Kuzey Kore'nin Dünyaca kınanan nükleer silah ve füze çalışmalarının tarihçesi

Pyongyang yönetimi, sabah saatlerinde uzun menzilli füzelerle fırlatılabilecek bir hidrojen bombasını başarıyla denediğini açıklamıştı.

ABD Başkanı Donald Trump, Twitter hebasında "Kuzey Kore büyük bir nükleer deneme yaptı. Sözleri ve eylemleri ABD'ye karşı çok düşmanca ve tehlikeli olmaya devam ediyor" dedi.

Kuzey Kore bir önceki nükleer denemesini Eylül 2016'da yapmıştı. Ülke, BM amborgolarına ve uluslararası baskılara karşın, nükleer silahlarını geliştirmeye ve potansiyel olarak ABD ana karasını vurabilecek füzeleri denemeye devam ediyor.

Nükleer deneme, Güney Kore, Kuzey Kore'nin en yakın müttefiki Çin ve Rusya tarafından dra kınandı.

Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-in, Kuzey Kore'nin altıncı nükleer denemesine "mümkün olan en güçlü tepkinin" verilmesini istedi ve buna "Kuzey Kore'yi tamamen tecrit eden" yeni BM Güvenlik Konseyi ambargolarının dahil olması gerektiğini vurguladı.

Çin ise "Kuzey Kore'nin uluslararası toplumun yaygın muhalefetini görmezden gelip yine bir nükleer deneme yaptığını" açıkladı.

Çin Dışişleri Bakanlığı'nın yazılı açıklamasında ayrıca, "Çin hükümeti buna karşı kararlı muhalefetin ve güçlü kınamasın ifade eder" denildi.

Rusya da nükleer denemenin uluslararası hukuku hiçe saydığını belirtip, ilgili tüm taraflara görüşmeler yapılması çağırısında bulundu ve bunun Kore Yarımadası'ndaki sorunları çözmenin tek yolu olduğunu söyledi.

'Mükemmel bir başarı'

Kuzey Kore yönetimi, sismolojistlerin yer sarsıntısını tespit etmelerinden saatler sonra, altıncı nükleer denemelerinin "mükemmel bir başarıyla" sonuçlandığını açıkladı.

Pyongyang yönetimi, atom bombasından çok daha güçlü bir silah olan hidrojen bombasını denediklerini bildirdi.

Uzmanlar, bu iddianın ihtiyatla yaklaşılması gerektiğini söylerken, ülkenin nükleer kapasitesinin geliştiğinin de açık olduğunu söylüyor.

Güney Koreli yetkililer, denemenin Punggye-ri nükleer tesisinin bulunduğu Kiliju bölgesinde gerçekleştiğini bildirdi.

Güney Kore Meteoroloji Kurumu "yapay depremin" bir önceki denemede görülenden 9,8 kat daha güçlü olduğunu duyurdu.

Pyongyang yönetimi, denemeden önce hidrojen bombasını uzun menzilli füzelere koyabilecek kadar küçülttüklerini açıklamış ve ülkenin lideri Kim Jong-un resmi medyanın hidrojen bombası olduğunu söylediği bombanın yanında görüntülenmişti.

Patlamanın büyüklüğü

ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi (USGS) önce sarsıntının yerin 10 kilometre altında ve 5,6 şiddetinde olduğunu duyurdu. Daha sonra ise sarsıntının büyüklüğü 6,3 olarak açıklandı ve yeryüzünde meydana geldiği belirtildi.

Rand Corporation'dan Savunma Uzmanı Bruce Bennett, BBC'ye yaptığı açıklamada sarsıntının büyük olduğunu açıkladı.

Bennett "6,3 büyüklüğünde sarsıntı olduğu doğrulanırsa, bu büyük, çok daha büyük bir silah. Hala gerçek bir hidrojen bombası değil ama buna daha önce yaptıkları her şeyden daha yakın. " dedi.

Bennet Çin'in de denemeden rahatsız olacağı yorumunu yaptı ve sınırdaki Çinlilerin patlamayı hissetmiş olabileceğini belirtti.

Uluslararası uzmanlar Kuzey Kore'nin nükleer silah kapasitesini geliştirdiğini söylüyor, ancak nükleer savaş başlıklarını bir füzeye takacak kadar küçültüp küçültemedikleri bilinmiyor.

Uzmanlar Kuzey'in hidrojen bombası geliştirdiği iddiasına da şüpheyle bakıyor.

Hidrojen bombası atomların birleşmesi yoluyla büyük bir enerji açığa çıkartıyor, atom bombalarında ise atomların ayrışmaları yöntemi izleniyor.

Kuzey Kore'nin nükleer silah ve füze çalışmalarının tarihçesi

Kuzey Kore, Salı sabahı Japonya'nın kuzeyinin üzerinden geçen bir füze fırlattı. Bazı uzmanlara göre bu hamle, bugüne kadarki en ciddi provokasyonlardan birisi.

Ayrıca, bu hamle, Kuzey Kore'nin son dönemde füze programının çok hızlandığının da bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

Kuzey Kore'nin 1970'li yıllara dayanan füze programı ve nükleer silah geliştirme çalışmalarının belli bazı kilometre taşları ve tarihsel gelişimi şöyle:

1976-1981: Kuzey Kore, Sovyetler Birliği'nden aldığı SCUD-B füzesi ve Mısır'dan tedarik ettiği fırlatma rampasını kullanarak, füze geliştirme programını başlattı.

1984: Kuzey Kore, ilk SCUD-B füzesinin denemesini gerçekleştirdi.

1985: Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nı imzaladı.

1990: Kuzey Kore, ilk Rodong füzesinin deneme atışını yaptı.

1994: Kuzey Kore ile ABD arasında anlaşma imzalandı. Bu anlaşmaya göre, Kuzey Kore uluslararası destekle birlikte iki yeni nükleer reaktör inşa edilmesi karşılığında eski nükleer reaktörlerini sökmeyi kabul etti.

1998: Kuzey Kore, Taepedong-1 füzesini test etti.

2000'li yıllar

Ekim 2002: ABD, Kuzey Kore'nin nükleer silah geliştirmek için gizli bir program yürüttüğünü kabul ettiğini ve bunun da 1994 tarihli anlaşmanın ihlali anlamına geldiğini açıkladı.

Ocak 2003: Kuzey Kore, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'ndan çekildi.

Nisan 2003: Kuzey Kore, elinde nükleer silahlar bulunduğunu ilan etti.

2005: Kuzey Kore, 6 ülkenin katılımıyla yürütülen görüşmeler kapsamında ABD, Güney Kore, Japonya, Çin ve Rusya ile enerji ve ekonomi alanlarında işbirliğine gidilmesi karşılığında nükleer programını sona erdirmeyi kabul etti.

Temmuz 2006: Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore'ye nükleer programını sonlandırma çağrısı yapan bir karar aldı. Bu karardan kısa bir süre sonra, Kuzey Kore 7 ile 10 adet Taepedong-2 uzun menzilli füze denemesi yaptı.

Ekim 2006: Kuzey Kore, ilk nükleer silahını başarıyla test ettiğini açıkladı. Bu füzenin 1-2 kilotonluk bir patlamaya neden olduğu bildirildi. Bu denemenin üzerine BM Güvenlik Konseyi yeni yaptırımlar açıkladı.

Eylül 2007: Pekin'de 6 ülkenin katılımıyla yapılan görüşmelerde, Kuzey Kore nükleer tesislerini kapamayı taahhüt etti.

Aralık 2008: Pekin'de yürütülen görüşmeler, Kuzey Kore'nin nükleer faaliyette bulunduğu düşünülen tesisleri uluslararası denetime açmayı kabul etmemesi üzerine sonuçsuz kaldı.

2009: Kuzey Kore, Unha-2 füzesi fırlattığını açıkladı.

Mayıs 2009: Kuzey Kore, ikinci nükleer füze denemesini yaptığını ilan etti. Bu füzenin 5-12 kilotonluk bir patlamaya neden olduğu bildirildi.

Haziran 2009: BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore için yeni yaptırımlar açıkladı.

2010 sonrası yaşananlar

Ekim 2011: ABD ve Kuzey Koreli yetkililer, 6 ülkenin katılımıyla yürütülen görüşmeleri yeniden başlatabilmek için Cenevre'de bir araya geldi.

Şubat 2012: ABD, Kuzey Kore'nin gıda yardımı karşılığında uzun menzilli füze fırlatmamayı ve nükleer faaliyetlerini durdurmayı kabul ettiğini açıkladı.

Nisan 2012: Kuzey Kore'nin Unha-3 uzun menzilli füze denemesi başarısız oldu. Fırlatmadan kısa bir süre sonra füze parçalara ayrılarak, denize düştü.

Ocak 2013: Kuzey Kore, uzun menzilli füze fırlatmaya ve nükleer denemelere devam edeceğini söyledi.

Şubat 2013: Kuzey Kore, üçüncü nükleer denemesini gerçekleştirdi. Bunun üzerine BM tarafından bir dizi yeni yaptırım kararı alındı.

Mart 2014: Kuzey Kore, Güney Kore ile aralarındaki deniz sınırı üzerinden yüzlerce top atışı gerçekleştirdi. Bunun üzerine Güney Kore karşılık verdi.

Mayıs 2015: Kuzey Kore, ilk kez denizaltıdan füze fırlatma denemesi yaptığını, bu denemenin başarılı olduğunu ve nükleer silahları minyatürleştirme yeteneği geliştirdiğini açıkladı. Ancak bu iddialar, çok da gerçekçi bulunmadı.

2016'nın önemli gelişmeleri

Ocak 2016: Kuzey Kore, hidrojen bombası denemesi yaptığını açıkladı. Ancak ABD'ye göre bu açıklama inandırıcı değildi.

Mart 2016: Kuzey Kore, elinde minyatür nükleer savaş başlıkları bulunduğunu açıkladı.

15 Nisan 2016: ABD ve Güney Koreli yetkililer, Kuzey Kore'nin kurucusu Kim Il-sung'un doğumgününde yaptığı orta menzilli Musudan türü füze denemesinin başarısız olduğunu bildirdi.

25 Nisan 2016: Kuzey Kore, iki orta menzilli Musudan füzesi fırlattı. Güney Kore Savunma Bakanlığı, bu denemenin başarısız olduğunu açıkladı.

Mayıs 2016: Güney Kore ordusu, orta menzilli bir başka füze denemesinin de başarısızlıkla sonuçlandığını duyurdu. Güney Kore kaynaklarına göre, test edilen füzelerin Musudan türü olduğu belirtildi.

Eylül 2016: Kuzey Kore, bir nükleer savaş başlığı attığını açıkladı. Güney Kore, patlamanın 10 kiloton gücünde olduğunu bildirdi.

Ekim 2016: Kuzey Kore, fırlatmanın hemen ardından havada infilak eden bir balistik füze denemesi gerçekleştirdi.

2017'de yaşananlar

1 Ocak 2017: Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, kısa bir süre içerisinde kıtalararası balistik füze denemesi yapabileceklerini açıkladı.

12 Şubat 2017: Kuzey Kore, balistik füze denemesi gerçekleştirdi ve füze Japon Denizi'ne düştü. Japonya Başbakanı Şinzo Abe, Washington'da ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşme sırasında bu denemeyi kınadı.

6 Mart 2017: Kuzey Kore, Japonya'ya doğru en az 4 balistik füze attı. Bunlardan üçü Münhasır Ekonomik Bölgesi'nin içine düşerken, biri bu bölgenin dışına isabet etti.

18 Mart 2017: Kuzey Kore, yeni geliştirdiği, yüksek itiş gücüne sahip roket motorunu denedi. Kim Jong-un, bu denemeyi yerinde takip etti ve bunun ülkesinin roket sanayinin "yeniden doğuşu" olarak nitelendirdi.

22 Mart 2017: Güney Kore, Kuzey Kore'nin birkaç füze denemesi yaptığını ve bunların başarısız olduğunu açıkladı. Denemesi yapılan füzelerin türü bilinmiyor.

5 Nisan 2017: Güney Kore ordusu, Kuzey Kore'nin Japon Denizi'nde füze denemesi yaptığını açıkladı. Bu deneme, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping'in Washington ziyareti öncesinde gerçekleşti.

16 Nisan 2017: Güney Kore ve ABD ordusu, Kuzey Kore'nin Sinpo limanı yakınlarından balistik füze fırlattığını ancak atıştan kısa bir süre sonra füzenin havada infilak ettiğini açıkladı. Bu deneme de ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence'in Güney Kore ziyaretine başlamasına saatler kala yapıldı.

29 Nisan 2017: Güney Kore ve ABD ordusuna göre, Kuzey Kore, Güney Pyeongan Eyaleti'nde bulunan Pukçang yakınlarındaki bir alandan başarısız füze denemesi gerçekleştirdi.

14 Mayıs 2017: Güney Kore ve ABD ordusu, Kuzey Kore'nin başkent Pyongang'ın yaklaşık 100 kilometre kuzeyinde bulunan bir bölgeden balistik füze denemesi yaptığını duyurdu. Bu, Güney Kore'nin yeni Cumhurbaşkanı Moon Jae-in'in 10 Mayıs'ta yemin etmesinden sonraki ilk füze denemesi oldu.

21 Mayıs 2017: Kuzey Kore, yeni bir roket türü denemesi yapmasından bir hafta sonra orta menzilli bir balistik füze denemesi yaptı. Resmi haber ajansı KCNA, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un "karadan karaya, orta-uzun menzilli Pukguksong-2 stratejik balistik füzesinin" fırlatılmasını bizzat yerinde takip ettiğini ve "hızla seri üretime geçilmesi" gerektiğini söylediğini bildirdi.

29 Mayıs 2017: Güney Kore ordusu, Kuzey Kore'nun doğu kıyısından kısa menzilli bir balistik füze fırlattığını duyurdu. Fırlatılanın Scud tipi bir füze olduğu belirtildi.

8 Haziran 2017: Kuzey Kore, Wonsan kentinin yakınlarından birkaç tane gemisavar seyir (kruz) füzesi fırlattı. Güney Kore ordusu, atılanların kısa menzilli, karadan gemiye seyir füzeleri olduğunu ve denize düşmeden önce yaklaşık 200 kilometre mesafe kat ettiğini bildirdi. Bu deneme de BM'nin yeni yaptırım kararı almasından altı gün sonra yapıldı.

4 Temmuz 2017: Kuzey Kore, ABD'nin bağımsızlık gününde Japon Denizi'ne bir balistik füze attı. Bu füze, 930 kilometre yol kat etti. Kuzey Kore resmi yayın organları, Devlet Başkanı Kim Jong-un'un bizzat izlediği bir tatbikatla, Hwasong-14 kıtalar arası balistik füze denemesinin "başarılı" olduğunu duyurdu.

28 Temmuz 2017: Kuzey Kore, Hwasong-14 kıtalar arası balistik füzeyi, bu kez gece vakti test etti. Bunun, bugüne kadar en uzun mesafe kat eden ve en yüksek giden füze olduğu açıklandı. Kuzey Kore, bu füzeyle birlikte ABD'nin anakarasının da artık füze menzili içinde olduğunu ilan etti.

9 Ağustos 2017: Kuzey Kore, Pasifik Okyanusu'nun batısında bulunan ABD'ye ait Guam adasına yönelik "operasyon planı" hazırladığını açıkladı. Resmi haber ajansı KCNA'de yayınlanan açıklamada, ordunun söz konusu planı Ağustos ortasında tamamlayıp, onay için Kim'e sunacağı belirtildi. Resmi yayın organları, Hwasong-12 füzesinin Japonya'nın üzerinden geçerek, Guam'a yaklaşık 30 kilometre mesafede denize düşebileceğini duyurdu.

25 Ağustos 2017: Kuzey Kore, üç kısa menzilli füze fırlattı. ABD ordusundan yapılan açıklamada, füzelerden birinin fırlatmadan hemen sonra havada infilak ettiği, diğer ikisinin ise kuzeydoğu yönünde 250 kilometre mesafe kat ettiği belirtildi.

29 Ağustos 2017: Kuzey Kore tarafından fırlatılan bir füze Japonya'nın kuzeyinin üzerinden geçti. Füzenin azami irtifa olan 500 kilometre yükseklikte, yaklaşık 2 bin 700 kilometre yol kat ettiği açıklandı. Analistler, bunun Kuzey Kore tarafından yeni geliştirilen Hwasong-12 füzesi olduğunu belirtiyor. Pyongyang da yaptığı açıklamayla bunu doğruladı. KAYNAK:BBC TÜRKÇE