İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Veteriner Fakültesince bir yılı aşkın süredir yürütülen çalışmalar çerçevesinde, İstanbul'daki 8 ölü kargada tespit edilen Batı Nil virüsü, yıllar sonra yeniden endişelere sebep oldu. Peki Batı Nil virüsü nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri nedir? Öldürür mü? | Batı Nil virüsü Türkiye...
BATI NİL VİRÜSÜ NEDİR?
Ana konağın vahşi kuşlar olduğu Batı Nil Virüsü, sivrisinek sokması ile bulaşan bir tür viral enfeksiyondur. Culex cinsi sivrisineklerin sokması ile insanlara bulaşan hastalık, kişiden kişiye direkt olarak bulaşmaz.
Kirli sularda, foseptiklerde üreyen bu türe ait sivrisinekler geceleri kan ile beslenirler. Ülkemizde de var olduğu bilinen Culex türü sivrisineklerin bulaştırdığı virüs özellikle atlar ve insanlar üzerinde etkilidir. Potansiyel olarak insan yaşamını tehdit eden Batı Nil Enfeksiyonu, pek çok nörolojik semptoma yol açar.
Tek zincirli bir tür RNA virüsü olan Batı Nil Virüsü, dünya çapında farklı zamanlarda pek çok ülkede ani salgılara yol açmıştır. Dış ortama dayanıklılığı bulunmayan virüsün insana bulaşması ancak sivrisinek ısırığı ile mümkündür. Ancak ender olarak, kan transfüzyonu ve organ nakli ile bulaştığı da görülmüştür. Doğum sırasında ya da emzirme ile anneden bebeğe geçtiği de bilinmektedir. Son konak olan insanlara bulaşan virüsün inkübasyon periyodu ya da farklı bir deyişle kuluçka süresi 2 ila 15 gün kadardır. Pek çok vakada hafif şiddette seyreden Batı Nil Enfeksiyonu, bazı vakalarda asemptomatik seyredebilir yani hiçbir belirti göstermeyebilir. 50 yaş ve üzeri kişilerde hastalığın seyri çok daha hızlı ve etkilidir.
BATI NİL VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kişinin hastalık taşıyan sivrisinek tarafından ısırılmasının ardından virüsün ilk belirtilerini göstermesi yaklaşık olarak 2 ila 15 gün sürer.
Enfeksiyon, kuluçka süresinin ardından farklı klinik bulgulara sebep olur. Bazı vakalar hiçbir belirti göstermezken bazıları yatarak tedavi gerektirecek ve hatta ölüme yol açacak kadar ciddi seyirli olabilir.
Batı Nil Virüsü'ne bağlı olarak gelişen hastalıkta çoğu zaman ilk görülen belirti baş ağrısıdır.
Çoğunlukla grip benzeri semptomlarla ortaya çıkan Batı Nil Virüsü belirtileri arasında baş ve sırt ağrısı, ani yüksek ateş, hâlsizlik, mide bulantısı, kusma, ishal, kaslarda güçsüzlük, deride kızarıklık ve lenfadenopati olarak bilinen lenf bezlerinin aşırı şekilde şişmesi gibi semptomlar yer alır.
İleri vakalarda ise semptomlar arasında, santral sinir sistemi tutulumuna bağlı olarak uyuşukluk, boynu dik tutamama, zihin bulanıklığı, kas seyirmesi ve dışarıdan görülecek şekilde titreme, koma, konvülsiyon olarak bilinen geçici nörolojik işlev bozuklukları, menenjit, ensefalit, ataksi ve felç de görülebilir.
Özellikle 0-18 yaş arası çocukların cilt yüzeylerinde benekli kabartı ve döküntüler de sıklıkla görülmektedir.
Ciddi enfeksiyonlar miyokardit olarak bilinen kalp kasının iltihaplanması, pankreatit yani pankreasın iltihaplanması ve hepatit ile sonuçlanabilir.
Yapılan çalışmalar ışığında, Batı Nil Virüsü ile enfekte olan kişilerde hastalığın %80 oranında belirti göstermediği söylenebilir.
Hastalığın varlığına dair belirti gösteren %20'lik dilimde yer alan semptomatik vakaların %90'ında ise Batı Nil Ateşi olarak bilinen yüksek ateş görülür.
Sinir sistemi tutulumu ise toplam semptomatik vakaların %10'unda görülür.
Batı Nil Virüsü'ne bağlı olarak görülen sinir sistemi tutulumu sonucunda Batı Nil Nöro İnvaziv Hastalık (BNNI) olarak tanımlanan hastalık gelişir.
BNNI'nın yaklaşık %65'i ensefalit, %30'u menenjit ve geriye kalan %5'lik kesim ise akut flask paralizi olarak tanımlanan felç türü ile seyreder. Tüm Batı Nil Virüsü vakalarının %1'i menenjit, ensefalit ve felç gibi ile sonuçlanır.
Ensefalit ile sonuçlanan vakaların ise yaklaşık %20'si ölümle sonuçlanırken bu oran felç vakalarında %10 ile %50 arasında yer alır.
Ensefalite bağlı olarak hastalarda uykusuzluk, kas zayıflığı, bilinç bulanıklığı, depresyon, baş ağrısı şikayetleri uzun süre devam eder.
Bazı hastalarda kalıcı bilişsel ve nörolojik hasarlar olabilir.
BATI NİL VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Göçmen kuşlar ile dünya geneline yayılan Batı Nil Virüsü insanlara, sivrisinek sokması ile bulaşır. Ancak insanlarda enfeksiyon düşük viremi ile seyrettiğinden virüs, insandan tekrar sivrisineklere bulaşmaz. Hastalık, enfekte olan diğer memeli hayvanlardan insanlara bulaşmaz.
BATI NİL VİRÜSÜ ÖLDÜRÜR MÜ?
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Batı Nil Virüsü (BNV) enfeksiyonunun sivrisinek sokması ile bulaştığı ve insanlarda nörolojik hastalıklara neden olabilen bir hastalık olduğu belirtildi. Öte yandan bu hastalığın nadiren de olsa ölüme yol açabileceği kaydedildi.
BATI NİL VİRÜSÜ TÜRKİYE
İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi tarafından bir yıldır ölü kuşlar üzerinde yapılan çalışmada, 9 kuşta Batı Nil Virüsü saptandı. Ateş, eklem ve kas ağrısı yapan virüs, İstanbul'da yapılan çalışmada kuşlarda bulunurken, Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz, virüsün ölü kuşların kanını emen sivrisinekler yoluyla insanlara bulaştığını dile getirdi. Yılmaz, "Ölü kuşlarla temastan kaçınmakta fayda var" diyerek ciddi uyarılarda bulundu.
Sivrisinekler ile 50'ye yakın virüs türü bulaşabiliyor. Onlardan biri de Batı Nil Virüsü ve sivrisineklerden insanlara bulaşıyor. Ateş, eklem ve kas ağrısı yapan virüs, İstanbul'da yapılan çalışmada kuşlarda da bulundu. İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi tarafından yaklaşık bir senedir ölü kuşlar üzerinde yürütülen çalışmada 24 karga ve 12 saksağanı inceledi. İncelenen 36 kuştan 8 kargada ve 1 saksağanda Batı Nil Virüsü'ne rastlandı. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz, yaptıkları çalışmaya ilişkin açıklamada bulundu.