Son dakika... Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Habertürk - Bloomberg TV ortak yayında Barış Esen ve Zeliha Saraç'ın sorularını yanıtladı. Bakan Nureddin Nebati kur korumalı TL mevduat sistemi, enflasyon, ekonomi politikaları ve Londra temasları hakkında açıklamalarda bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
20 Aralık gününe kadar gelinceye kadar makroekonomik göstergelerde herhangi bir problem yoktu. Psikolojik bir kur artışıydı, 20 Aralık tarihe geçen bir gün oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız ekonomik manifesto diyebileceğimiz bir tedbirler paketi açıkladı ve etkisini hemen gösterdi. Kur aşağıya doğru gitti.
O günden itibaren günde 10 milyar TL civarında giriş oldu. Ortalama TL girişi zaman içerisinde farklı bir noktaya geldi. Dün akşam itibarıyla 380 milyar TL civarında bir seviyeye ulaştı, bunun yüzde 49'u da döviz bozumu şeklinde.
Çıkış optimal noktayı bulduğumuz. Optimal nokta ne zaman düze geldiğinde diğer enstrümanları da ortaya koyarak yolumuza devam edeceğiz.
Enflasyon başlarken bir öngörüde bulunmuştum. Dünya enflasyonu konuşmayı devam edecek, niye? Çok sert tedbirler alamıyorlar.
"GIDA İLE İLGİLİ ÜRETİMDE BİR PROBLEM YAŞANMAYACAK"
Bizdeki enflasyon, çok açık kurdan etkileniyoruz. Kurdaki herhangi bir değişim direkt fiyatlara yansıyor. Böyle bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım. 20 Aralık akşamına kadar döviz kurlarındaki hep bir sonraki adıma göre yapıldı.
O fiyatlamanın getirdiği arz problemleri, içerideki kur atağı ile zaten bir enflasyon olması kaçınılmazdı.
3 ayda yüzde 27-28 düzeyinde bir yükle bu yıla devam edeceğiz. Yaza doğru bu seviyelerin gevşemesini bekliyoruz. Herkes şikayet ediyor ama Türkiye yağışa doydu, barajlar doldu. Gıda ile ilgili üretimde bir problem yaşanmayacak.
Yarın bir paket açıklayacağız hem özel sektörün hem de kamunun üzerindeki yüklerle ilgili atacağımız adımlarla psikolojiyi tersine çevirmek gayretindeyiz.
ENFLASYON İÇİN 2023 MESAJI
Biz seçimlere giderken mayıs ayında tek haneli rakamlara inmiş olacağız. Bu yükü atacağız. Seçimle tek rakamlarla girmiş olacağız.
Türkiye'de altın bir gerçek ama bu altın yastık altında duruyor. Kimi birikim, kimi tasarruf, kimi takı amacıyla. Bu altının bir müddettir altınların ekonomiye kazandırılması noktasındaki adımları genişletelim. Ayşe teyze bu sayede kendisinin kazanacağını bilsin. Bu altının işlenmesinde de ilgili paydaşlarımızı daha etkili hale getirelim.
Darphaneyi de işleme sokacağız. Türkiye'de 20 - 30 bin civarında kuyumcu var.
Akredite kuyumcular, bankalarla birlikte geniş bir şekilde gireceğiz. 5 bin ton, 250 milyar dolar. 25 milyar dolar beklentimiz var, bunu çekebileceğimize inanıyoruz
20 Aralık sonrasında KKM'ye olan ilgili altınla da taçlandırılmış olacak.
Biz yeni bir şey getirmiyoruz. 20 Aralık'ta söylediğimiz şeyleri peyderpey uygulamaya geçiriyoruz. Altını da inşallah ekonomiye kazandırmış olacağız.
"KUR SABİT DEĞİL STABİL GİDİYOR"
Şu an en büyük sorunumuz enflasyon. Kur sabit değil stabil gidiyor. Oynaklık en az seviyede. Yüzde 5 büyüme hedefimiz var. Ama bunu dengeli bir büyüme olarak ele alacağız. Enflasyonu azdırmasına izin vermeyeceğiz. Bütçe disiplini bizim en büyük avantajımız. Dolayısıyla disiplinden taviz vermeden büyüyeceğiz.
Şeffaf olan bir insanım. İnandığım şeyi söylerim. Londra'da enflasyonun kültürel sebeplerden yüksek olduğu sözü uydurma bir sözdür. Ama altın örneğinde olduğu gibi biz altına önem veririz.
Kurda oynaklık en az seviyede, piyasa bunu içselleştirdi. İş dünyası da buna ilişkin olarak fiyatlamayı ona göre yapmaya başladı.
Dengeli bir büyüme, yüzde 5 büyüme gibi bir beklentimiz var. Enflasyonun azdırılmasına izin vermeyeceğiz. Bütçe açığında da asla taviz vermedik. İngiltere'de 11.9, ABD'de 10.8 bütçe açığı, bakın Türkiye 3.5 hedef koymuş 2.7 ile kapatmış. Bütçe açığından asla taviz vermemiş bir büyüme modeliyle 2023'e girmiş olacağız
Bir defa bu her kapalı toplantılar sonrasında bu tür spekülatif bir takım şeyler çıkarılıyor. Bu bilerek yapılıyor, bu ülkeye yazık ediliyor.
Ben şeffaf bir insanım, bir şeyi gizlemem. Dolayısıyla da bu tamamen uydurma bir sözdür.
Şunu söyleyebiliriz, verdiğim örnektir. Biz altına önem veririz, bu bir farklılıktır, toplumsal bir gerçekliktir. Altınla ilgili bir kampanyamız olacak, bunu Londra'da yapsak size ne derler?
Sokaktaki herkesin bildiği bir tek şey vardır, dolar kuru ne kadardır. Döviz kuru da demiyor, dolar kuru ne kadar? Dolar kuru ne kadar, geçen hafta ne kadardı geçen yıl ne kadardı şeklinde bir ifadede bulunuyorum. Londra'da Euro ne kadar, dolar ne kadar sorsanız size nasıl bakarlar? Anlamsız bir şekilde bakarlar değil mi? Türkiye'nin bir gerçekliği daha var, dolara önem veriliyor. Kimse avroyu konuşmuyor. Bizim bu gerçekliği bilmemiz lazım. Toplumsal gerçeklikle savaş edilmez.
LONDA TEMASLARI: YATIRIMCININ GÖZLERİNDEN ANLIYORSUNUZ
Türkiye'de kur yükseldiği zaman enflasyona neden oluyor. Bu ifadeden kültürel enflasyon diye bir şey çıkarırsanız zorlamanın ötesinde bir şey çıkarırsınız. Üzüldüm.
Toplantı sonrasında aldığımız tepkiler çok olumluydu. Yatırımcının gözlerinden anlıyorsunuz. Gözler gerçekten önemli. Bakışından, duruşundan. Tam zamanında başlayıp tam zamanında bitirdik. Mutlu ayrıldıklarını gördük. Dönüşte bir iki tane yalan dolan haberler dışında bir eleştiri yok.
En önemi şey geldiğinizde birileri sizi arar. Kötü bir şey varsa kimse sizi aramaz. Aldığımız tepkiler çok olumluydu.
Onlar mutlu biz mutlu, şimdi sonuçları görme zamanı. Ama boş bırakmamak lazım, iletişime devam. Önümüzdeki ay Londra'da iklim zirvesiyle ilgili görüşmelerimiz var. Orada katılımcılarla anlaştık, yemek yiyip sohbet edeceğiz. İletişime devam.
"HER ŞEYİ KAMU BANKALARINA YÜKLERSEK ONLAR AÇISINDAN HAKSIZLIK EDERİZ"
Onlara çok açık bir şey söyledim. Win win, biz havuç havuç diyoruz Türkçe'de. Sizin kazancınız sizi ilgilendirir bizimki bizi ilgilendirir. Ulusal çıkarlarımız neyi gerektiriyorsa onu yapacağız. Adımları atacağız ve benden sıkılacaksınız. İletişime devam.
Kur korumalı mevduatta ortalama vade 100 gün. YUVAM 'ı açtık, oradan da giriş başladı. Orada vadeyi uzatıyoruz. 90 milyar dolar mevduatta hesap var, şirketlerimiz 6 ay boyunca dövizi alıp bloke ediyor. Demek ki nakit açısında o paraya ihtiyacı yok. Şirketlerimizin çok güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda gündemimizde (3 aya indirmek) yok.
Özel bankalara zaman zaman çok açık mesajlar gönderiyoruz. Bu ülke sonuçta bir model değişikliğine gitti. Bu riskin paylaşımında tamamen her şeyi kamu bankalarına yüklersek onlar açısından haksızlık ederiz.
Merkez Bankası çok ucuz bir şekilde fonluyor. Kendi kârlarını artıracak işleri yapsınlar bir şey demiyoruz ama bunu kamu bankalarıyla eşleşecek şekilde getirmeleri onlar açısından da piyasa için de daha iyi olur. Biraz gayret göstermeleri lazım. Kamu bankalarımızda bir sıkıntımız yok, işte sermaye enjekte ediyoruz.
KKM belli bir noktaya geldi, altın. Altında doyum olursa diğer enstrümanları da devreye sokarız. İhtiyaç olursa enflasyon korumalı sistem yoluna da gireriz.
Öğretilmiş şeylerin dışına çıkma zamanının geldiği bir dönemdi.
Dönemin zamanın mekanın konjonktürün hepsinin uyumu olması lazım. Tam uyumu yakaladık.
Şu andaki tek problem enflasyon, bunun üzerine gideceğiz, halledeceğiz ve yolumuza devam edeceğiz.
"TÜRKİYE'DE KUR VE FAİZ DIŞINDA BİR ŞEYLERİN OLDUĞUNU İFADE ETMEK İSTİYORUZ"
(Politika faizini önemsizleştirdik, böyle bir ifadeniz oldu mu?) Bakın Türkiye'yi bu tür sığ tartışmalardan çıkarmamız lazım. Her enstrüman kendince değerlidir, biz ekonomiyi yönetiyoruz. Ben fabrikanın başındaki insan değilim. Dolayısıyla ifadelerimize dikkat etmek lazım.
Sadece Türkiye'de kur ve faiz dışında bir şeylerin olduğunu ifade etmek istiyoruz. Realiteyi konuşmak varken sürekli kur faiz, ne oldu sonu 18.36'ya gidiyor. Peki hiçbir şekilde kurla ilişkisi olmayan, dövizle ilgisi olmayan insan kura ilişkin olarak fiyat artırır mı? Türkiye'de artırıyor.
Bunları bir dünyamızdan çıkaralım. Her enstrümanın kendi alanında kabul edilebilir bir şey olduğunu kabul edelim, yolumuza yürüyelim. Burdan siz başka bir cümle çıkarırsanız ben ne yapabilirim ki.
Petrolde Yüzde 10'luk bir artışın enflasyona etkisi 0.6. Bunu en aza indirecek şekilde adımlarımızı atıyoruz
Bizim ABCDEFG, XYZ planımız, hepsi var.
Fed'in şöyle bir özelliği var. Önceden açıklıyor, piyasa satın aldı zaten. Türkiye de satın aldı. Şu an etkisi yok gibi. Kuru etkileyen şey psikoloji, onu da yönettiğimize göre etkisi en az seviyede olur.
Bundan sonraki atacağımız adımlarda tersine bir durum olacak. Sıkılaştırma gündeminde Türkiye'ye akış olacağını hep birlikte göreceğiz.
"DENGELİ BÜYÜYECEĞİZ, ÇÜNKÜ BİZİM GENÇ NÜFUSUMUZ 13 MİLYON"
Enflasyonla kararlılık devam, onda netiz. Bizim şöyle bir şansımız var, nasıl mücadele edileceğini biliyoruz. 90'lı yıllarda neler yaşadığımızı biliyoruz ve geliştirerek bugünlere geldi. Kuru çözdüğümüzde en büyük sorun alanımızı bir tarafa atmış oluyoruz. Büyüme 5 civarında, hedefimiz o. Enflasyon yıl sonunda 24 üzerinde bir kurgumuz var.
Bunun oynama sıklığını en aza düşürecek de tedbirler alıyoruz. Dengeli büyüyeceğiz, çünkü bizim genç nüfusumuz 13 milyon. 20 OECD ülkesine bedel. Türkiye'ye yurt dışından turist gelişinin yasaklanıp gevşemelerin olduğu dönemde Türkiye'de her yerde canlılık vardı. Yurt dışı ise bomboştu. Bu şunu gösteriyor, yurt içinde iştahlı bir piyasamız var. İhracat endeksinde herhangi bir düşme yok, siparişler devam ediyor. Kapasite kullanımı gayet iyi.