Aşı yaptırmak zorunlu olacak mı? Prof. Dr. Şen açıkladı!

Çin'in Vuhan kentinden başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınında pozitif vaka sayıları hızla yükselmeye devam etmekte. Uzman kişilerin, salgının önüne geömek için tek çarenin aşının bulunması olduğunu belirtmesi üzerine birçok ülke, bu konuda çalışmalarına hız kazandırdı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan açıklamayla, Türkiye'nin de Çin aşısı olarak bilinen ve SinoVac şirketi tarafından geliştirilen CoronaVac aşısından 50 milyon doz aldığının öğrenilmesi üzerine vatandaşlar arasında, aşının zorunlu olup olmayacağı sorusu merak konusu haline geldi. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Ersan Şen, aşılamayı hukuki boyutlarıyla ele aldı.

"BİRÇOK KİŞİNİN ÇEKİNCELERİ VAR"

Hürriyet yazarı Oya Armutçu, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) geliştirilen aşılar için geri sayım sürerken, kafası karışık birçok okurunun kendisine "Aşı olmak zorunlu tutulabilir mi?" diye sorduğunu belirtti.

"Aşı karşıtlarının yürüttüğü kampanyanın da etkisiyle birçok kişinin çekinceleri var. Aşıdan korkuyorlar" diyen Armutçu, Prof. Dr. Ersan Şen'in konuya dair açıklamalarına da yer verdiği yazısına şöyle devam etti:

"Virüse karşı bağışıklık kazanılabilmesinin tek silahı aşı ile ilgili bu kritik soruyu mevzuat hükümleri ve yüksek mahkeme kararları ışığında yanıtlamak istiyorum. Şu anda salgın nedeniyle herkesin aşı olmasını zorunlu tutan bir yasal düzenleme yok. Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Yargıtay’ın aşı konusundaki içtihatları farklı.

"AYM'NİN KARARINA RAĞMEN DÜZENLEME YAPILMADI"

AYM Genel Kurulu'nun beş yıl önce, 11 Kasım 2015 tarihli Halime Sare Aysal kararında, yasallık unsuru bulunmadan ebeveynin rızası olmaksızın sağlık tedbiri yolu ile çocuğa zorunlu aşı yapılmasının Anayasa’ya aykırı olduğuna vurgu yaptığını belirten Prof. Şen, "İhlal kararı verilmiş ve bu konuda yasal düzenleme yapılması gereğine işaret edilmişti.

AYM’nin kararı yayımlanmasına rağmen aradan geçen süreçte yeni bir aşı düzenlemesi yapılmadığını belirtelim." şeklinde konuştu.

ANNE - BABA RIZASI ARANMAZ

AYM’nin aksine Yargıtay'ın zorunlu aşıya vize verdiğini belirten Dr. Şen, "Son olarak Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Mersin’de çocuklarına zorunlu aşı yapılmasına rıza göstermeyen ailenin itirazı üzerine karar aldı. Hukuk savaşına giren ailenin Adalet Bakanlığı’na 'kanun yararına bozma' başvurusu üzerine dosya Yargıtay’a taşındı. 

Yargıtay, aşının Sağlık Bakanlığı’nca belirlenen 'genişletilmiş bağışıklık programı' uyarınca yapılması zorunlu aşılardan olduğuna dikkat çekerek, 'çocuğun üstün yararı' olduğu için anne-baba rızası aranmayacağını kayda geçirdi.

Yargıtay 5 Kasım 2015 tarihinde oybirliğiyle verdiği kararında, 'Ana ve babanın aşı uygulamasına rıza göstermemeleri halinde, çocuğun üstün yararına açıkça aykırı olan bu durumda ana-babanın rızası aranmaz" dedi.

AYM İLE YARGITAY ARASINDA ÇELİŞKİ

Aşı kararının altında imzası olan eski Yargıtay 19. Ceza Dairesi Başkanı Ramazan Özkepir’le konuştuğunu vurgulayan Prof. Dr. Şen, "AYM ve Yargıtay içtihatları arasında çelişki doğduğunu, ihlal kararının bireysel başvuru üzerine dosyaya özgü verildiğini, Yargıtay’ın aşı kararının hukuken geçerliliğini ortadan kaldırmayacağını söyledi.

Özkepir, başta çocuklar olmak üzere aşılama uygulamasındaki tereddütleri ve yargı kurumları arasındaki yorum farklılıklarını gidermek için 90 yıllık Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nda acilen güncelleme yapılması gerektiğini vurguladı." ifadelerini kullandı.

"ZORUNLU AŞI ANAYASAYA AYKIRI DEĞİL"

Prof. Dr. Ersan Şen’in aralarında bulunduğu birçok hukukçuya göre Umumi Hıfzıssıhha Kanunu uyarınca zorunlu aşı uygulaması getirilmesi mümkün.

Prof. Şen ise değerlendirmesinde,"Anayasa’nın ilgili hükümleri ile Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’ndaki düzenlemeler doğrultusunda, olası bir zorunlu aşı uygulamasının getirilmesi halinde, Anayasa’ya aykırılığın oluşmayacağı ileri sürülebilir.

Bu müdahalenin kanunilik şartını karşılaması zorunludur, ancak bu kanunların şeklen var olması yeterli değildir. Kanunla sınırlama ölçütü; sınırlamanın erişilebilirliğini, öngörülebilirliğini ve kesinliğini ifade etmektedir.

Yeni düzenleme getirildiği takdirde; vatandaşlar, uygulanacak olan hukuk kurallarının varlığı ile içeriği hakkında yeterli bilgiye sahip olacaktır.

Bu sebeple, zorunlu aşı uygulaması için kanuni düzenleme yapılmasının yerinde olacağı kanaatindeyiz." şeklinde konuştu.

"YASAL DÜZENLEMEYE İHTİYAÇ VAR"

Hıfzıssıhha Kanunu uyarınca zorunlu aşı uygulamasının getirilmesi mümkün olsa da bu uygulamanın nasıl gerçekleşeceği, aşılama işleminden önce vatandaşların ve vatandaş olmayanların nasıl bir kontrolden geçirileceğinin bu kanunda net bir şekilde ortaya koyulmadığını belirten Prof. Dr. Şen, "Bu hususların açıklığa kavuşturulabilmesi için ulaşılabilir, açık ve anlaşılabilir bir düzenlenmenin getirilmesi gerekir.

Ayrıca doğabilecek zararların önlenmesi, bundan kaynaklanan sorumluluklar ve alınması gereken önlemlerle ilgili TBMM’de görüşülme yapılması, gerekli kararların alınması ve kanunun çıkarılması gerekir.
 

Yaşanan pandemi süreci göstermiştir ki 1930’da yürürlüğe giren Hıfzıssıhha Kanunu gözden geçirilmeli ve güncellenmelidir. Zamanın çok başarılı bir düzenlemesi olan bu kanun, aradan geçen 90 yıl sonrasında zamanın koşullarına uygun hale getirilmelidir." ifadeleriyle konuşmasını sonlandırdı.

ÜLKEMİZDE SON DURUM

Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu, "covid19.saglik.gov.tr" adresinden paylaşıldı.

Güncel verilere göre, son 24 saatte 181 bin 199 Kovid-19 testi yapıldı, 26 bin 919 kişinin testi pozitif çıktı, hasta sayısı 5 bin 103 olarak kayda geçti.

Son 24 saatte 218 kişi hayatını kaybetti, 22 bin 215 kişinin Kovid-19 tedavisinin/karantinasının sona ermesiyle iyileşenlerin sayısı 1 milyon 603 bin 780'e yükseldi.

Toplam test sayısı 21 milyon 79 bin 716'a ulaştı. Vaka sayısı 1 milyon 836 bin 728, vefat sayısı 16 bin 417, ağır hasta sayısı 5 bin 973 oldu.

Haftalık verilere göre, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 3,1, yatak doluluk oranı yüzde 55,1, erişkin yoğun bakım doluluk oranı yüzde 72,1 ventilatör doluluk oranı yüzde 41,7, ortalama temaslı tespit süresi 10 saat, filiasyon oranı ise yüzde 99,9 olarak gerçekleşti.