Çölyak hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı adıyla bilinen gluten sensitif enteropati, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten maddesine vücudun geliştirdiği anormal bir yanıt sonucu ortaya çıkar. Birçok tahılda bulunan glutene karşı bağışıklık sisteminin düzgün çalışmaması sonucu çölyak hastalığı oluşur. Bu haberimizde, çölyak hastalığının ne olduğunu, neden olduğunu ve belirtilerini inceleyeceğiz. Peki, Çölyak hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir? İşte detaylar...

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR? NEDEN OLUR?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi gluten adlı proteine karşı vücudun geliştirdiği bir alerji ve hassasiyettir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi gluten içeren tahılları tüketmek, çölyak hastaları için imkansızdır. Çölyak hastalığının neden olduğu konusunda araştırmalar halen sürmektedir. Henüz tam olarak bilinmemesine karşın birçok araştırma da mevcuttur. Bilim adamlarına göre, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu çölyak hastalığını tetiklemektedir. Çölyak hastalığının ilerlemesinde en büyük etken genetik faktörlerdir. 

Çölyak Hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.

ÇÖLYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Çölyak hastaları, gluten içeren besinler tükettiğinde belli başlı bazı belirtileri yaşar. Bu belirtiler şöyle:

• Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik
• Yaşa göre kilo azlığı
• Kas zayıflığı
• Kansızlık
• Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacı artması
• Kusma
• Bezginlik
• İştahsızlık
• Büyüme geriliği
• Ağız içinde oluşan aftlar
• İştahsızlık, gaz şikayetleri
• Eklem ve kemik ağrıları
• Sinirlilik
• Ciltte kaşıntılı döküntüler

Çölyak hastalarında en çok görülen belirti ise ciltte kaşıntı ve döküntülerdir. Döküntü daha sık olarak dirsekler, dizler, gövde, kafa derisi ve kalçalarda görülür.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Çölyak hastalığının tek tedavisi glutensiz sıkı bir diyettir. Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Çok az miktarda alınan gluten bağırsaklardaki tahribatın tekrarlamasına neden olur.

Glutensiz sıkı bir diyetin uygulanması süresince çölyak hastasının genellikle bir şikayeti olmaz. Beslenme tarzının değiştirilmesinin ardından genelde kısa bir süre içerisinde şikayetler belirgin şekilde azalır. Şikayetlerin tamamen kaybolma süresi ince bağırsaktaki tahribat derecesi, hastanın yaşı, ve diğer faktörlere göre değişkenlik gösterebilir.

NASIL BESLENMELİ?

Çölyak hastaları tükettikleri her gıdayı sorgulamak zorunda kalmaktadır. Glütensiz ama sağlıklı beslenme alışkanlığı yaşam şekli haline getirilmelidir. Mısır, pirinç, patates, nohut, mercimek, kestane, soya, fasulye, fındık gibi besinleri ve bu besinlerden elde edilen un ve nişastaları tercih etmek gerekmektedir. Ceviz, fındık gibi kuruyemişler ile incir ve kuru üzümü beslenme zincirinden eksik etmemek önemlidir. Bunların yanı sıra kümes hayvanları ve kırmızı et, tüm sebze ve meyveler, bakliyatların tüm çeşitleri, yumurta, bal gibi gıdalar rahatlıkla tüketilebilmektedir. Buğday ekmeği yerine mısır ekmeği yenilebilir. Hazır alınan mısır ekmeklerinin içine farklı unların karışabileceği ihtimaline karşı mısır ekmeğini evde yapmak daha sağlıklıdır.