Çalışma hayatındaki kadınlara sosyal güvenlik sistemi, pek çok hak ve avantaj sağlıyor. Yeni fırsatlardan biri de 'doğum borçlanması'. Çalışan kadınlar, doğum sebebiyle iş hayatından uzaklaşıyor. Bu sebeple emekli olmak için doldurulması gereken gün sayısı şartında zorlanıyor. Yeni yapılan doğum borçlanması düzenlemesiyle, doğum yapıpı iş hayatından uzaklaşmak zorunda kalan annelere doğum borçlanması hakkı veriliyor.
DOĞUM BORÇLANMASI HAKKI NEDİR?
2014 yılında 6552 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonrasında, bütün kadın sigortalılara doğum borçlanması hakkı tanındı. Bu tarihten sonra sigortalılık statüsü fark etmeksizin bütün kadın sigortalılar, doğum borçlanması yapma hakkına kavuştu. Sigortalı kadınlara tanınan doğum borçlanması her bir çocuk için en fazla 2 yılı kapsıyor. Buna hak kazanmak için doğumdan sonra 2 yıl çalışmamak gerekiyor. Çalışılmışsa süre, borçlanılacak süreden düşüyor.
1- Bağ-Kur’lular nereye başvuracak?
Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan kadınlar, doğum borçlanması başvurusunu Bağ-Kur dosyasının tescilli olduğu ve bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi'ne/Sosyal Güvenlik il Müdürlüğü'ne yapacak.
2- SSK'lılar müracaat edecek mi?
SSK'lı kadın çalışanların, doğum borçlanması başvurusu için, en son çalışmasının/hizmetinin bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi'ne/Sosyal Güvenlik İI Müdürlüğü'ne müracaat etmesi gerekiyor.
3- Emekli Sandığı'nı kapsıyor mu?
Emekli Sandığı çalışanları (memur) doğum borçlanması başvurusunu Ankara’da bulunan, kamu görevlileri, eski kamu görevlileri sigortalıları veya hak sahipleri SGK Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı'na yapacak.
4- Hangi evraklar isteniyor?
Doğum borçlanması talebinde bulunacak SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında çalışması olan kadın sigortalıların borçlanma talep dilekçesini doldurması gerekiyor. Ayrıca kimlik fotokopilerini de başvuruda vermeleri şart.
5- Kaç çocuk için geçerli?
Doğum borçlanması, sigortalı işe başlama tarihinden sonra doğan 3 çocuk için yapılabiliyor. Kadın sigortalının talebi halinde ve gerekli şartları da sağlamak koşuluyla, 2 bin 160 güne kadar doğum borçlanması hakkı var.
6- Sigorta başlangıcını öne çeker mi?
Doğum borçlanması sigortalı işe başlama tarihini geriye çekmiyor. Ancak prim günü toplamında dikkate alındığı için prim için ekstra çalışma gereğini ortadan kaldırıyor.
7- Borçlanma koşulları neler?
Kadın sigortalının doğum borçlanması talebinde bulunabilmesi için şu şartları taşıması gerekiyor:
- Sigortalı kadının doğumdan önce çalışması olmalı
- Doğumdan sonraki sürelerde adına prim yatırılmamış olmalı
- Borçlanabileceği sürede çocuğunun yaşıyor olması gerekiyor.
8- Doğum sonrası primleri etkiler mi?
Doğum tarihinden sonra 2 yıllık süre içinde çalışmayanlar borçlanma talebinde bulunabilir. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların, doğum yaptığı tarihten sonra adına prim ödenmiş süreler varsa bunlar borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş süreler 2 yıllık süreden düşülerek kalan süreler borçlandırılır.
9- Staj sigortası sürece dahil mi?
Staj yapan kadın sigortalılar, doğum borçlanmasıyla emeklilik yaşını öne çekebilir. İş hayatına staj yaparak başlayan kadın sigortalılar, daha sonra SSK'lı çalışmaya başladıkları süre içindeki doğumlarını borçlanabilir. Bu durumda, ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladıkları tarih borçlandıkları süre kadar geri gelir. Bu da emeklilik yaşını öne çeker.
10- 2019’da en az kaç lira ödenecek?
Kadın çalışanlar, doğum borçlanması için 2019 yılında; bir ay için 818, iki ay için 1.637, üç ay için 2 bin 455, altı ay için 4 bin 912, bir yıllık için 9 bin 824, iki yıllık için 19 bin 648 lira ödüyor. Çocuk sayısına göre ise bir çocuk için 19 bin 648 lira ödeniyor ve kazanılan gün 720 oluyor. İki çocukta 1440 gün kazanılıyor, 39 bin 297 TL ödeniyor. Üç çocuk için 58 bin 945 lira ödeniyor ve 2 bin 160 gün kazanılıyor.