus: 61.7 milyon
Para Birimi: pound sterling
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesi üyesi değil
Bulgaristan
AB’ye Katılım yılı: 2007
Başkent: Sofya
Yüzölçümü: 111 910 km²
Nüfus: 7.6 milyon
Para Birimi: lev
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesine üye değil
Çek Cumhuriyeti
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Prag
Yüzölçümü: 78 866 km²
Nüfus: 10.5 milyon
Para Birimi: koruna
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Danimarka
AB’ye Katılım Yılı: 1973
Başkent: Kopenhag
Yüzölçümü: 43 094 km²
Nüfus: 5.5 milyon
Para Birimi: kron
Schengen Bölgesi: 1996 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi 
Estonya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Talin
Yüzölçümü: 45 000 km²
Nüfus: 1.3 milyon
Para Birimi: 2011 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Finlandiya
AB’ye Katılım Yılı: 1995
Başkent: Helsinki
Yüzölçümü: 338 000 km²
Nüfus: 5.3 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1996 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi  
Fransa
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu üye (1952)
Başkent: Paris
Yüzölçümü: 550 000 km²
Nüfus: 64.3 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1985 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Hırvatistan
AB’ye Katılım Yılı: 2013
Başkent: Zagreb
Yüzölçümü: 56 594 km²
Nüfus: 4.4 milyon
Siyasi Düzen: Parlamenter Demokrasi
AB resmi dili: Hırvatça
Para Birimi: kuna
Schengen Bölgesi: Hırvatistan’ın, Schengen bölgesine 2015 yılına kadar üye olması bekleniyor.     
Hollanda
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu üye (1952)
Başkent: Amsterdam
Yüzölçümü: 41 526 km²
Nüfus: 16.4 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1985 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
İrlanda
AB’ye Katılım Yılı: 1973
Başkent: Dublin
Yüzölçümü: 70 000 km²
Nüfus: 4.5 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesi üyesi değil   
İspanya
AB’ye katılım yılı: 1986
Başkent: Madrid
Yüzölçümü: 504 782 km²
Nüfus: 45.8 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1991 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
İsveç
AB’ye Katılım Yılı: 1995
Başkent: Stockholm
Yüzölçümü: 449 964 km²
Nüfus: 9.2 milyon
Para Birimi: krona
Schengen Bölgesi: 1996 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi  
İtalya
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu üye (1952)
Başkent: Roma
Yüzölçümü: 301 263 km²
Nüfus: 60 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi)
Schengen Bölgesi: 1990 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Kıbrıs
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Lefkoşa
Yüzölçümü: 9 250 km²
Nüfus: 0.8 milyon
Para Birimi: 2008 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesi üyesi değil   
Letonya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Riga
Yüzölçümü: 65 000 km²
Nüfus: 2.3 milyon
Para Birimi: lat
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Litvanya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Vilnius
Yüzölçümü: 65 000 km²
Nüfus: 3.3 milyon
Para Birimi: litas
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi   
Lüksemburg
AB’ye Katılım Yılı: Kurucu üye (1952)
Başkent: Lüksemburg
Yüzölçümü: 2 586 km²
Nüfus: 0.5 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1985 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Macaristan
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Budapeşte
Yüzölçümü: 93 000 km²
Nüfus: 10 milyon
Para Birimi: forint
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi  
Malta
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Valletta
Yüzölçümü: 316 km²
Nüfus: 0.4 milyon
Para Birimi: 2008 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Polonya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Varşova
Yüzölçümü: 312 679 km²
Nüfus: 38.1 milyon
Para Birimi: Zloty
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi   
Portekiz
AB’ye Katılım Yılı: 1986
Başkent: Lizbon
Yüzölçümü: 92 072 km²
Nüfus: 10.6 milyon
Para Birimi: 1999 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1991 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Romanya
AB’ye Katılım Yılı: 2007
Başkent: Bükreş
Yüzölçümü: 237 500 km²
Nüfus: 21.5 milyon
Para Birimi: leu
Schengen Bölgesi: Schengen bölgesi üyesi değil   
Slovakya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Bratislava
Yüzölçümü: 48 845 km²
Nüfus: 5.4 milyon
Para Birimi: 2009 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi)
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
Slovenya
AB’ye Katılım Yılı: 2004
Başkent: Ljubljana
Yüzölçümü: 20 273 km²
Nüfus: 2 milyon
Para Birimi: 2007 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 2007 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi
    
Yunanistan
AB’ye Katılım Yılı: 1981
Başkent: Atina
Yüzölçümü: 131 957 km²
Nüfus: 11.2 milyon
Para Birimi: 2001 yılından bu yana Avrupa ortak para birimi (avro) üyesi
Schengen Bölgesi: 1992 yılından bu yana Schengen bölgesi üyesi