Sağlık Bakanlığı'nın hazırladığı Kovid-19 sözlüğünde, "filyasyon", "antikor", "izolasyon", "asemptomatik kişi", "entübasyon" gibi, salgınla ilgili sık kullanılan kelimeler ve bunların anlamı yer aldı. Kovid-19, sözlükte "İlk olarak Çin'in Vuhan şehrinde 2019 yılı Aralık ayının sonlarında ortaya çıkan, bulaştığı kişilerde ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtilere neden olan hastalık." olarak tanımlandı. İşte sözlükte yer alan terimlerden bazıları ve anlamları...
Sağlık Bakanlığı açıkladı! Koronavirüs ile ilgili bilinmeyenler ortaya çıktı
Koronavirüs salgınının tüm dünyayı etkilediği şu zamanda Sağlık Bakanlığı, koronavirüsle mücadelede kullanılan terimlerin vatandaşlar tarafından doğru anlaşılması ve doğru kullanılması için Kovid-19 sözlüğü hazırladı. Herkesin bilgi sahibi olmak istediği bu sözlüğü biz de sizler için haberimizde derledik.
YAYINLAMA:
GÜNCELLEME:
128
228
ANTİJEN
Vücuda girdiğinde veya aşılama yoluyla verildiğinde bağışıklık reaksiyonlarının başlamasına sebep olan molekül.
328
ANTİKOR
Kişinin vücuduna giren antijene yanıt olarak bağışıklık sistemi tarafından üretilen madde. İmmünglobulin olarak da adlandırılır.
428
ASEMPTOMATİK KİŞİ
Hasta olduğu halde o hastalığın belirtilerini göstermeyen kişi.
528
BAĞIŞIKLIK
Belirli bir hastalık etkenine karşı vücudun direnci; immünite. Enfeksiyonlara karşı direnç sağlayan molekül, hücre ve dokular topluluğuna 'bağışıklık sistemi' denir.
628
BİRİNCİL VAKA
Bir hastalığın toplumda yayılmasına yol açan ilk vaka. İndeks vaka da denir. İlk vakaya yol açan kişiyle temas eden veya ilişkili olup hastalananlar ikincil vaka olarak adlandırılır.
728
COV/CORONAVİRÜS/KORONAVİRÜS
Tek zincirli RNA'ya sahip, zarflı, yüzeyinde protein çıkıntıları olan büyük virüs ailesi.
COVİD/KOVİD-19
İlk olarak Çin'in Vuhan şehrinde 2019 yılı Aralık ayının sonlarında ortaya çıkan, bulaştığı kişilerde ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtilere neden olan hastalık; Yeni Koronavirüs Hastalığı.
828
DAMLACIK YOLUYLA BULAŞMA
Öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında ortaya çıkan ve patojen etken taşıyan vücut sıvılarının (damlacık) hasta kişiden etrafta bulunan başka kişiye/kişilere ulaşması.
928
EKSTÜBE ETMEK
Solunum yetmezliği durumunda özel cihazlarla solunum desteği sağlamak için nefes borusuna takılan tüpü (yapay solunum borusunu) çıkarma işlemi. Entübasyon işlemini sonlandırma.
1028
ENDEMİ
Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumu.
1128
ENFEKTE KİŞİ
Enfeksiyon etkenini vücudunda bulunduran kişi.
1228
ENTÜBASYON
Solunum yetmezliği durumunda özel cihazlarla solunum desteği sağlamak için nefes borusuna tüp (yapay solunum borusu) takma işlemi.
1328
FİZİK MESAFE/SOSYAL MESAFE
Damlacık yoluyla bulaşan enfeksiyona yakalanmamak veya enfeksiyon bulaştırmamak için iki kişinin arasında bulunması gereken en az 1,5 metrelik mesafe.
1428
İMMÜN
Bağışık
1528
İZOLASYON
Bir hastalığın yayılmasını önlemek için hasta insanların sağlıklı insanlardan ayrı bir yerde tutulması; tecrit.
1628
KARANTİNA
Bulaşıcı bir hastalığın yaygın olduğu bir yer veya bölgeden gelen kişi, gemi, mal veya hayvanların geçici olarak bir yerde tutulup gözlemlenmesi biçiminde uygulanan sağlık önlemi.
1728
MORTALİTE
Ölüm; ölümlülük. Çoğunlukla tek kişi değil, topluluk için kullanılır.
1828
MUTASYON
Bir organizmanın veya virüsün genetik materyalinde meydana gelen kalıcı değişiklik.
1928
PANDEMİ
Bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesi.
2028
PCR
Dizilimi belli olan DNA veya RNA bölümlerinin çoğaltılması; polimeraz zincir reaksiyonu.
2128
PİK/ZİRVE/DORUK
Salgın sürecinde günlük vaka sayısının en yüksek değere ulaştığı nokta/gün. Sadece vaka sayısı için değil diğer parametreler için de kullanılabilir.
2228
PNÖMONİ
Akciğer dokusunun iltihabı; zatürre.
2328
R0 DEĞERİ
Ek vakadan kaynaklanan yeni vakaların sayısı; hastalığın bulaşma katsayısı.
2428
SAHA İNCELEMESİ/FİLYASYON
Bulaşıcı bir hastalık varlığında, hastalığı taşıyan kişinin temas ettiği herkesin o hastalık açısından taranması.
2528
SEMPTOM
Vücuttaki olağan dışı bir hal veya hastalığı yansıtan, hasta için belirgin olan durum; belirti.
2628
SÜPER BULAŞTIRICI/SÜPER YAYICI/ SÜPER TAŞIYICI
Bir bulaşıcı hastalık etkenini duyarlı kişilere beklenenden çok daha fazla bulaştıran enfekte kişi.
2728
VENTİLATÖR
Solunum sıkıntısı çeken hastalarda kullanılan, kişinin nefes alıp vermesini yapay olarak gerçekleştiren cihaz.
2828
ZOONOZ
Hayvanlardan insanlara veya insanlardan hayvanlara doğal koşullar altında bulaşabilen hastalık.
