Lenfoma (Lenf kanseri) hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir?

Çok Güzel Hareketler 2'nin genç oyuncusunun lenf kanserine yakalandığının duyulmasının ardından bu hastalık araştırılmaya başlandı. Peki Lenfoma (Lenf kanseri) hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavisi var mıdır? Tüm merak edilenler haberimizde...

LENFOMA NEDİR?

Lenf kanserinin tıbbi adı lenfomadır. Lenfoma lenfositlerin oluşturduğu bir kanser tipidir. Lenf dokusunun habis tümörüne verilen genel bir isimdir. Kanser ya normal hücrelerin hızla çoğalması veya normal lenfositlere göre daha uzun süre yaşamaları ile oluşur. Malign lenfoid hücreler de normal lenfositler gibi lenf düğümü, dalak, kemik iliği, kan ve diğer organlarda çoğalır. Lenfoma; Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma adı altında iki büyük gruba ayrılır.

1832 yılında Thomas Hodgkin, lenfomanın ilk tanımını yapıp, kendi adını verdiği Hodgkin lenfoması hastalığını açıklamıştır. Hodgkin lenfoması dışında da birçok türde lenfoma günümüze değin tanımlandığı için, 1982 yılında yetkeler, lenfomaları Hodgkin lenfoması ve Hodgkin dışı lenfoma olarak ikiye ayırmıştır. Hodgkin dışı lenfoma çatısı altında 16 değişik lenfoma bulunmaktadır. Ancak bu 16 tür lenfoma kendi aralarında da büyük ayrılıklar gösterdiği için, Hodgkin dışı lenfoma tanımı pek doğru bir yaklaşım olmaktan çıkmış, bunun yerine yalnızca genel bir ad niteliğinde kalmıştır.

Lenfomaların kimi türleri süreğen olup, en az belirtiyle ilerleyebilir (örneğin, küçük lenfositik lenfoma), ve yaşam süresinin kısalmasına neden olmaz. Ancak, bu yelpazenin öbür ucunda, çok çabuk gelişen ve hızlı ilerleyen lenfomalar da bulunmaktadır (Burkitt lenfoması). Bundan dolayı, hastalığın patologlarca doğru tanısının konulması çok önemli olup, sağaltım yöntemini ve beklenen gidişi etkilemektedir.

Lenfomalı olan hastalar üzerinde patolog, onkolog, ve ışınlamadan sorumlu doktorlardan oluşan bir takımın çok öğretili bir biçimde çalışması, ve bunu eş güdümlü yapması çok önemlidir.

LENFOMA NEDEN OLUR?

‘’Lenfoma neden olur?’’ sorusuna net bir cevap verilemese de, belirli risk faktörlerinden söz edilebilir. Her kanser türünde olduğu gibi sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı, en önemli nedenlerden biri olarak gösterilir. Bunun yanı sıra lenf kanseri nedeni olarak benzen, tarım ilacı gibi kimyasal maddelere maruz kalmak da söylenebilir. Ayrıca romatizmal rahatsızlıklar ve immün yetmezlik durumlarında hastalığa daha sık rastlanabilmektedir. İmmün sistemini önemli ölçüde etkileyen bazı virüs enfeksiyonları da önemli bir lenfoma nedendir. Örneğin hepatit C, HTLV 1, HIV, AIDS gibi bazı enfeksiyon hastalıklara bağlı olarak da lenfoma görülebilmektedir. 

  
Günlük çevresel faktörler lenfoma nedenleri sıralamasında çok ön planda değildir. Ancak tarım işçileri özellikle de seracılık yapan kişilerde lenfoma biraz daha fazla görülmektedir. Kontrolsüz ilaçlama yapılması, ilaçlanmış seralar içinde maske ve kıyafet giymeden dolaşılması, sera içindeki ilaçlı havanın solunum yolu ile alınması gibi faktörlerin etkili olduğunu bilmek gerekir. Yoksa eve gelen sebzenin üzerindeki tarım ilacının bir etken olduğu düşünülmemelidir. Boya üreten sanayilerde çalışanlar da gerekli önlemlerin alınmaması durumunda aynı riski taşır. Bunun yanında; evdeki kimyasallardan çamaşır suyu, deterjan, deodorantların ya da cep telefonlarının bir neden olarak gösterilmesi şu anki bilgiler ile mümkün değildir. Kilo almadan hareketli bir yaşam süren herkes, birçok hastalığa karşı avantajlı durumdadır. Ancak obezitenin de direkt olarak lenfoma üzerinde etkili olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Fazla kilonun tüm kanser türleri için bir risk faktörü olduğu ise unutulmamalıdır.       

LENFOMA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Lenfomaların pekçok farklı türünde farklı belirtiler ortaya çıkabilmekle beraber bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

• Ağrısız, büyüyen ve çoğalan lenf bezleri
• Sebebi bilinmeyen ateş,
• Açıklanamayan kilo kaybı,
• Rahatsız edici gece terlemesi,
• Sürekli yorgunluk,
• Öksürük, solunum problemi ve göğüs ağrısı,
• Karında şişlik, şişkinlik, dolgunluk hissi veya ağrı,
• Kaşıntı

Bir kişide yukarıdaki belirtilerin olması, o kişide mutlaka lenfoma var anlamına gelmemektedir. Mikrobik hastalıklar ve diğer sağlık problemleri de bu bulgulara neden olabilir. Ancak belirtiler 2 hafta içinde düzelmez ise doktora başvurularak nedeninin araştırılmasında yarar var.

LENFOMA'NIN TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Lenfomanın türü ve hangi aşamada olduğu tedavi sürecinde izlenecek yolun belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Lenfoma her kişide farklı sorunlara yol açtığı ve hiçbir hastanın koşulları bir diğer hastayla benzeşmediği için kişiselleştirilmiş tedavi esastır. Lenfoma tedavisinde kullanılan temel yöntemler şu şekildedir:Kemoterapi, İmmünoterapi, Radyoterapi, Kök hücre nakli, Cerrahi tedavi (özellikle sindirim sistemi lenfomalarında etkilidir).

LENFOMA'NIN TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Eğer büyüyen lenf nodu ve diğer belirtiler lenfomaya işaret ediyorsa, bireyin hastalık ve aile öyküsü alındıktan sonra detaylı bir fizik muayene yapılıyor. Boyun, koltuk altı, dirsek, kasık ve diz gerisindeki çukurluk büyümüş lenf nodu varlığı için muayene ediliyor. Aynı zamanda dalak ve karaciğerde de olası bir büyüme varlığı için muayene yapılabiliyor. Ardından, tanının kesinleştirilmesi ve kanserin yayılımın saptanması amacıyla yapılabilecek kimi testler aşağıdaki gibidir:

Kan Testleri
Tam kan sayımı ve biyokimyasal incelemeler (LDH, ürik asit gibi).

Akciğer Filmi
Olası lenf bezi büyüklüğü ve diğer problemler araştırılıyor.

Biyopsi
Büyüyen lenf bezinin kısmi veya mümkünse tam olarak çıkarılması gerekiyor. İğne ile yapılan biyopsiler genellikle sağlıklı sonuç verme ihtimalinin düşük olması nedeniyle, lenfoma şüphesi var ise, mutlaka lenf bezinin tamamı, bu mümkün olmuyorsa bir kısmının bir patolog tarafından incelenmesi şart. Hastalığın yaygınlığının belirlenmesi için kemik iliği biyopsisi de yapılabiliyor.

Bilgisayarlı Tomografi
Boyun, akciğer ve tüm karın bilgisayarlı tomografi detaylı bir şekilde ile incelenebiliyor.