Deksametazon ilacı nedir? Ne işe yarar? Koronavirüs tedavisinde etkili mi?

Tüm dünyanın ortak sorunu olan koronavirüs salgını ile mücadele sürerken ilaç ve aşı geliştirmek için çalışmalar sürüyor. Koronavirüs tedavisinde belirlenen bazı ilaçlar tedavide kullanılırken Dr.Mehmet Öz yeni bir ilacın salgınla mücadelede etkili bir ilaç olduğunu söyledi. Öz koronavirüs salgınına karşı kullanılan deksametazon isimli ilacın tedavide etkin olduğunu, solunum ve oksijen desteğine ihtiyaç duyan hastalar arasında ölüm oranını azalttığını söyledi. Bu doğrultuda  Deksametazon ilacı nedir? Ne işe yarar? Koronavirüs tedavisinde etkili mi?  soruları internet arama motorlarında araştırılıyor. İşte detaylar....

DEKSEMETAZON İLACI NEDİR?

Deksametazon, 1960'lardan beri inflamatuar bozukluklar ve bazı kanserler de dahil olmak üzere bir dizi koşulda iltihabı azaltmak için kullanılan bir steroiddir. 1977'den bu yana çoklu formülasyonlarda temel ilaçların Dünya Sağlık Örgütü temel ilaç listesinde yer almaktadır ve şu anda patent dışı ve çoğu ülkede uygun fiyatlı olarak mevcuttur.Oxford Üniversitesi araştırma ekibi, araştırma sonuçları hakkında ilk bilgileri Dünya Sağlık Örgütü ile paylaştı ve önümüzdeki günlerde tam veri analizi tüm dünya tarafından sabırsızlıkla beklenmekte. DSÖ, ilk bulguları paylaşılan klinik araştırmanın meta analiz sürecini koordine edeceğini; klinik rehberinde ilacın COVİD-19'da nasıl ve ne zaman kullanılması gerektiğini yansıtacak şekilde güncelleneceği bilgisini paylaştı.

NE İÇİN KULLANILIR? İŞE YARAR?

Bir anti-enflamatuar ilaç olarak. Deksametazon, vücudun çeşitli bölgelerindeki iltihabı hafifletir. Özellikle omurga ve beynin tümörleri ile ilişkili şişliği (ödemi) azaltmak ve göz iltihabını tedavi etmek için kullanılır.
Alerjik reaksiyonları tedavi etmek veya önlemek için.

-Bazı otoimmün hastalıkların, cilt rahatsızlıklarının, astımın ve diğer akciğer rahatsızlıklarının tedavisi olarak.

-Lösemi, lenfoma ve multipl miyelom gibi çeşitli kanserlerin tedavisi için.

-Bazı kemoterapi ilaçlarıyla ilişkili bulantı ve kusmayı tedavi etmek için.

-Şiddetli iştah sorunu olan kanser hastalarında iştahı uyarmak için kullanılır.

-Ayrıca adrenal yetmezlik durumlarında (adrenal bezler tarafından üretilen gerekli steroidlerin düşük üretimi) steroidlerin yerini almak için kullanılır.

Not: Bir ilaç bir kullanım için onaylanmışsa, doktorlar bazen yararlı olabileceğini düşünüyorlarsa aynı ilacı diğer problemler için kullanmayı tercih ederler.

NASIL ÇALIŞIR?

Kortikosteroidler doğal olarak vücuttaki adrenal bez tarafından üretilir. Kortikosteroidler vücut sistemlerinin çoğunun (kalp, bağışıklık, kaslar ve kemikler, endokrin ve sinir sistemi) işleyişini etkiler. Karbonhidratlar, protein ve yağların metabolizması üzerindeki etkiler dahil olmak üzere çok çeşitli etkiler sergilerler. Sıvı ve elektrolit dengesinin korunmasına yardımcı olurlar.

Deksametazon bir kortikosteroid (daha kesin olarak bir glukokortikosteroid) olarak sınıflandırılır ve kanser tedavisinde birçok kullanıma sahiptir.Çalışmasının bir yolu iltihabı (şişmeyi) azaltmaktır. Bunu, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin (polimorfonükleer lökositler) vücudunuzdaki şişme bölgesine seyahat etmesini önleyerek yapar. (Bu yüzden steroid alırken enfeksiyona daha yatkınsınız). İlacın anti-enflamatuar özelliklerinden yararlanan kortikosteroidler, tümörlerin etrafındaki şişmeyi azaltmak için kullanılır. Örneğin, omurga, beyin veya kemikteki tümörler etrafındaki şişmeyi azaltarak, tümörün sinir uçlarındaki basıncını azaltabilir ve baskı yapan tümörün neden olduğu ağrı veya diğer semptomları hafifletebilir.Bu ilacın çalışmasının bir başka yolu, vücudun normal bağışıklık sistemi yanıtlarını değiştirmektir.

Kortikosteroidler, aplastik anemi (AA), İmmün Trombositopeni Purpura (ITP), Trombotik Trombositopeni Purpura (TTP) veya hemolitik anemi gibi bağışıklık sistemini etkileyen belirli durumları tedavi etmek için kullanılır.Ek olarak, kortikosteroidlerin multipl miyelom gibi kan bozuklukları olan hastaların tedavisinde yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Kortikosteroidler, belirli hücrelerin programlanmış hücre ölümüne (apoptoz) neden olarak çalışabilir ve bu da hastalığınızla savaşmanıza yardımcı olabilir.Deksametazon ayrıca kemoterapinin neden olduğu bulantının kısa süreli tedavisinde de kullanılır. Bunu nasıl yaptığı tam olarak anlaşılamamıştır. Şiddetli iştah sorunu olan hastalar için iştahı uyarmak için de kullanılmıştır.Kortikosteroidler, adrenal yetmezlik durumlarında (adrenal bezler tarafından üretilen gerekli steroidlerin düşük üretimi) steroidlerin yerini almak için kullanılır.

KORONAVİRÜS TEDAVİSİNDE ETKİLİ Mİ?

Dünya Sağlık Örgütü, Covid -19 teşhisi almış ve kritik seviyedeki hastaların tedavisinde deksametazon kullanımı ile ilgili ön sonuçları memnuniyet verici bir gelişme olarak açıkladı.(16 Haz 2020)Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bir kortikosteroid olan deksametazonun Covid-19 ile kritik derecede hasta olan hastalar için hayat kurtarıcı olabileceğini gösteren Birleşik Krallık'ta (İngiltere) Oxford Üniversitesi’nde yapılan ilk klinik çalışma sonuçlarını memnuniyetle karşıladığını açıkladı.DSÖ ile paylaşılan araştırma ön bulgularına göre deksametazon tedavisinin;

Ventilatör desteği duyan Covid -19 hastaları için, mortaliteyi yaklaşık üçte bir oranında azalttığı; sadece oksijen desteği gerektiren Covid- 19 hastaları için ise mortalite oranının yaklaşık beşte biri oranında azaldığı bildirildi.Yapılan açıklamaya göre, deksametazon tedavisinin sadece agır seyreden Covid-19 hastalarında etkili olduğu, hafif seviyede Covid -19 enfeksiyonuna sahip olan hastalarda etkisi olmadığı ifade edildi.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus,deksametazon tedavisinin, oksijen veya ventilatör desteği gerektiren Covid -19 hastalarında mortaliteyi azalttığını gösterilen ilk tedavi olduğunu açıkladı.

DR. MEHMET ÖZ NE DEDİ?

Mehmet Öz, koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında kullanılacak olan deksametazon isimli ilaç hakkında umut veren açıklamalarda bulundu.Öz yaptığı açıklamada, “Koronavirüsün ilacı olarak söylenen deksametazon ile ilgili size mükemmel bir haberim var, bunu sizinle paylaşmak istiyorum. Oxford Üniversitesi uzmanlarının koronavirüs tedavisinde etkili olduğunu söylediği ilaç ile ilgili Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) açıklama geldi. Bu tedavi özellikle oksijen desteği ya da solunum cihazına ihtiyaç duyan hastalar arasındaki ölüm oranını azaltan ilk uygulama, büyük bir ilerleme” dedi.

Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü, Medicana