Bayramda çalışacaklar dikkat! Bu Kurban Bayramı 30 Ağustos Zafer Bayramı ile birleştiği için de toplamda 5.5 günlük bir tatil söz konusu. Bunun tamamını çalışan bir işçi için bu günlerde 11 günlük yevmiyeye hak kazanıyor.
Bayramda kamuya verilen idari izin özel sektörü kapsamasa da isteyen firmalar tatili 10 güne çıkarabilir. Bugünleri maaştan kesemez, izinden düşemez. Çalışana ise 5.5 gün mesai var.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 44’üncü maddesine göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilecektir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
.
30 AĞUSTOS ÇİFT MESAİ HESAPLAMA
İş Kanunu’nun 44’üncü maddesine göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilecektir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.
Bir işverene bağlı olarak çalışan işçilerin, çalışma süreleri, günlük veya haftalık olarak kaç saat çalışacakları, iş sözleşmeleriyle belirlenebilmektedir. Yasal bakımdan günlük normal çalışma süresi 7,5 saat, haftalık normal çalışma süresi 45 saat olarak uygulanmaktadır. İşyerinde haftalık çalışma süresinin 45 saati aşması halinde, 45 saati aşan her bir saatlik çalışma için, normal saatlik ücretin % 50 artırılarak ödenmesi esastır.
4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa iş sözleşmesinde, toplu iş sözleşmesinde veya işyeri uygulaması ile aksi bulunmaması halinde ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenecektir.
4857 sayılı Yasanın 49.maddesi uyarınca; Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Bu şekilde hesaplanan ücret, ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışan işçiye ödenecektir.
Ama uygulamada Kanunun cevaz vermediği bazı durumlar da mevcuttur. İşverenler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan personele müteakip günlerde izin kullandırılarak ilave ücret ödenmemesi yoluna gitmektedir. Ama burada unutulmamalıdır ki bu tür uygulamalar kanuna aykırıdır.
Ulusal bayram ve genel tatil çalışması hakkında karıştırılan diğer bir husus ise bu çalışmaların fazla çalışma olup olmadığı hususudur. Önemle belirtmek isteriz ki ulusal bayram ve genel tatil çalışması fazla çalışma değildir, nevi şahsına münhasır bir durum teşkil eden bu çalışmaların denkleştirilmesi veya serbest zaman kullandırılması mümkün değildir.
Sabah'tan Faruk Erdem'in yazısına göre hükümetin kararıyla önümüzdeki Kurban Bayramı'nda kamu çalışanları 10 gün tatil yapacak ve bayramın dışındaki günlerde de idari izinli sayılacak. Bu durum özel sektör çalışanlarını da heyecanlandırıyor ama konunun onlarla direkt ilgisi yok. Özel sektör çalışanları memurların idari izinli sayıldıkları 28-29 Ağustos'ta tam gün 31 Ağustos'ta ise yarım gün çalışmak durumunda. Peki bunun başka bir yolu yok mu? Elbette var.
PATRON İSTERSE…
İsteyen özel sektör firmaları aynen kamuda olduğu gibi çalışanlarına idari izin vererek 10 gün tatil yaptırabilir. Bu durum tamamen firmanın kararına bağlı. Fakat çalışanlar açısından bir tehlike söz konusu. Bazı firmalar bu idari izin verdikleri 2.5 günü maaştan kesmeye kalkabilir. Buna dikkat etmek gerekiyor.
Öncelikle belirtelim bu izinler çalışanların yıllık izin haklarından düşülemiyor, maaştan da kesilemiyor. Yani 10 gün tatil izni verilen bir özel sektör çalışanı ay sonunda maaşını tam alacak.
MESAİ ÖDENECEK
Bunun yanında bayramda çalışma durumunda olanlar için de mesai ücreti ödeniyor. İş Kanunu'na göre çalışanlar bayramda çalışmak zorunda değil. Rızaları ile mesai yapabilirler. Bu durumda da her gün için maaşlarıyla birlikte çift yevmiye hak ederler.
Bu Kurban Bayramı 30 Ağustos Zafer Bayramı ile birleştiği için de toplamda 5.5 günlük bir tatil söz konusu. Bunun tamamını çalışan bir işçi için bu günlerde 11 günlük yevmiye ödenmek zorunda.
NASIL HESAPLANIR?
Bir işçinin net maaşının 1.500 TL olduğu varsayılırsa, günlük kazancı 50 TL olur. Bu işçi, günlük 7.5 saati doldurduktan sonra bayramda da çalışmışsa günlük mesaisi 50 TL günlük+ 50 TL= 100 TL bayram yevmiyesi olarak hesaplanır. AVM'lerde 12 saat çalışanlar yaptıkları 4 saat mesainin ücretini yüzde 50 fazlasıyla alır. Bu mesai bayramda yapılmışsa, ücret bayram mesaisine eklenir.