DPB Görüşü | İşçi statüsündeki personele fazla çalışma ücretinin zamlı ödenip ödenemeyeceği hakkında

ÖZET: 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçi statüsündeki personele, 2429 sayılı Kanun gereği ulusal bayram ve genel tatil günlerinin Cuma günü akşam sona ermesi halinde, müteakip cumartesi gününün de tatil edilmesinin hükme bağlanmış olmasına karşın, cumartesi gününün genel tatil günlerinden sayılıp sayılamayacağı ve fazla çalışma ücretinin zamlı ödenip ödenemeyeceği hk. 27/01/2014 – 12054

Bilindiği üzere, 17/03/1981 tarihli ve 2429 sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun”un ikinci maddesinin ikinci fıkrasında, “Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 4857 sayılı İş Kanununun “Fazla çalışma ücreti” başlıklı 43 üncü maddesinin birinci fıkrasında, “Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.” hükmüne,  “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma” başlıklı 44 üncü maddesinde “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.” hükmüne, “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46 ncı maddesinde “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş

günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.” hükmüne,  “Genel tatil ücreti” başlıklı 47 nci maddesinin birinci fıkrasında “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” hükmüne, “Çalışma süresi” başlıklı 63 üncü maddesinin bir ve ikinci fıkrasında da “Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir..” hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, Türkiye Şeker Sanayii İşverenleri Sendikası ile Türkiye Şeker Sanayi İşçileri Sendikası arasında 01/02/2013-31/01/2015 arası yılları kapsayan 25 inci Toplu İş Sözleşmesinin “Ulusal Bayram, hafta Tatili ve Genel Tatil Günlerin de Çalışma” başlıklı 20 nci maddesinin 3 üncü fıkrasında, ulusal bayram, genel tatil günlerinde çalışan bütün işçilerin çıplak ücretlerinin %200 zamlı (üç yevmiye) ifade edilmiştir.    

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; 2429 sayılı Kanun kapsamında belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinin; Cuma günü akşamı sona ermesi halinde müteakip Cumartesi gününün tamamının da tatil edilmesi, söz konusu günün mezkur tatil günlerinin devamı niteliğinde değerlendirilmesi sonucunu ortaya çıkarmasından dolayı, ilgili günlerde çalışan personele fazla çalışma ücretinin zamlı ödenmesi gerektiği mütalaa edilmektedir.