Servet-i Fünun Dönemi Nedir? Servet-i Fünun Edebiyatı Özellikleri

Servet-i Fünun Edebiyatı’nda görülen genel özelliğin sanatın sanat için yapılması olmuştur. Yazılan eserlerin hedef kitlesi ise seçkin zümre olmaktadır. Bu döneme bakıldığında bir takım sanatçıların ön plana çıktığını görmek mümkündür. Bahsi geçen sanatçılara örnek vermek gerekirse, Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Mehmet Rauf gibi yazarlar örnek verilebilir. Servet-i Fünun döneminin sona erdiği yıl ise1901 olmuştur.

Servet-i Fünun Edebiyatı Özellikleri Nelerdir?

Batı etkisinde kalan Türk edebiyatının önemli dönemlerinden birisi Servet-i Fünun Edebiyatı olmuştur. Kısa bir süre devam etse de edebiyat anlamında büyük bir aşama olarak kabul edilmektedir. Serveti Fünun edebiyatının ortaya çıkması dönemin şartlarından bağımsız olmamıştır. Normalde tam da söz konusu dönemin siyasi şartlarının bir sonucu olarak ifade edebiliriz. Bu sebeple sanatçıları ve edebiyatı anlamak amacıyla o dönemin siyasi ortamını bilmek gereklidir. Bildiğimiz üzere Servet-i Fünun Dönemi 1896 ile 1901 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde yaşanmıştır. Bu dönem itibariyle Sultan II. Abdülhamid Osmanlı Devletinin başında yer alıyordu. Radikal ve önemli adımlarla Osmanlı Devleti ayağa kaldırılmak istense de devletin gücü bir imparatorluğu ayakta tutmak için yeterli olmuyordu. Bu sebeple hedeflenen şeylere ulaşılamıyordu. Bir önceki dönem içinde toplumun bilinçlenmesi adına çalışan edebiyatçılar bu dönem içerisinde tamamen susturuldu. Bunun en temel nedeni ise devletin mücadele ettiği büyük problemlerle beraber muhalif ekstra bir sesin duyulmak istememesi oldu. İstibdat yani baskı toplumda her kesimden insana etki etmiştir. Serveti Fünun Edebiyatı döneminin sanatçıları ise bu tarz bir baskının ardından ortaya çıkan ümitsizlik durumla beraber sanat toplum içindir anlayışını terk ederek sanat sanat içindir anlayışına geçtiler. Bununla beraber bilgi ve birikimlerini biçim olarak daha iyi sanat eseri üretmeye harcama yoluna gittiler. Şiir anlamında sanat ön plana çıksa da toplumsal mesaj tamamen terk edildi. Tam da Servet-i Fünun Edebiyatı döneminin oluşması bu tarz bir ortamın sonucudur.

Servet-i Fünun Dergisi

Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci isimleri edebiyat içerisinde eski ve yeni tartışması içindeydi. Mahmut Ekrem genç edebiyatçı kişilere yol gösterip onları Servet-i Fünun Dergisi etrafına toplamayı başardı. Bununla birlikte Serveti Fünun Edebiyatı oluşmuş oldu. Bu oluşuma destek sağlayan bir fen dergisi olmuştur. Dergi gerçek anlamda 1891 senesinde bir fen dergisi şeklinde ortaya çıkmıştır. Avrupa’da yaşanan bilimsel gelişmelerin takip edilmesi ve popüler bilim yazılarını okuyucuya aktarmak için yazılmıştır. Dergiyi kuran kişi ise Ahmet İhsan Tokgöz Galatasaray Lisesinden olan Recaizade Mahmut Ekrem'in öğrencisi olmuştur. Recaizade bu dergi içinde Fransız edebiyatından çeviri romanları okuyucular ile buluşturmuştur.

Derginin Dağılması

Tevfik Fikret derginin yöneticilik görevinden çıkınca onun yerine Hüseyin Cahit derginin yöneticisi olmuştur. Hüseyin Cahit Yalçın Fransız Devrimini konu edinen “Edebiyat ve Hukuk” isimli bir yazıyı dergide yayınlamıştır ve bunun sonucunda dergi sultanın emriyle bir ay süre kapatılmıştır. Normal şartlarda maddi sorunların götürdüğü edebiyatçılar bu kapanmanın ardından olumsuz şekilde zarar görmüş ve bireysel eser yazmak için çalışmalara başlamıştır. Bundan sonra ise dergi edebiyat dergisi özelliğini kaybetmiştir.

Servet-i Fünun Edebiyatının Özellikleri Nelerdir?

Bahsi geçen dönemin özellikleri madde madde aşağıdaki gibi özetlenebilir:

-Sanat sanat için anlayışı hakimdir.

-Ağır bir dil kullanılmasından dolayı eğitimli ve seçkin zümrelere hitap edilmiştir.

-Arapça ve Farsça kelimeler bol bol kullanılmıştır. Dil için bu dillerden yeni sözcükler eklenmiştir.

-Günlük konuşma dilinden öteye geçilmiştir.

-Siyasi konulardan büyük oranda uzak kalınmıştır.

-Tevfik Fikret'in hece ölçüsünü baz alarak yazmış olduğu Şermin isimli eser haricinde eserlerde aruz ölçüsü kullanımı yapılmıştır.

-Göz için değil de kulak için kafiye seçilmiştir.

-Şiirlerde anlatım bütünsel şekilde konu edinilmiştir. Şiir düz yazıya yakın şekilde yazılmıştır. Halit Ziya ilk defa mensur şiir örneği ortaya çıkarmıştır.

-Eserler genel olarak İstanbul’da geçmektedir.

-Fransız edebiyatı örnek alınarak buradan esinlenmeler yapılmıştır.

-Roman ve öyküde natüralizm, şiirde parnasizm ve sembolizm etkileri görülmektedir.