Halepçe katliamı nedir? Nerede yaşandı?

Halepçe katliamı, İran-Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürtlere karşı başlattığı Enfal Hareketi'nin son aşaması olarak gerçekleşti. Peki Halepçe katliamı nedir? Nerede yaşandı? Ayrıntılar haberimizde...

HALEPÇE KATLİAMI NEDİR? NEREDE YAŞANDI?

Halepçe katliamı, İran-Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürtlere karşı başlattığı Enfal Hareketi'nin son aşaması olarak gerçekleşti. Saddam Hüseyin, savaşta İran'a destek vermekle suçladığı Halepçe halkının bombalanması talimatını verdi. Bunun üzerine Irak ordusuna ait savaş uçakları, 16 Mart 1988'de Halepçe semalarından halkın üzerine gaz bombaları yağdırdı. Saldırıda yaklaşık 5 bin kişi ölmüş, 7 binden fazlası da yaralanmıştı.

KÜRTLERİN BİRLEŞMESİ SALDIRI NEDENİ

Saddam Hüseyin'in 23 Şubat-16 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtı'nı şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne bağlı Peşmergeler de İran ordusu ile işbirliği yaparak Halepçe kasabasına girdi ve isyan başlattı.

Baasçıların "harekat", Kürtlerin ise "katliam" diye adlandırdıkları Enfal Operasyonu, 1986-1989 tarihleri arasında yapıldı. Tarihi kaynaklara göre dönemin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in emriyle başlatılan Enfal Operasyonları'nda 150 bin civarında insan katledildi. Bu katliamların bir kısmı kimyasal silah kullanımı şeklinde oldu. 1988'de gerçekleştirilen Halepçe katliamı'nda ise zehirli gaz saldırısında 5 bin kişi öldü, 7 bin kişi yaralandı.

ELMA KOKUSU İLE GELEN SALDIRI ANI

Halepçe katliamı sırasında ortalığa keskin bir elma kokusu yayıldığı ve çocukların kokuya doğru koştuğu söylenir. Son sözleri ise 'Daye behna seva te' yani 'Anne elma kokusu geliyor' oldu.

Saddam Hüseyin İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî'ye (batı medyası tarafından 'Kimyasal Ali' lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.

16 Mart 1988'de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri, İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000'den[8] fazla insanın öldüğü, 7.000'den fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyordu. Ancak Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu tespit edildi.

KATLİAMIN SONUÇLARI

19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir.

Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Fuat Baban, 7 Aralık 2002 tarihli 'The Sydney Morning Herald' gazetesinde yayımlanan 'Experiment in Evil' başlıklı makalesinde, Halepçe'de özürlü doğum oranının Hiroşima ve Nagasaki'nin 4-5 katı olduğunu iddia etti. Amerika Birleşik Devletleri ise bu iddiayı suistimal ederek Zayıflatılmış Uranyum mermilerini kullanmasını meşrulaştırmaya çalıştı.

SADDAM HÜSEYİN'E İDAM KARARI

Saddam Hüseyin, Halepçe katliamı'nda Kürtlere karşı soykırım yaptığı suçlamasıyla da yargılanırken, başka bir katliam suçundan Duceyil Katliamı'nda, insanlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm edildi ve asılarak idamına karar verildi. (5 Kasım 2006)