Bilindiği gibi 12 Haziran 1934 yılında çıkartılan 2525 sayılı kanunla her Türk’ün bir soyadı taşıması zorunluluğu getirildi. Soyadları Türkçe olacaktı. Rütbe, memurluk, yabancı ırk ve millet adları ile ahlaka aykırı ve gülünç kelimeler soyadı olarak kullanılmayacaktı. Hepimiz Kemal Paşa’ya verilen Kemal isminin hikâyesini biliyoruz, peki soyadı olan ‘Atatürk’ nereden geliyor; haberimizde.
İLK ÖNERİLER: ARAZ, YAZIR, KORKUT, SALIR…
1934 yılında çıkarılan kanunla; “Ağa, Hacı, Hafız, Hoca, Molla, Efendi, Paşa” gibi, eski toplum zümrelerini belirten unvanlar kaldırıldı.
O dönem Mustafa Kemal’e yaraşır bir soyadı bulmak için bazı ileri gelen tarihçilerin de katılmasıyla toplantılar yapılmış, ve bazı isimler masaya yatırılmıştı. Bu isimlerden bazıları ‘’Etel-Etil, Etealp, Korkut, Araz, Ulaş, Yazır, Emen, Çoğaş, Salır, Begit, Ergin, Tokuş ve Beşe’' idi. Arz edilen isimler Paşa’nın ‘’Arkadaşlarla bir istişare edelim’’ demesi üzerine ikinci bir görüşmeye kaldı.
’TÜRKATA’ İSTİŞARESİ
Çankaya’da yapılan son toplantıda CHP Genel Sekreteri Saffet Arıkan’ın bir yazısında geçen ‘’Türkata’’ ismi kendisine bahşedilince Mustafa Kemal ‘’Arkadaşlar ne buyururlar, bir bakalım’’ sözleriyle cevap vererek sözü Konya Milletvekili Naim Hazım Onat Bey’e bıraktı.
NAİM HAZIM ONAT İYİ BİR TÜRKÇECİYDİ
Naim Hazım Bey Türk Dil Kurumu’nda çalışmış Türkçe ve Osmanlıca’yı çok iyi bilen biriydi. Naim Bey’ bu konuda şöyle konuşmuştu;
‘’TÜRKATA TUHAF GELİYOR, ATATÜRK DİYELİM’’
‘’ Türkata, Türkatası gerek yazılışta, gerek söylenişte bana biraz tuhaf geliyor. Arkadaşlar biliyorsunuz. Tarihimizde bir ‘Atabey’ sözü unvanı vardır. Anlamı da yine biliyorsunuz, Bey’in, Emir’in, Şehzade’nin Hatta Hükümdar’ın ilimde, idarede, askerlikte mürebbisi, müşaviri, hocası demektir. Atabey, kulllanılmış tarihe geçmiş bir unvan-ı resmidir. Bu unvanı taşıyan bir çok Türk Büyüğü vardır. Binaenaleyh bizde Türk’e her alanda atalık etmiş Türklüğü kurtarmış istiklaline kavuşturmuş olan Büyük Gazi’mize ‘ATATÜRK’ diyelim, bu soyadını verelim. Bu bana, şivemize de daha munis, daha uygun gibi geliyor.’’
OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ
Bunun üzerine Atatürk soyadını yerinde bulan Paşa, kendisine teşekkür ederek oy birliği ile kabul edildiğini duyurdu.
‘’ATATÜRK SOYADI VERİLMİŞTİR’’
24 Kasım 1934'te TBMM'de kabul edilen kanun şu şekildeydi;
''Kemal Öz adlı (Öz adı Kemal olan) Cumhurreisimize ''ATATÜRK'' soyadı verilmiştir.''
‘Atatürk’ soyadı nereden geliyor
''HİÇ KİMSE TARAFINDAN KULLANILAMAZ''
'Atatürk'ün şahsına verilen bu soy ismin başka bir şahıs tarafından alınması kesinlikle yasaktı. Konuyla ilgili madde şöyle diyordu;
''Kemal Öz adlı Türkiye Cumhur Reisine 24.11.1934 tarih ve 2587sayılı kanunla verilmiş olan ATATÜRK soyadı yalnız tek şahsına mahsustur, hiç kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamaz, kullanılamaz ve kimse tarafından hiç bir suretle bir kimseye verilemez.''
Tarihi Türk milli kültürünün derin izlerini taşıyan bu soyadındaki ''Türk'' adı da onu ''milli bir lider'' ve Türk milletinin en önemli ''ortak paydası'' olarak nitelendiriyor.