Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rus lider Putin ile Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi öncesi bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ruhani ve Putin ile ayrı ayrı ve heyetler arası toplantılar yaptı.
Liderler heyetler arası toplantı sonrası basın açıklamasında bulundu:
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmalarından öne çıkanlar:
Türkiye olarak sınırlarımızın hemen bitişiğinde 4 milyon insanı etkileyecek yeni bir trajedi yaşanmasına seyirci kalamayız.
Suriye komitesinin oluşturulması için oluşan pürüzler giderildi. Anayasa komitesi çalışmalara başlayacak.
Suriye'nin toprak bütünlüğü ile siyasi birliğinin korunması hususunda hepimizin aynı hassasiyete sahip olduğunu bir kez daha teyit ettik
DEAŞ ile mücadele altında terör örgütlerine destek verilmesinin kabul edilemezliğini vurguladık. Geldiğimiz noktada Suriye'de DEAŞ tehdidi kalkmıştır. O bölgede en büyük tehdit PKK/PYD'dir. Sınırımızda bir terör koridorunun oluşmasına izin vermeyeceğimizi kendilerine ilettim.
ABD ile 2 hafta içerisinde anlaşmazsak kendi planımızı uygulayacağımızı kendilerine ilettim.
Türkiye yeni bir göç akımı kaldıracak güçte değildir.
Nihai hedefimiz Suriye'nin kuzeyinde bir barış koridoru tesis ederek, ülkenin bölünmesini engellemektir. Suriyeliler için barış koridoru korunaklı bir liman olacaktır. Barış Koridoru Rakka'ya kadar inmelidir.
Geri dönecek Suriyeliler için yeni yerleşim alanları inşa edilmesi mümkündür. Türkiye olarak bu konuda her sorumluluğu almaya hazırız.
Ruhani'nin açıklamalarından öne çıkanlar:
Yapıcı bir toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantıda iyi bir fırsat ortaya çıktı. Astana sürecindeki bütün faaliyetlerimizi gözden geçirdik. Sahada gelişmeleri ve siyasi gelişmeleri inceledik. Neredeyse tüm konularda görüş birliğine vardık.
Hepimiz Suriye'nin toprak bütünlüğün konusunda aynı fikirdeyiz ama ABD Suriye'de teröristleri destekledi, Suriye'yi bölmeye çalıştı. Bu kabul edilebilir değil. ABD tehlikeli davranış içindedir. Bu kabul edilebilir değil.
Her 3 ülkede terörle mücadele edilmesi konusunda hem fikirdirler. İdlib'de terör varlığı güçlü hale geldi.
Fırat'ın doğusunda da terörist gruplar var. Bunlar ABD'nin hakimiyeti altındalar.
Putin'in açıklamalarından öne çıkanlar:
Zirve çok başarılı ve verimli bir şekilde gerçekleşti.
Suriye'de kalıcı barış tesis edilmelidir.
Suriye'nin toprak bütünlüğünü savunan 3 ülkeyiz.
Anayasa komitesinin listesi onaylanmıştır.
İdlib'deki durum endişe verici, buna sessiz kalamayız. İdlib için ilave adım atacağız. İdlib mutabakatı terör örgütlerini kapsamamaktadır.
Mültecilerin geri dönmesi isteniyorsa, uluslararası toplumlardan yardım sağlanmalı.
Türkiye'ye 6 milyondan fazla turist gelecektir, rekor kıracağız.
SORU - CEVAP
Anayasa komitesi sorusu bu komitesi sorusu
Ruhani: Anayasanın reforme olması ve nasıl kurulacağı önemliydi. Çok fazla bu konu hakkında konuştuk.2021-0 -2021 yıllarına kadar Suriye'de siyasi atmosferin oluşmasını temenni ediyoruz.
Putin: Siyasi süreç dışında herhangi bir alternatif yok. Erdoğan anayasa için çok çaba gösterdi. Diplomatlarımız titiz çalışma sonucunda listeyi (Anayasa Komitesi) oluşturdular ve usül çalışmaları yaptılar. Liste onaylanmıştır.
Erdoğan: Cenevre'de komite çalışmaları süratle başlayacaktır. Pürüz kalmadı diyebilirim.
ABD'nin Suriye'deki varlığı
Putin: ABD güçlerinin Suriye'de bulunması gayri resmi olarak orada bulunuyor. Trump'ın oradan çekilme kararı uygulanacaktır.
Saudi Aramco'ya saldırı
Ruhani: Bunun kökeni Yemen'e saldırıyla başladı. Bunu Yemen'e saldıranlara sormak lazım. Yemen halkı bütün bu saldırılarına karşılık vermeliler. Meşru savunma haklarını kullanıyor. Karşı saldırıda bulunuyorlar. Yemen'in de çözüm yolu siyasidir. Astana süreci Yemen için örnek olabilir. Güvenlik Yemen'e geri geldiğinde güvenli bir şekilde üretilip ihraç edilebilir.
Anayasa komitesi süresi ve Yemen'deki süreç
Ruhani: Bunun kökeni Yemen'e saldırıyla başladı. Bunu Yemen'e saldıranlara sormak lazım. Yemen halkı bütün bu saldırılarına karşılık vermeliler. Meşru savunma haklarını kullanıyor. Karşı saldırıda bulunuyorlar. Yemen'in de çözüm yolu siyasidir. Astana süreci Yemen için örnek olabilir. Güvenlik Yemen'e geri geldiğinde güvenli bir şekilde üretilip ihraç edilebilir.
Putin: Ben bir süre koymak istemiyorum. Suriyeliler kendi sorunlarının çözümleri için katkı sağlamak lazım.
Yemen'de insani bir dram var. Biz insanlara yardım etmeye hazırız. Krizin çözülmesi gerekiyor.
Erdoğan: Tarih net değil ama başlık olarak Cenevre süreci diyebiliriz. Cenevre süreci bu işin başlangıcı olacak. Astana sürecinin devamı olarak bir an önce neticeye varmak istiyoruz
Yemen'de bu süreç nasıl başladı bunun üzerinde durmak lazım. Yemen'in yerle yeksan olmasının musebbi kimlerdir bunların üzerinde durmak lazım. yemen'deki insanlar şüphesiz belirli bir hazırlığın içerisinde olmuşlardır. Bizim şu anda Yemen'in yeniden inşa ve ihyası için çalışmalıyız.
Aynı şey Suriye için Filistin için de geçerlidir. Şu anda bakıyorsunuz ki Müslüman Müslümanla uğraşıyor.
Güvenli Bölge
Putin: Bütün yabancı unsurların Suriye'den çekilmesi gerekiyor.
Erdoğan: Güvenli Bölge'yi ele aldık, görüştük. Güvenli Bölge konusunda biliyorsunuz Trump, 20 mil derinlik diye bir ifade kullanmıştı. Tabi bunu eğer en batıdan en doğuya kadar aldığımız zaman 911 km sınırımız var. Türkiye'de 3,6 sadece Suriyeli var. Biz 40 milyar doları şu ana kadar mültecilere yaptığımız harcama. BM ve AB'den gelen para yaklaşık 7 milyar avro. Bunlar bizim bütçemize girmiyor, uluslararası aracılarla AFAD'a Kızılay'a geliyor. Eğitim, sağlık gibi çalışmalarda kullanılıyor. Bütün liderlerle konuştum, konuşacağım, konuşmaya da devam edeceğim. Biz 911 km'den vazgeçtik 411 km'de konutlar yapalım. 200-250 kare metre konut inşası yapalım.
Temmennim odur ki bunda fikir birliğine varırsak bu insanlar çadır kentlerden kurtulurlar.