DPB Görüşü | Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunda çalışan işçilerin sendika üyeliği hakkında

         Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğünde 4688 sayılı Kanun kapsamında bulunan kamu görevlileri yanında işçilerin de çalıştığı, işçiler ile bu kamu görevlilerinin ayrı sendikalara üye oldukları göz önüne alındığında 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesinin 2 nci maddesinin uygulanmasında ortaya çıkan tereddütün giderilmesi hususunda Başkanlığımız görüşlerinin talep edildiği ilgi yazı incelenmiştir.  

                Bilindiği üzere 20/07/2007 tarihli ve 26588 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2007/21 sayılı Başbakanlık Genelgesinde “Kamu görevlilerinin aylık ve ücretleri, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün (6) sıra Nolu Genel Tebliğinde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde bankalar vasıtasıyla ödenebilmektedir. Bu amaçla kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar arasında aylık ve ücret ödeme protokolleri yapılmakta, bu protokoller uyarınca verilecek bankacılık hizmetlerinin yanı sıra "promosyon" adı altında ayni ve/veya nakdi ek mali imkânlar da sağlanabilmektedir.

                Bankalar tarafından sunulan bu ek mali imkânların tasarrufuna ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşlarında uygulama birliğinin sağlanması amacıyla aşağıda belirtilen hususlara uyulması gerekmektedir.

                1- ……

                2- Aylık ve ücretlerin hangi banka aracılığı ile ödeneceği, oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından istekli bankalardan teklif alınmak suretiyle tespit edilecektir. Komisyon, kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili biriminin harcama yetkilisinin başkanlığında söz konusu birimde görev yapan toplam personelin en az % 10’unun sendikalı olması halinde yetkili sendikadan bir üye ile merkez teşkilatında üst yönetici; taşra teşkilatında ise o birimin bağlı bulunduğu bir üst amir tarafından ilgili birimde görev yapanlar arasından seçilecek bir üyeden oluşacaktır. Yetkili sendikadan üye bulunmadığı durumlarda üçüncü üye ilgili birimde görev yapan personel arasından harcama yetkilisi tarafından seçilecektir. Protokol, komisyon tarafından belirlenen banka ile harcama yetkilisi tarafından imzalanacaktır.

                Birden fazla birimin aylık ve ücretlerinin birlikte ödenmesi talebinde bulunmaları halinde merkezde üst yönetici, taşrada ise söz konusu birimlerin bağlı bulunduğu bir üst amir tarafından görevlendirilecek ilgili harcama yetkililerinden birinin başkanlığında oluşturulacak üç kişilik bir komisyon tarafından aylık ve ücretlerin ödeneceği banka yukarıdaki esaslara göre tespit edilecektir. Bu şekilde oluşturulacak komisyona ilgili birimlerdeki yetkili sendikalardan bu birimlerin tamamı itibarıyla en fazla üyeye sahip olan sendikadan üye alınacaktır.

                ……” hükümlerine yer verilmiştir.

                Diğer taraftan 28/4/2004 tarihli ve 25446 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün (6) sıra nolu Aylık ve Ücret Ödemelerine İlişkin Tebliğinin “Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanların aylık ücretlerinin ödenmesinde” uygulanacak esasları da düzenlediği görülmüştür.

                05/06/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun 30 uncu maddesinde kamu görevlileri sendikacılığı alanında, 05/05/1983 tarihli ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununun 12 nci maddesinde de işçi sendikacılığı alanında yetkili sendikanın belirlenmesine ilişkin prosedürlerden bahsedilmektedir. Genelge’de geçen yetkili sendika ibaresi de bu bağlamda işçi ve kamu görevlileri sendikaları arasında Genelge’nin lafzı  açısından tercih yapabilme anlamında dayanak kabul edilememektedir.

                Bahse konu Başbakanlık Genelgesinde geçen “kamu görevlisi” ibaresi de Genelge’nin konusu itibariyle bu kavramı dar yorumlamaya müsait bulunmamaktadır.

                Bu hüküm ve açıklamalar ışığında; Genelge’nin öngördüğü Komisyon’da sendika temsilcilerinin bulunmasının, kamu çalışanlarının kendilerini ilgilendiren çalışmalara iştirakini sağlayan bir yönetime katılma uygulaması olduğu da göz önüne alındığında protokolün yapıldığı birim/birimler itibariyle bahse konu birim/birimlerdeki toplam personelin % 10’undan fazlasının sendika üyesi olması kaydıyla o kurumda faaliyette bulunan işçi ve kamu görevlileri sendikalarından hangisinin üye sayısı fazla ise Komisyon’a o sendikadan bir temsilcinin katılmasının Genelge’nin öngördüğü amaca uygun olduğu mütalaa edilmektedir.