Bir kimsenin, boşamayı başka birinin fiiline bağlaması durumunda hüküm ne olur?
Boşamanın meydana gelmesini “şayet, ise, zaman” gibi şart edatlarından birini kullanarak bir işin olup olmamasına bağlamak mümkündür.
Buna ta’liku’t-talâk denir. Ta’lîk kocanın kendi fiiline olabileceği gibi eşinin veya bir başka şahsın fiiline ya da bir olayın vukuuna da olabilir. Mesela; bir kişinin, hanımına “falanın evine gidersen boşsun.”, “falan ile konuşursam boşsun.” demesi gibi. Boşama bu şekilde bir şarta bağlanmışsa fıkıh âlimlerinin çoğunluğuna göre şartın yerine gelmesiyle bir boşama gerçekleşmiş olur. (Merğinânî, el-Hidâye, Beyrut, I, 273, II, 284; Şirbînî, Muğni’l- muhtâc, Mekke, III, 314; İbn Kudâme, el-Muğnî, Mısır, VIII, 353 vd, 392; İbn Hümâm, Fethu’ l-Kadîr, Mısır, IV, 14).
Bazı âlimlere göre ise adamın niyeti boşama olmayıp, kadının o işi yapmasını önlemeye yönelik ise bu durumda boşanma meydana gelmez. Erkeğin yemin kefareti vermesi gerekir (İbn Teymiyye, Mecmu’u’l-Fetâvâ, XXXIII, 108).
Buna göre, söz konusu durumdaki kişi bu ifadeleri eşini boşama kastı ile söylemiş ise talak meydana gelir. Ancak muhatabını bir işi yapmaktan men etmek ya da bir işi yapmaya teşvik etmek kastı ile söylemiş ve muhatap da sözün aksini yapmış ise yemin kefareti gerekir.
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
