Dışkı Çıkarmada Değişen Aralıklar
Her çocuğun, dışkı çıkarma düzeni kendine özgüdür. Günde birkaç kez olabildiği gibi, iki-üç günde bir de olabilir. Dolayısıyla, çocuğunuz oldukça uzun aralarla dışkı çıkarıyor olsa bile, hemen kabız olduğunu düşünmemeniz gerekir. Çocuğunuzun bu düzeni, kendisi için son derece normal olabilir.
Çocuklarda Kabızlık Belirtileri Neler
• Kabız olan bir çocuğun karnı şişkindir ve rahatsızlık verebilir.
• Bu duruma çoğunlukla bağırsaklarda gaz, dilde paslanma, ağız (soluk) kokması ve başağrıları eşlik eder.
• Sonunda dışkı çıkarırken de, dışkısı içerdiği su beden tarafından emildiğinden ötürü iyice katılaştığı için, ağrı duyabilir.
Çocuklarda Kabızlık Nedenleri
• Katı besinler bağırsaklarda normalde, dalgalar halinde oluşan ritmik kas hareketleriyle ilerler.
• Sağınma hareketleri ya da sığamsı hareketler (tıp dilinde “peristalsis”) adı verilen, bu süreci engelleyen nedenlerin en yaygını, besinlerin kendileridir.
• Çocuğun sindirim sistemi tam anlamıyla gelişince, yenen katı besin maddelerinin çoğunu parçalayarak, içerdikleri besin maddelerini özütleyebilir.
• Bununla birlikte, gelişmiş de olsa, insanın sindirim sistemi, bitki selülozunu yıkamaz.
• Selüloz, özellikle meyvelerde ve sebzelerde, ayrıca tahıl tanelerinin dış kabuklarında (kepek biçiminde) bulunur.
• Besinlerdeki selüloza, “posa” ya da “lif” adı verilir.
• Lifler, sindirilmemekle birlikte, sağınma hareketlerini uyardıkları için, önemli rol oynarlar.
• Bu yüzden, liften yoksun bir beslenme düzeni, kabızlığın en yaygın nedenidir.
• Et, yumurta, peynir gibi bazı besinler, hiç lif içermezler.
Çocuklarda Kabızlığın Diğer Nedenleri
Kabızlığın bir başka nedeni de, bağırsaklarda besin bulunmamasıdır. İştahsızlığa yol açan bir hastalığı varsa, kabızın başlamasıyla çocuğun durumu daha da karmaşıklaşabilir.
• Ayrıca, uzun süre yatakta kalmaktan ileri gelen hareket eksikliği de, kabıza yol açabilir.
• Kalınbağırsak iltihabı (kolit), divertikülit gibi hastalıklar da, bazen kabıza yol açarlar.
• Bazı çocuklar, anüslerindeki (makatlarındaki) yıkıma uğramış toplardamarlar (basur memeleri) ya da çatlaklar (fissür) nedeniyle, dışkılama sırasında ağrı duyarlar.
• Çocuğun bu ağrıdan ötürü dışkı yapmaktan çekinmesi sonucunda, dışkı beden içinde birikir ve içerdiği su kan dolaşımına geçtiği için katılaşır.
• Bunun sonucunda da, dışkının bedenden dışarı atılması daha da ağrılı olur.
Tahıllı bisküviler yemek, çikolataya oranla çok daha fazla lif alınmasını sağlar (üstte). Kepekli ekmek, kepek, kurutulmuş meyveler ve fasulye gibi Uf bakımından zengin besinler (altta), kabızlığı önlemeye yarar.
Çocukta Kabızlıkta Ruhsal Nedenler
Bazen, kabızlığın nedeni, bedensel değil ruhsaldır. Solunum ve kalp atışları gibi, sağınma hareketleri de, beynin, doğrudan denetimimizin dışında işlev gören bölümü tarafından denetlenir.
Bununla birlikte, çocuk, çok geçmeden dışkı yapacağı zamanı denetlemeyi öğrenir ve bu dışkılamayı önleme yeteneği, bazen sorun yaratır. Çocuk, hemen hiç farkında olmadan, bağırsaklarının dolu olduğunu ve tuvalete gitme zamanının geldiğini gösteren bağırsak işaretlerini gözardı edebilir.
Çocuklarda Kabızlık Tedavisi Nelerdir
Kabızlık, çocuğunuzda başka hastalıklarla birlikte ortaya çıkmışsa, kendi başınıza tedavi etmeye kalkmanız tehlikeli olabileceğinden, doktoruna başvurmanız gerekir.
Bunun dışındaki durumlarda, en iyi tedavi, sağduyuya dayanan tedavidir. Çocuğunuzun düzenli olarak lifli besinler yemesine dikkat edin ve dışkısını yumuşatması için, ona bol bol sıvı şeyler içirin. Karın kaslarını güçlendirmek ve bunun yanı sıra stresi azaltmak, rahatlamayı artırmak için, çocuğunuzu bol bol hareket etmeye özendirin.
Son çare olmadıkça, çocuğunuza bağırsak yumuşatıcı ilaçlar (müshiller) vermekten kaçının. Bağırsak yumuşatıcıların çoğu, sağınma hareketlerini uyarmak için bağırsak sinirlerini tahriş yoluyla etki yaparlar; bu da bazen karın ağrısına, hattâ ishale yol açar.
Bağırsak Yumuşatıcılar ve Aşırı Kullanım
Çocuğun bağırsakları, yumuşatıcı aracılığı ile birkez boşaltılınca ikinci besin partisini oldukça uzun bir süre tutmaya yönelir.
Çocuğunuza ikinci kez bağırsak yumuşatıcı ilaç vermeye kalkmayın. Yapmanız gereken şey, sindirim sistemine, normale dönecek zaman bırakmak ve beslenme rejiminde bol lifli besinler bulunmasını, ayrıca çocuğunuzun düzenli hareket etmesini sağlamaktır.
Üst üste bağırsak yumuşatıcı ilaçlar verilmesi, bağırsak sinirlerini, yumuşatıcı olmadan çalışamayacak kadar yapay uyarıya koşullanmış duruma getirebilirler.
Çocuğunuzun kabızlık durumuna bir çare bulamadığınız durumlarda, altında farkına varılmamış bir hastalığın yatması olasılığını göz önünde bulundurarak, hemen doktora başvurun.
Bu yazıda yer alan tüm içerik bilgilendirme amaçlıdır. İlgili hastalığa yönelik olarak teşhis, tanı ve tedavi hizmeti vermez. Herhangi bir sağlık probleminiz olması durumunda konusunda uzman doktorlar ile iletişime geçmeniz gerekmektedir.