Halepçe Katliamı nedir? Kim yaptı? Kaç kişi öldü? Elma kokusu nedir?

Halepçe katliamının yıldönümünde herkes tarafından Halepçe Katliamı nedir, neden ve ne zaman oldu sorularını araştırıyor. İnsanlık tarihinin en kanlı katliamlarından birisi olarak bilinen Halepçe Katliamında Saddam Hüseyin ve ordusu sivillere yönelik kimyasal saldırıda binlerce Kürt'ün ölümüne sebep oldu. Bundan tam 33 yıl önce Halepçe kasabasındaki binlerce Iraklı Kürt, Saddam Hüseyin güçlerinin düzenlediği kimyasal saldırıda hayatını kaybetti. Katliamdan geriye kalan görüntüler ise hâlen hafızalarda.

HALEPÇE KATLİAMI NEDİR, NE ZAMAN OLDU?

Saddam Hüseyin’in 23 Şubat – 16 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtı’nı şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne bağlı Peşmergeler de İran ordusu ile işbirliği yaparak Halepçe kasabasına girdi ve isyan başlattı.

Saddam Hüseyin İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî’ye (batı medyası tarafından ‘Kimyasal Ali’ lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.

HALEPÇE KATLİAMINI KİM YAPTI? ELMA KOKUSU NEDİR?

Bundan tam 33 yıl önce Halepçe kasabasındaki binlerce Iraklı Kürt, Saddam Hüseyin güçlerinin düzenlediği kimyasal saldırıda hayatını kaybetti. Katliamdan geriye kalan görüntüler ise hâlen hafızalarda. Sivilleri hedef alan en büyük zehirli gaz saldırısı olarak görülen Halepçe katliamının üzerinden tam 33 yıl geçti.

Yaklaşık sekiz yıl süren İran-Irak Savaşı'nın son aylarında, 16 Mart 1988 tarihinde çoğu kadın ve çocuklardan oluşan binlerce Iraklı Kürt, Halepçe'ye düzenlenen kimyasal saldırıda yaşamını yitirdi.

İran'ın tarafını tutan Kürt savaşçıların 15 Mart 1988'de ele geçirdiği Halepçe kasabasında 40 bini aşkın insan yaşıyordu. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak ordusu, Kürt güçlerin kontrolüne geçen kasabayı hem savaş uçaklarıyla hem de topçu birlikleriyle vurdu. Bunun üzerine Halepçe'deki Kürt savaşçılar ve kasabadaki erkeklerin büyük bölümü çevredeki dağlara çekildi. Geride çocuk, kadın ve yaşlılar kaldı.

Irak savaş uçakları ertesi gün ise İran sınırına yaklaşık 11 kilometre uzaklıktaki Halepçe'ye beş saat boyunca zehirli gaz bombaları yağdırdı. Sonuç korkunçtu: Yaklaşık 5 bin can kaybı. Olay yerine ilk varan Sınır Tanımayan Doktorlar ekibi, hardal gazı kullanıldığını teyit etti. Belçikalı ve Hollandalı doktorlardan oluşan bu ekip, kullanılan zehirler arasında muhtemelen siyanür de olduğunu bildirdi.

Irak'ta 2003 yılında devrilen Saddam Hüseyin, Kürtlere karşı yürüttüğü Enfal Hareketi kapsamında 180 bin kişinin ölümünden sorumlu tutularak yargılandı.

Ancak başka bir hükümden aldığı idam cezasıyla 2006'da asıldı. Ölümünün ardından ise Kürtlere karşı "soykırım" uygulamaktan yargılandığı davada suçlu bulundu.

Saddam Hüseyin'in “Kimyasal Ali” lakaplı kuzeni Ali Hasan el Mecid ise 2010 yılında, aralarında Halepçe katliamının da bulunduğu zehirli gaz saldırılarının emrini vermekten idam edildi.

HALEPÇE KATLİAMINDA KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?

19 Ağustos 1988’de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe’yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir.

Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Fuat Baban, 7 Aralık 2002 tarihli ‘The Sydney Morning Herald’ gazetesinde yayımlanan ‘Experiment in Evil’ başlıklı makalesinde, Halepçe’de özürlü doğum oranının Hiroşima ve Nagasaki’nin 4-5 katı olduğunu iddia etti. Amerika ise bu iddiayı suistimal ederek Zayıflatılmış Uranyum mermilerini kullanmasını meşrulaştırmaya çalıştı.

Saddam Hüseyin, Halepçe katliamı’nda Kürtlere karşı soykırım yaptığı suçlamasıyla da yargılanırken, başka bir katliam suçundan Duceyil Katliamı'nda, insanlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm edildi ve asılarak idamına karar verildi.