Son yıllarda sık duyulan kavramlardan biri de bienaldir. Aslı Fransızca olan kelimenin, aynı dildeki karşılığı “her bir diğer yıl” demektir. Sanat faaliyetlerinin yürütüldüğü bienaller, kelimenin anlamından da anlaşılacağı gibi belirli sürelerde yapılan etkinliklerdir. Kelime, ilk olarak Venedik’te 1985 yılında kullanılır. Bu nedenle Venedik Bienali de, düzenlenen en eski bienaldir. Venedik Bienali, çağdaş sanata getirdiği bakış açısı ile önemli bir yere sahiptir.
BİENAL NEDİR? KAÇ YILDA YAPILIR?
Bienaller, yılaşırı yani iki yılda bir yapılırlar. Kültürel ve sanat etkinlikleri bienallerin kapsamındadır. Çoğunluğu çok büyük uluslararası organizasyonlardır. İki bienal arası, bir sonraki için hazırlık süreci olarak kullanılır. Organizasyonun büyüklüğü göz önüne alındığında her bir bienalin hazırlanma aşaması epey bir uğraş ve zaman ister. Bu süre içerisinde katılımcıların eserleri toplanır ve bunlar arasından seçimler yapılır.
BİENALLER NASIL HAZIRLANIR?
Her bienalin kendine özgü bir teması vardır ve sergilenen eserler bu tema üzerinde kurgulanır. Hazırlık süresi boyunca küratör denen bir sorumlu olur. Bu kişi, bienalde sergilenecek eserlerin seçiminden, gösterim alanlarının belirlenmesine kadar pek çok sorumluluğu üstlenir. Yani krüatörler bienallerin yönetici kişileridir. Bu süre içerisinde bienal duyurusuna yanıt vermiş olan sanatçıların eserleri arasında seçim yapılır. Duyuruda, bienalin teması ve tarihi açık şekilde belirtilir. Aynı zamanda krüatörlerin görevleri arasında, bienalin temasını belirleyen kavramın ve açılımının kamuoyuna duyurulmasını sağlayan metni hazırlamak da vardır. Bienalde sergilenen eserler de bu kavram doğrultusunda seçilir.
BİENALLERDE NELER VAR?
Bienaller, içinde sanat barındıran bütün ürünleri kapsamında toplar. İsim yapmış sanatçılar kadar genç sanatçıların da isimlerini duyurmaları için zemin hazırlarlar. Bir bienal, programını sadece sergiler oluşturmaz. Söyleşiler, atölyeler, sempozyumlar da bienallerin içeriğinde bulunur. Sanatçılar, eleştirmenler ve sanatseverler bir araya gelirler. Bu açıdan bakıldığında bienaller sanatı zenginleştiren oluşumlardır. Sanata farklılık ve zenginlik katarlar, bakış açısını geliştirirler.
ÜLKEMİZDE BİENALLER NE ZAMAN YAPILMAYA BAŞLANDI
Ülkemizde bienal denince akla İstanbul Bienali gelir. İstanbul Bienali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından ilk olarak 1987 yılında düzenlenir. İlk bienal "Uluslararası Çağdaş Sanat Sergileri" temasıyla düzenlenmiştir. Bu tarihten itibaren İstanbul, her iki yılda bir uluslararası sanatçıların eserlerine ev sahipliği yapar. Oldukça kapsamlı bir bienaldir. Şehrin sanatla yoğun bölgelerinde düzenlenen sergiler bienalin en önemli parçasıdır.
DÜNYANIN EN ÖNEMLİ BİENALLERİ HANGİLERİ?
Birçok sanat yazarı ve sanat yayını her yıl dünyanın en önemli sanat etkinliklerini listeliyor. İskandinav ikili Elmgreen & Dragset’in küratörlüğünü üstlendiği 15. İstanbul Bienali de 2017 yılını konu alan pek çok listede yılın en önemli sanat etkinlikleri arasında gösterildi. Geçtiğimiz yılın en çok dikkat çeken bienalleri şu şekilde:
• Whitney Bienali ( New York)
• Documenta 14 (Atina)
• 57. Venedik Bienali (Venedik)
• 13. Sharjah Bienali (Sharjah)
• Sculpture Projects Münster (Münster)
• Lahor Bienali (Lahore)
• 15. İstanbul Bienali
İspanya’da Bienal De Valencia, Almanya’da Documenta Bienali, Küba’da Bienal de La Habana, Brezilya’da Bienal de Sao Paulo ve Avustralya’da Biennale of Sydney ise düzenlendikleri her yıl ziyaretçi akınına uğramaktadır.