Cumhuriyet gazetesi davasında dosyaları ayrılan sanıklar Can Dündar ve İlhan Tanır hakkında kırmızı bülten çıkarılmasına hükmedildi.
istanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki duruşmaya, sanıklardan katılan olmadı.
Duruşmada söz alan cumhuriyet savcısı, ifadeleri alınamayan sanıklar Can Dündar ve İlhan Tanır hakkında kırmızı bülten çıkarılmasını talep etti.
MAHKEME HEYETİ KIRMIZI BÜLTEN TALEBİNİ KABUL ETTİ
Talebi değerlendiren mahkeme heyeti, sanıklar Dündar ve Tanır hakkında yakalama kararı bulunduğunu hatırlattı. Heyet, sanıklar Can Dündar ve İlhan Tanır hakkında ifadeleri alınamadığı gerekçesiyle kırmızı bülten çıkarılmasına karar vererek, duruşmayı erteledi.
Bu arada İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi de MİT tırlarının durdurulmasına ilişkin davada sanık olarak yargılanan Can Dündar hakkında gıyabi tutuklama kararı ve kırmızı bülten çıkarılmasına karar vermişti.
Kırmızı Bülten nedir? hangi suçlular için kırmızı bülten çıkarılır?
Kırmızı Bülten, bir suçlunun uluslararası düzeyde aranması, yakalanması ve akabinde iade edilmesi amacıyla İNTERPOL’e üye ülkelerin talebi üzerine, İNTERPOL Genel Sekreterliği tarafından çıkartılarak 190 üye ülkeye dağıtılan önemli bir bülten çeşididir.
Kırmızı Bültenler üzerinde suçluya ait kimlik bilgileri, işlediği suç türü, mevcut ise fotoğraf ve parmak izi, verebilecek azami ceza ve zamanaşımı gibi bilgiler yer alır. Geçerlilik süresi beş yıldır ve her beş yıl sonunda yenilenmesi üye ülkenin talebine bağlıdır.
Kırmızı bülten rejimi her ülkenin ulusal mevzuatları içerisinde farklı değerlendirmelere tabi tutulması nedeniyle ülkelerdeki statüsü farklılıklar arz etmektedir. Bazı ülkeler için kırmızı bültenler sadece suçlunun yer tespiti hükmünde olduğu gibi (Amerika Birleşik Devletleri, Kanada vb.), bazı ülkeler için ise direkt olarak yakalama müzekkeresi hükmündedir. Unutulmaması gereken bir nokta ise bülten rejimi öncelikli olarak bir polis aracıdır ve suçluların uluslararası seviyede aranmasına yönelik etkili bir sistemdir.
Kırmızı bültenler ile ilgili önemli bir hususu hatırlatmakta yarar bulunmaktadır. Her ne kadar kırmızı bülten suç işleyip yurtdışına kaçtığı değerlendirilen sanık veya hükümlü şahısların iadeleri amacıyla uluslararası seviyede aranmasını sağlamak için üye Ülke Milli Merkez Birimlerinin talepleri üzerine İNTERPOL Genel Sekreterliği tarafından yayınlanmakta ise de, bir sanık ya da hükümlünün uluslararası seviyede aranmasına ancak yetkili adli makamlar karar verebilmektedir. Sadece polis kayıtlarına istinaden herhangi bir sanık veya hükümlünün uluslararası düzeyde kırmızı bülten ile arattırılması mümkün değildir. İNTERPOL’den kırmızı bülten çıkartılması talebinde bulunabilmesi için, öncelikle bu kimse hakkında mahkemelerce verilmiş bir tutuklama kararı ya da şahsın mahkum edilip cezası kesinleşmişse, hükmedilen cezanın infazını teminen Cumhuriyet Başsavcılığınca çıkarılmış yakalama müzekkeresinin bulunması gerekmektedir.
İADE SÜRECİ
Kırmızı bülten ile uluslararası seviyede aranan bir şahsın yakalanması durumunda iade işlemleri başlatılmaktadır. Suçlu iadesi, bir devletin kendi ülkesinde bulunan bir şahsın, işlediği iddia edilen bir suç nedeniyle yargılanmak veya hakkında verilen cezanın infazını sağlamak amacıyla arandığı diğer bir ülkeye mevcut iade sözleşmesi veya karşılıklılık ilkesi uyarınca teslim edilmesi işlemedir. Bunun yanı sıra işlediği suç nedeniyle yabancı ülke adli makamlarca hapis cezasına mahkum edilen ve cezasının belirli kısmını bu ülkede çeken bir hükümlünün bakiye hürriyeti bağlayıcı cezasını kendi ülkesinde çekmek istemesi durumunda ise hükümlü transferi işlemi gerçekleştirebilmektedir.
Ancak iade işlemlerinin siyasi yönü olan ve uluslararası çıkarların karşılıklılık ilkesi çerçevesinde gözetildiği bir durum olduğu unutulmamalıdır. Özellikle siyasi suçlardan dolayı suçluların iade edilmemesi ya da ülkelerin konuyu siyasi açılardan değerlendirmesi, siyasi suç kavramının yer, zaman veya ülkeye göre farklı tanımlar içermesi iade sürecinde karşılaşılan önemli problemlerdendir.
Nitekim Ülkemiz bu konuda mağdur olan ülkelerin başında gelmektedir. Özellikle terör örgütüne yönelik yapılan çalışmalar neticesinde uluslararası seviyede kırmızı bültenle aranması taleplerimiz yakın zamana kadar bu kapsamda değerlendirilmekte idi. 11 Eylül saldırılarının tüm dünya üzerinde teröre olan bakış açısını değiştirmesi ile birlikte haklı taleplerimizin karşılık bulmaya başladığı görülmüştür. Türk İnterpolü’nün son yıllardaki ısrarlı çalışmaları neticesinde Ülkemize iade edilen suçluların sayısında bir artış gerçekleştirilmiştir.
BÜLTEN ÇEŞİTLERİ
Kırımızı Bülten
Kırmızı bülten, bir şahıs hakkında adli makamlar tarafından yakalama müzekkeresi düzenlendiğinin İNTERPOL’e üye ülkelere bildirilmesi amacıyla düzenlenen bültendir. Kırmızı bültene istinaden ne işlem yapılacağı her ülkenin mevzuatına göre değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla kırmızı bültene konu bir şahsın dünyanın herhangi bir yerinde görüldüğü anda yakalanacağı ve iade edileceği yönündeki algı hukuki açıdan değerlendirildiğinde doğru değildir.
Mavi Bülten
Şahısların kimliklerinin tespit edilmesi ve suç faaliyetlerine ilişkin yardımcı bilgilerin toplanması amacıyla düzenlenen bültendir.
Yeşil Bülten
Sabıkalı ve suç işlemeye eğilimli şahıslar hakkında uyarı ve istihbarat mahiyetli bilgilerin üye ülkelere iletilmesini amaçlayan bültendir.
Sarı Bülten
Özellikle çocuklar başta olmak üzere kayıp şahısların yerlerinin tespiti ile kimlikleri belirsiz olanlara kimliklerini ispat etmekte yardımcı olmak amacıyla düzenlenen bültendir.
Siyah Bülten
Buluntu cesetlerin kimliklerinin tespiti amacıyla düzenlenen bültendir.
Turuncu Bülten
Güvenliği tehdit eden gizli silah, bombalı paket ve diğer tehlikeli maddeler hakkında polis teşkilatlarını, kamu kuruluşlarını ve uluslararası teşkilatın bilgilendirici ve uyarıcı mahiyette düzenlenen bültendir.
Mor Bülten
Spesifik ve özel bir yöntemle işlenen suçların detayları ile açıklandığı bülten türüdür. Bu yolla üye ülkeler bilgilendirilerek benzer tür suçların işlenişinde önleyici tedbirler almak ve aynı tür suçu işleyen suçlular arasında irtibat kurularak yakalanmalarını sağlamak amacıyla hazırlanır.
İnterpol – BM Özel Bülteni
11 Eylül saldırıları sonunda BM bünyesinde kurulan El Kaide/taliban Komitesinin hazırladığı terörizmle bağlantı kişi, grup ve kuruluşlar listesinde yer alanların aranması için İNTERPOL tarafından hazırlanan arama bültenidir.