Soğuk kış günlerinin vazgeçilmez içeceği bozanın insan sağlığına faydaları saymakla bitmez. Mayalı içecek olan boza; demir, fosfor, niyasin, sodyum, A, B1, B2 ve E vitaminleri yönünden oldukça zengindir. Peki bozanın faydaları nelerdir? Evde boza yapılabilir mi? Boza nasıl yapılır?
BOZANIN FAYDALARI NELERDİR?
Bozanın Öksürüğe Faydaları:
Boza dünyada çok fazla bilinen bir içecek değildir, daha çok ülkemizde ve çok eski bir geçmişe ait içeceklerin başındadır. Bu yüzden tedavi amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Özellikle çocuklarda meydana gelen öksürük problemlerini ortadan kaldırmak için tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Özellikle büyük şehirde yetişen çocuklar gelişme döneminde kirli havadan etkilenmektedirler, kış aylarında havanın daha fazla kirlenmesi ve soğuk algınlığı ile birlikte alerjik hastalıkların etkisinde kalan çocuklar solunum yolu sorunları yaşarlar ve bunun en açık belirtisi olan öksürük ortaya çıkar. Bronşların tahrip olmasıyla birlikte başlayan öksürükler tedavi edilmediğinde uzun süre devam edebilir.
Özellikle kış aylarında öksürük sorunu yaşayan çocukların kan tahlili yapılıp bir alerjik problemi olup olmadığı belirlenir, daha sonra akciğer röntgeni ile solunum yollarında problem olup olmadığı belirlenmelidir.
Özellikle teşhisi konulmuş alerjik bronşit kış aylarında çocukları çok fazla etkilemektedir. Bu yüzden sonu gelmez öksürük nöbetlerine maruz kalırlar.
Doktorların önerdiği tedaviler dışında bu soruna boza önemli ölçüde fayda sağlamaktadır. Boza çocuklarda görülen öksürük problemlerini içerisinde bulundurduğu bol miktardaki A, B, C ve E vitaminleri ile yardımcı olur. Bunun yanında boza mayalarının içerdiği farklı asitler de faydalı olmaktadır.
Kış aylarında çocukların düzenli olarak boza tüketmeleri bronşların rahatlamasına, balgam çıkarmanın kolaylaşmasına neden olur, böylece solunum yollarının temizlenip, daha rahat nefes alınmasını sağlar. Bunun dışında 2-3 gün düzenli bir şekilde boza alımına devam edilirse çok şiddetli öksürükleri bile kesme özelliği vardır.
Boza Anne Sütü İçin Faydalıdır:
Bozanın en bilinen faydaları arasında anne sütünü arttırdığı yer almaktadır. Bununla birlikte içerisindeki zengin vitamin ve minerallerin anne sütü ile birlikte bebeğe geçtiği de göz ardı edilemez. Grip ve bunun gibi enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi ya da nekahet dönemlerinin hızlı atlatılmasını sağlaması bozanın faydaları arasındadır. Ayrıca çocuğun sağlıklı bir kemik yapısının oluşması için gerekli vitamin ve mineralleri içermektedir. Annenin kemik sağlığının korunmasına da yardımcı olur.
Boza Kemik Sağlığını Korur:
Gelişmekte olan çocukların kemik yapılarını kuvvetlendiren vitaminler açısından zengindir. Yaşlılığa bağlı olarak meydana çıkabilecek kemik hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
Boza Kanserle Mücadele Eder:
Bozanın içerdiği vitamin ve mineraller genel anlamda bünyenin savunma sistemi için faydalıdır. Bunun yanında kanserle mücadele için savunma sisteminin gerek duyduğu besinleri sağlar. Vücudun direncini arttırdığı için kansere neden olan unsurların ortadan kalkmasına yardımcı olur.
Boza Sindirim Sistemine Faydalıdır:
Boza genel anlamda sindirim sistemi için faydalıdır. Hazmı kolaylaştırarak midenin aşırı yorulmasını engeller, bunun yanında içerdiği asitler sayesinde midedeki asit seviyesini sağlıklı bir seviyede tutar. Aynı şekilde içerdiği asitler yardımıyla bağırsakların temizlenmesine yardımcı olmaktadır.
Soğuk Algınlığına Boza:
Özellikle kış aylarında soğuk algınlıklarından dolayı meydana gelen nezle ve grip gibi hastalıklarla mücadelede ciddi anlamda katkı sağlamaktadır. Bu tür hastalıklara yakalanma riskini azaltır ve aynı zamanda hastalıklardan daha hızlı kurtulmak için yardımcı olur, hastalıkların şiddetini azaltır.
Enerji Vericidir:
Bozanın en önemli özelliğinden bir tanesi de enerji verici olmasıdır. Zengin miktarda B vitamini içerdiği için sporcular tarafından düzenli olarak tüketilmektedir. Bunun yanında hamile kadınların doğum öncesi ve doğum sonrası güç kaybının yerine gelmesini sağlayabilir.
Boza Stresle Mücadele’de Yardımcı Olur:
Bozanın hoş tadı ve kokusu yanında içerdiği maddeler sinir sistemi üzerinde de olumlu etkiler yapmaktadır. Farklı nedenlerden dolayı yıpranmış ve yorulmuş sinir sistemini sakinleştirici özelliği vardır. B vitamini açısından zengin olduğu için zihinsel yorgunlukları gidermektedir.
Boza Cilt ve Saç Sağlığını Korur:
Bozanın içerdiği B12 vitamini ve diğer mineraller cilt sağlığı ve saç sağlığı için faydalıdır. Özellikle kuru ciltlerin dolaylı olarak nemlenmesini sağlar ve cildi yumuşatıcı özelliği vardır. Kuru ciltlerde meydana gelen dökülmeleri engelleyebilir. Cilde sağlıklı bir görünüş katar.
EVDE BOZA NASIL YAPILIR?
4 su bardağı siyez bulguru, 3 yemek kaşığı şeker, yarım su bardağı pirinç veya bulgur, 1 çay kaşığı kuru maya ve su. Bu malzemeler boza yapımının ilk aşamasında kullanılır. Bu aşamadan sonrası için ihtiyaç duyacağınız malzemeler 1,5 su bardağı şeker ve isteğe göre toz tarçın ve leblebidir. Boza yaparken bulgur yerine yulaf, çavdar veya darı gibi diğer tahılları da tercih edebilirsiniz.
BOZA YAPILIŞI VE PÜF NOKTALARI
-- Boza yapımı için dikkat etmeniz gereken en önemli noktalardan biri kullanacağınız tüm ekipmanların güzelce yıkanması ve arındırılmasıdır. Boza yaparken bir mayalanma süreci yaşanacağı için kirli kaplar ya da ekipmanlar, daha fazla mikrobun üremesine neden olabilir.
-- Öncelikle kullanacağınız bulgur ve pirinci güzelce yıkayın ve 3-4 saat kadar suda bekletin. Daha sonra bol suda haşlayın ve malzemeniz iyice yumuşayınca ocaktan alın. Daha sonra haşlama suyunu karışımdan ayırmak için bir süzgeç yardımıyla süzün ve bulamaç haline gelen bulgur ve pirinçleri ayrı bir kaba alın. Bu karışımı üzerini örtmeden 1-2 saat karanlık bir ortamda dinlendirin.
-- Bu esnada, maya ve şekeri karıştırın ve üzerine yarım su bardağı kadar su ekleyin. Bu karışımı da bulamacınızın içine ekleyin ve kabın üzerini örtün. Yine karanlık ve serin bir yerde 1 gün kadar bekletin. Eğer mayalanma işlemini daha sıcak bir ortamda gerçekleştirirseniz, yarım günde bu süreç tamamlanacaktır. Ancak çok sıcak ortamlarda maya dayanmadığı için, buzdolabını tercih edebilirsiniz. Ara ara kabın ağzını açıp, lapayı karıştırarak bekletin. 1 gün sonra şekeri karışıma ekleyin ve karıştırın. Bozanın tadına bakın ve su ve şeker oranını bu aşamada ayarlayın.
-- Bozayı hazırladıktan sonra 2-3 içerisinde tüketmeye özen gösterin ve kesinlikle sıcak ortamda saklamayın. Üzerine toz tarçın serperek ve yanında leblebi ile servis edebilirsiniz.