Mali Kural nedir, nasıl uygulanır? Bakan Albayrak'tan flaş mali kural hamlesi!
Ekonomi ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’tan dolar kurunun artması üzerine mali kural açıklaması geldi. Peki, bu mali kural ne, Mali kural nedir, nasıl uygulanır? Mali kural ne demek? işte bu soruların yanıtı haberimizde!
ABD-Türkiye arasında yaşanan gerilim ardından piyasalarda yaşanan dalgalanma devam ediyor. Dövizdeki yükselişle beraber vatandaşlar Dolar ve Euro kurlarındaki son durumu merak ediyor... Asya borsalarının açılmasıyla birlikte dolar 22.26'da 7.18'den Euro ise 7.32 seviyesinden işlem gördü. 13 Ağustos Pazartesi saat 01:25 itibariyle Dolar 6,86’dan işlem görüyor.
Mali kural uygularız
Albayrak, “Para politikalarında tam bağımsızlık mesajınızın uygulamaya dönüşmesi, atılacak bazı adımlarla güçlenmesi için bir planınız var mı?” sorusuna ise şu yanıtı verdi:
“Para politikasındaki bağımsızlığın güçlenmesi için en önemli gördüğümüz konuların başında, para politikalarının güçlü mali politikalarla desteklenmesi geliyor. Merkez Bankası son kararında ve sonrasındaki iletişiminde maliye politikalarının önemine atıfta bulundu. Şimdi maliye politikaları ile ilgili güçlü bir sürece gireceğiz.” Albayrak şöyle devam etti: “İlk bir ayda alınan kararlar, bütçe disiplini, borçlanma ihtiyacının azaltılması, kredi kart ve kredi taksitleri ile ilgili değişiklikler, cari açığa yönelik ithalat kalemleri üzerindeki düzenlemeler bu çerçevede desteklerdir. Orta Vadeli Plan kapsamında 2019 yılında büyümenin yüzde 3-4 aralığında olmasını öngörüyoruz. Cari açığın yüzde 4 civarında dengelenmesini hedeflerken, bütçe açığını da yüzde 1.5 seviyesinde sınırlandıracağız. Bunların hepsi para politikalarının etkin ve bağımsız bir şekilde uygulanması için Merkez Bankasına önemli destek verecek. Bizim Yeni Ekonomi Yaklaşımı’mızın en önemli ayağını bu disiplin oluşturuyor. Hedeflerimizi belirledik. Bütçe dışı giderler için taviz vermeyeceğimizi tüm ilgili kurum ve bakanlarımızla konuştuk. Bu hassasiyet için gerekirse hedeflenen göstergeler için Mali Kural uygulayacağız.”
BAKAN ALBAYRAK TWİTTER'DAN AÇIKLADI: BU GECEDEN İTİBAREN AKSİYON PLANIMIZI UYGULAMAYA BAŞLADIK?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, kurdaki dalgalanma ile ilgili piyasaları rahatlatma amaçlı önlem aldığını belirterek aksiyon planının hazır olduğu belirtti.
Bakan Albayrak, "Bu geceden itibaren aksiyon planımızı uygulamaya başladık. Piyasaları rahatlatmak amaçlı olarak kurumlarımız gerekli adımları atacak. Mevduatlara el konulmayacak. Hesaplardaki dövizler TL'ye döndürülmeyecek. Ama bu yalanlarla sonuna kadar hukuki alanda mücadele edilecek" dedi.
Twitter'dan açıklamalarda bulunan Bakanı Albayrak, şu mesajları paylaştı:
"Bankalarımızla birlikte kurdaki dalgalandırmanın en fazla etkilediği reel sektör firmalarımızın KOBİ'ler dahil durumlarıyla ilgili aksiyon planımızı hazırladık. Bankalarımız ve BDDK ile beraber gerekli önlemleri hızlı bir şekilde alacağız.
Bu geceden itibaren aksiyon planımızı uygulamaya başladık. Piyasaları rahatlatmak amaçlı olarak kurumlarımız gerekli adımları atacak. Mevduatlara el konulmayacak. Hesaplardaki dövizler TL'ye döndürülmeyecek. Ama bu yalanlarla sonuna kadar hukuki alanda mücadele edilecek.
Bizim yeni ekonomi yaklaşımımızın en önemli ayağını bütçe disiplini oluşturuyor. Hedeflerimizi belirledik. Bütçe dışı giderler için taviz vermeyeceğimizi tüm kurum ve bakanlarımızla konuştuk. Bu hassasiyet için gerekirse hedeflenen göstergeler için Mali Kural uygulayacağız.
Yatırımları ve harcamaları değerlendirirken 3 soruya verdiği cevaba bakacağız. Teknolojik yada yüksek katma değerli üretim sağlıyor mu? İhracatı artırıyor mu? Cari açığı düşürüyor mu? Bu anlayış tüm ekonomi alanlarında hakim olacak. Bu uygulamayı önemsiyoruz.
Kimsenin şüphesi olmasın. Milletimizin desteği, rasyonel politikalar ve kararlı bir duruş ile bu mücadeleden Allah'ın izniyle zaferle çıkacağız."
MALİ KURAL NEDİR?
Mali kural, kurallara bağlı maliye politikası söz konusu olduğunda uygulanacak maliye politikasının esneklik limitlerini belirleyen kurallara verilen isim. Mali kurallar, bütçeleme sürecinin karar alma ve uygulama aşamalarını davranışsal veya yasal normlarla düzenleyen temel ilkeler biçiminde değerlendirilmektedir. Mali kural, makroekonomik düzeyde bütçe büyüklükleri üzerine bir takım niceliksel sınırlamalar getirmek suretiyle maliye politikalarını kısıtlayan ve yakından disipline eden uygulamalar biçiminde tanımlanmaktadır. Mali kural kapsamında kamu harcamaları, vergiler, bütçe dengesi ve borçlanma düzeyi yakından izlenen öncelikli değişkenlerdir.
MALİ KURAL NE ZAMAN UYGULANMAYA BAŞLANDI?
Mali Kural Farklı kompozisyonlarla özellikle 1990'lı yıllardan itibaren birçok ülkede uygulanmaya başlanmıştır. Kamu maliyesi açısından izlenecek politika esnek ya da kurala bağlı politika şeklinde oluşturulabilir. Esnek maliye politikası, maliye politikasının anayasa ve yasalarda çizili kurallar içinde yürütülmesi koşuluyla esnek biçimde yürütülmesi olarak tanımlanabilir. Kurala bağlı maliye politikası ise kamu kesiminin gelir, gider, borçlanma ve finansal yükümlülük altına girme konularında orta ve uzun dönemde izleyeceği politikaların esneklik limitlerinin belirli kurallara bağlanması olarak tanımlanabilir.
Mali Kural Denklemi
Orta vadeli programla birlikte yenilenmiş bir yapı içinde gündeme gelen mali kural şöyle bir denkleme dayandırılıyor
Äa=y(a-1 a)+k(b-b)
Denklemin Notasyonu aşağıdaki gibidir.
Äa= Kamu a çığındaki uyarlamanın GSYH’ya oranı,
y= Kamu açığının orta uzun vadeli hedefine yakınsama hız katsayısı,
a-1= Bir önceki yılın gerçekleşen kamu açığı/GSYH oranı,
a*= Orta uzun vadede hedeflenen kamu açığı/GSYH oranı,
k= Konjonktürel etkiyi yansıtma katsayısı,
b= GSYH reel büyüme hızı, b*= GSYH büyüme hızının uzun dönemli ortalaması.
Bu denklemdeki y ve k katsayıları negatif değer taşıyor.
Denklemdeki harflerin yerine ilgili sayı ve oranlar konulduğunda ulaşılacak olan sonuç yani kamu açığındaki uyarlama/GSYH oranı, eksi çıkıyorsa kamu açığında azalma, artı çıkıyorsa kamu açığında artma söz konusu demektir.
