DPB | Yabancı dil tazminatı ödenip ödenmeyeceği hakkında

ÖZET: Memuriyete başlamadan önce girilen Kamu Personeli Dil Sınavından alınan puan sebebiyle memura yabancı dil tazminatı ödenip ödenmeyeceği hk. (20.03.2013¬3394)

Bilindiği üzere; 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinde; “Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu hükümlerine göre almakta olan personelden, (kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalışan personel dahil), Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca müştereken belirlenen dillerden yine bu iki kurum tarafından tespit olunan esas ve usuller çerçevesinde yapılan yabancı dil seviye tespiti sonunda her bir dil için (A) düzeyinde başarılı olanlara 1500, (B) düzeyinde başarılı olanlara 600, (C) düzeyinde başarılı olanlara 300 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarı geçmemek üzere Maliye Bakanlığının teklifi ve Başbakan onayı ile belirlenecek miktarlarda aylık yabancı dil tazminatı ödenebilir.

Ödenecek yabancı dil tazminatı farklı diller için farklı miktarlarda belirlenebileceği gibi, personelin görev yeri, kadro unvanı ve sorumluluğuna, bildiği yabancı dil sayısına ve düzeyine göre de farklı miktarlarda belirlenebilir.

Bu madde uyarınca yapılan sınavlar beş yıl süreyle geçerlidir. Bu sürenin bitiminde sınava girmeyenlerin yabancı dil seviyeleri bir alt düzeye inmiş sayılır, seviyeleri (C) düzeyinde olanların yabancı dil tazminatları kesilir. Bu madde uyarınca yapılan sınavlara diğer mevzuatla yapılan atıflara ilişkin olarak da bu fıkra hükmü geçerlidir

Yabancı dil tazminatına hak kazanmada ve ödemelerde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır ve damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.” hükmü yer almakta olup, mezkur kararnamede memuriyete giriş sonrasında alınacak yabancı dil sınavlarının geçerli olacağı hususunda bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde; 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede yabancı dil seviye tespit sınavlarının geçerliliğinin beş yıl olarak belirlenmesine istinaden ilgilinin sınav sonucunun geçerli olması sebebiyle yabancı dil tazminatından faydalandırılması gerektiği mütalaa edilmektedir.

-Personelin yabancı dil tazminatı alabilmesi için yabancı dil bilgisi seviye sınavı sonuç belgesinin idareye ibraz etmek haricinde yapmaları gereken herhangi bir yükümlülüklerinin olup olmadığı,

-Yabancı dil bilgisi seviye tespit sınavının sonucunu idareye ibraz eden personele yabancı dil tazminatı ödenmesi için ita amirinin onayının şart olup olmadığı,

-Yabancı dil bilgisi seviye tespit sınavı sonucunu idareye ibraz eden personele ilgili sınav tarihinden ita amirinden onay alınana kadar yabancı dil tazminatı ödenmemişse ita amiri onayı alındıktan sonra sınav tarihi ile ita amiri onay tarihi arasında kalan aylara ait yabancı dil tazminatının kazanılmış hak olarak geriye dönük ödenip ödenemeyeceği,

-“Yabancı Dil Tazminatı Miktarlarının Tespitine İlişkin Esaslar” bağlamında ita amirinin yabancı dilinde görevinde yararlanılıyor ya da yaralanılmıyor ibaresi bulunmayan ancak dil tazminatı ödenmesi emrini içeren onaya göre personele yabancı dil bilgisinden yararlanılmayan personele gösterge rakamları üzerinden ödeme yapılıp yapılamayacağına ilişkin görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.

11/4/1997 tarihli Başbakan Oluru ile yürürlüğe konulan “Yabancı Dil Tazminatı Miktarlarının Tespitine İlişkin Esaslar”da kamu personeline ödenecek yabancı dil tazminatı miktarlarının belirlenmesindeki esasların belirtilmesi amaçlanmıştır. Bu Esaslar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu hükümlerine göre aylık almakta olan personel ile kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan personeli kapsamaktadır.

Bununla birlikte; Esasların “Ödenecek Yabancı Dil Tazminatı” başlıklı 3 üncü maddesinde yabancı dil tazminatının kimlere, nasıl ve ne zaman ödenebileceğine ilişkin düzenlemede bulunulmuştur. Mezkur maddede; “Kapsam dahilindeki personele ekli tabloda belirtilen gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda her ay aylıklar ile birlikte peşin olarak yabancı dil tazminatı ödenir.

Personelin yabancı dil bilgisinden görevinde yararlanıp yararlanmadığı ita amirlerinden alınacak bir onayla belirtilir. Bu onaylar ita amirlerince her zaman değiştirilebilir, ancak yenisi alınıncaya kadar eski onaylar geçerlidir.

Ancak, hakim ve savcılar, mülki idare amirleri, Dışişleri Bakanlığı meslek memurları, Daire Başkanı ve daha üst yönetim görevlerinde bulunanlar (Türk Silahlı Kuvvetleri için yarbay ve daha üst rütbelerde bulunanlar), üniversite öğretim elemanları, öğretmen kadrosuna atanmış olanlar ile mütercim ve tercümanlar için ayrıca bir onay alınmadan yabancı dil bilgisinden görevlerinde yararlanıldığı kabul edilir.

Yabancı dil sınavları, sınavın yapıldığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir. Bu sürenin bitiminde sınava girmeyenlerin yabancı dil seviyeleri bir alt düzeye inmiş sayılır, C düzeyinde olanların yabancı dil tazminatları kesilir.

Aynı dil için birden fazla sınava katılanlara, en yüksek seviye esas alınarak yabancı dil tazminatı ödenir.

Yabancı dil tazminatından damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmaz. Hak edilmesinde ve ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. İlk ödeme sınavın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren yapılır.” hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, ÖSYM’nin Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavının (eski adıyla KPDS) kılavuzunun “Genel Bilgiler, Temel İlke ve Kurallar” başlıklı kısmında yabancı dil tazminatından yararlanma hakkı olmadığı halde sınava girip başarılı olanlara tazminat isteme hakkı doğurmayacağını belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar bağlamında ilgili sorular değerlendirildiğinde;

- Personelin yabancı dil tazminatı alabilmesi için Yabancı Dil Bilgisi Seviye Sınavı sonuç belgesinin idareye ibraz etmek haricinde yapması gereken herhangi bir yükümlülüğünün olmadığı; ayrıca ÖSYM, kamu kurum ve kuruluşlarına Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavına giren personelin sınav sonuçlarını gönderdiği takdirde ilgili personelin sınav sonuç belgesini teslim etmesine gerek olmadığı,

-              Ödenecek tazminat tutarını etkilemesi sebebiyle personelin yabancı dil bilgisinden görevinde yararlanılıp yararlanılmadığının ita amirlerinden alınacak bir onaya bağlı olduğu,

-              Mezkur Esaslarda ita amirinin onayı olmadan hangi unvanlardaki personelin yabancı dil tazminatından faydalanabileceği belirtilmiş olup, diğer unvanlardaki personelde ita amirinin onayı gerekli kılınmıştır; bu nedenle ita amirinin onayında ilgili görevde yabancı dil bilgisinden faydalanıldığına dair bir ibarenin yer alması gerektiği, bu ibarenin yer almadığı ita amiri onaylarına dayanarak yabancı dil tazminatı ödemesinin yapılamayacağı değerlendirilmektedir.