Diyabetik Ayakta Gizli Tehlike

Özel Pendik Bölge Hastaneleri doktorları halkı bilinçlendirmeye ve bilgilendirmeye devam ediyor. Bu hafta, hastanenin uzman hekimleri gazetemiz ve haber sitemiz için çok özel bir makale kaleme aldı. "Diyabetik Ayakta Gizli Tehlike" başlığıyla yayınladığımız makalede diyabetik ayak hastalığı belirtileri nedenlerine kadar pek çok bilgiye yer verildi.

Kan şekerinde ani yükselme ve düşmelerle seyreden dengesiz kronik diyabet hastalarında bir süre sonra birçok komplikasyon ortaya çıkar. Önce ayaklarda uyuşma ve damar kan akımında zayıflık başlar. Bacaklarda gelişen duyu kusurları nedeniyle ayaklardaki küçük yaralar pek fark edilemez. Bu nedenle tedavileri geciken bu diyabetik hastalarda yaralar büyür ve hızla enfekte olur. Ayakta amputasyona kadar uzanan ciddi komplikasyon süreci çok hızlı seyreder. Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ayak parmağı, ya da tamamı hatta bacağın bir kısmı kesilmek zorunda kalınabilir.

Diyabete bağlı ayak rahatsızlıkları en çok kimlerde görülür?

1. Ayaklarında sinir hasarı ile birlikte genellikle bacak kan akımı zayıflayan hastalar,
2. Uzun süredir şeker hastalığı olan diyabetik bireyler,
3. BMI düzeyi 25’den yüksek olan fazla kilolu hastalar,
4. Yüksek tansiyon ve kolesterol düzeyi yüksek olan diyabetik hastalar,
5. Ani hiperglisemi atakları nedeniyle kan şeker düzeyini normal seviyede tutamayan hastalar,

Diyabetle ilişkili ayak rahatsızlıkları ne kadar yaygındır?

Diyabetli bir kişide ayak rahatsızlıklarının ortaya çıkma olasılığı yaklaşık %15'tir. Ama dengesiz (labil) diyabetik hastalarda bu oran çok daha fazladır.

Diyabetik Ayak Belirtileri ve Nedenleri

Uzun süreli yüksek kan şekeri, diyabetle ilişkili nöropati adı verilen bir tür sinir hasarına neden olabilir. Diyabetle ilişkili nöropati tüm vücutta ortaya çıkabilir. Ancak en sık bacak ve ayaklarda görülür. Nöropatik hastaların duyu algılama yeteneğinin azalması nedeniyle ayaklarda uyuşmalar varsa çok basit zorlanmalarda bile ortaya çıkabilecek kabarcık, kesik veya ağrıları fark etmesi zorlaşır. Bu basit tahrişler kısa sürede yaralara dönüşürler. Fark edilmeyen ve tedavi edilmeyen basit yaralar kısa zamanda enfekte olabilir.

Diyabet zamanla ayaklara doğru giden kan akışını etkileyebilir. Bunun sonucunda diyabetlilerde periferik arter hastalığı (PAD) meydana gelir. Bu durum arterlerde daralma hatta tıkanıklıklara neden olur. Ayaklarda kan akımının azalması demek ayaklarda yaralar oluşacak ve enfekte alanların iyileşmesi de giderek zorlaşır.

Diyabetik nöropatinin belirtileri nelerdir?

Diyabetle ilişkili nöropatinin belirtileri şunları içerebilir: Etkilenen bölgede; sıcak veya soğuğu algılama yeteneğinde azalma olur. Dolaşımın zayıflaması nedeniyle cildin rengi de giderek koyulaşır. Bölgede kıllar dökülür ve cilt dokusu kendisine değen nesneleri algılama yeteneği gitgide zayıflar. Sanki karıncalanıyormuş gibi hissedilen tahriş ağrıları tipiktir. Diyabetik nöropatilerde damarsal dolaşım zayıfladığı için sorunlu dokuların kendi kendilerini tamir etme yeteneği zayıflar. Çizik, kabarcık ve nasırla başlayan doku bozulması ayakta kısa zamanda ülser ve yaralara dönüşür. Ciltteki sorunlara ayak tırnak problemleri de eşlik eder.

Ayakta yaralar meydana geldiğinde tablo hemen farklılaşır.

• Yara bölgesinde serum sızıntısı veya irin deşarjı.
• Kötü koku
• Ağrı
• Cilt renginde bozulma
• Şişme

Diyabetle ilişkili ayak rahatsızlıkları nasıl teşhis edilir?

Diyabetle ilgili ayak sorunlarını erkenden teşhis etmek için bazı ip uçlarına dikkat etmek gerekir. Hastaya yapılacak sorgulamalarda özellikle şu algoritmaya dikkat etmek gerekir.

A. Diyabet tanısının kaç sene önce konduğu
B. Hastaların kan şekeri düzeyini bu süreç içerisinde nasıl yönettiği sorgulanmalıdır
C. Hastalar, bizzat kendi bacak, ayak ve parmakları cildini belli aralıklarla kontrol etmelidir. Yara açılmasından önce en ufak bir kırmızılık bile dikkatle aranmalı ve takip edilmelidir. Gerekirse ayna kullanılmalı veya başkasından da yardım istenmelidir. Çünkü kızarıklık, şişme, sıcaklık, renk değişikliği veya akıntı şeklinde ilerleyen bir süreç, hızla gelişecek ciddi bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.
D. Ayak parmakları, bacağın alt kısmına sivri bir cisimle dokunarak ayakta duyu kusuru olup olmadığı yine bizzat hastalar tarafından takip edilmelidir.

DİYABETİK AYAK HASTALIĞINDA KESİN TANI:

Diyabetik ayak hastalığında kesin tanı için öncelikle bölgenin görüntülemesi (Ultrasonografi, direkt röntgen grafisi, BT ve MRI) gerekir. Bunun yanı sıra; aynı açıdan ayağın fotoğrafları haftada bir çekilerek hastalığın ilerlemesi izlenmelidir. Enfeksiyonun varlığını ya da hangi tür olduğunu kesinleştirmek için ayağın akan veya açık olan yaralarından sürüntü veya akıntı örneklerinin alınıp incelenmesi gerekir.

Bacak damarlarının yeterince aktif olarak çalışıp çalışmadığının anlaşılması için periferik anjiografi adı verilen inceleme yöntemlerine başvurulur. Bu sırada damar cerrahları ya da girişimsel radyoloji uzmanları hem daralmış ya da tıkanmış bacak damarlarını milimetrik tespit ederler hem de bu sırada özel uygulamalar ile damarları açıp dolaşımı yeniden başlatırlar.

Bunun dışında düzenli aralıklarla ayak yara bakımı (Yara örtüleri- vakum sistemleri vb) yapılırken, enfeksiyon kontrol altında tutulmalıdır. Destek tedaviler (ozon- alfa lipoik asit- glutation) ve özel merkezlerde hiperbarik oksijen tedavileri de her zaman faydalanılacak uygulamalar arasındadır.

Diyabetik ayak ağrısı riski nasıl azaltılır?

Diyabetik ayak ağrısı riskini azaltmak için, hastaların kan şeker düzeylerini dikkatli bir şekilde yönetmeleri gerekir. Ayrıca ayakların dışarıdan görünümü her gün kontrol dikkatle edilmelidir. Kuşkusuz; diyabetle ilişkili yaralar ve nöropatiden kaçınmak için bu takiplerin zaman zaman bir sağlık kuruluşunda da sürdürülmesi gerekir.

• Ayak tırnakları düzgün kesilmeli, tırnak batmaları önlenmelidir. Nasırların bakımı yapılmalıdır.
• Ayaklara kan akışını arttırmak için ayak parmakları sık sık hareket ettirilmeli ve ayaklar daima biraz yüksekte tutulmalıdır.
• Elbet her zaman aktif kalınmalı ama ayakta yaralanmalar meydana gelmemesi için hareketler yavaş ve dikkatli olunmalıdır. Diyabetik hastalar ayaklarına adeta gözü gibi bakmalıdır.
• Yaraları önlemek için terapötik ayakkabılar veya ateller giyilmelidir
• Nemli olmaması için ayak parmak aralarına pudra koyulmalıdır.
• Vücut hijyenine dikkat edilmeli ve ayaklar ılık suda yıkanmalıdır. Ama daha sonra parmak araları iyice kurulanmalıdır.

DİYABET HASTALARININ YAPMAMASI GEREKEN ŞEYLER

Diyabetik hastalar kesinlikle sigara içmemelidir. Ayakları ıslak bırakmamalı ve çıplak ayakla hiçbir şekilde dolaşılmamalıdır. Sıkı çorap ve ayakkabılardan kaçınılmalıdır.

Diyabete bağlı ayak ağrısı için ne zaman tıbbi yardım almalıyım?

• Ayak parmakları, ayaklar veya bacaklarda his kaybı olması
• Ayakta yara, kızarıklık, sıcaklık veya ayakta atipik bir koku olması
• Ayak tırnaklarının kalınlaşması sararma ve koyulaşmasında
• Ayak veya bacaklardaki kılların dökülmesi durumunda
• Ayaklarda ağrı, karıncalanma, yanma veya krampların ortaya çıkmasında
• Diyabetik ayağın olası riskinin sınıflandırılması
• Hastaya yapılacak dikkatli bir ayak muayenesinde sırayla;
• Ayaktaki atardamarlarındaki nabzın kontrol edilmesi
• İnce ve sivri bir cisim ya da vibrasyon kullanılarak ayak duyusunun test edilmesi
• Ayaklarda herhangi bir yara, şekil bozukluğu (deformite) olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca diyabetlinin ayakkabıların da incelenmesi gerekir. Ayakkabıdaki deformiteler, yıpranan veya basılan tarafın şekli incelenmelidir.
• Bunun sonucunda Diyabetik ayakta risk; düşük orta- yüksek olarak sınıflandırılır. Bazen ayak yarası olan akut tablolarla da karşılaşmak olasıdır.
• Negatif basınçlı yara tedavisi
• Negatif basınçlı yara tedavisi, diyabetik ayak ülserlerinin tedavisinde giderek yaygınlaşan bir yöntemdir. Gerçi etkinliği biraz tartışmalı olsa da amaç yara sıvısının kapalı bir vakum yoluyla yaranın içinden çıkarılmasını içerir. Böylece derin dokularda kan akımının artması ve zeminde granülasyon dokusu oluşumu uyarılmış olacaktır.
• Büyüme faktörleri ve cilt ikameleri
• Biyileşmesinin biyo-fizyolojik yöntemlerle uyarılması oldukça yararlı sonuçlar vermektedir. Yapılan araştırmalarda trombosit kaynaklı ve epidermal büyüme faktörü gibi çeşitli büyüme faktörlerinin diyabetik yaraların iyileşmesinde önemli katkılar sağladığı anlaşılmaktadır.

Diyabetik Ayak Hastalığı Hakkında Daha Fazla bilgi almak istiyorsanız;

Bölge Hastanesi uzman doktorlarından bir randevu oluşturarak hızlı bir şekilde tedavinize başlayabilir, sorularınıza çok hızlı bir şekilde yanıt bulabilirsiniz.

Randevu Oluşturmak İçin Tıklayın

Telefonla Randevu Oluşturmak için;

0216 585 32 00 numaralı telefondan kolayca bilgi alabilir randevu oluşturabilirsiniz.

Önemli Bilgilendirme: Bu sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.