Cezeri kimdir? Selçuk Bayraktar, Twitter hesabında Türkiye'nin ilk yerli uçan arabasının görüntüsünü "Ülkemizin geleceğine... #CEZERİ" notunu düşerek paylaştı. Türkiye'nin ilk uçan arabası Cezeri adını tarihte çok önemli bir yer edinen mucitten alıyor. Peki Cezeri kimdir? Ayrıntılar haberimizde...
CEZERİ KİMDİR?
Cezeri, sibernetik alanının kurucusu olarak Türk-İslam coğrafyasına kazandırdıkları ile tarihe adını altın harflerle yazdırmıştır. Cezeri insanlık tarihinin ilk robotik teknolojilerine yoğunlaşmıştır.
Cizre'de dünyaya gelen Cezeri, ismini ise yaşadığı şehir olan Cizre'den almıştır. Asıl adı İsmail Ebul İz Bin Rezzaz olarak bilinen mucit isim, El-Cezeri lakabıyla anılmaya başlanmıştır.Cezeri, 1136 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde doğmuştur. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen,fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı “İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El-Cezeri” 1206’te Cizre’de öldü. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi’nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı.
Batı literatüründe M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri’ye âittir. Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri’nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını 84 oluşturmaktadır.
12. yüzyılın sonları ve 13. yüzyılın başlarında Diyarbakır ve Cizre’de yaşayan bilgin el-Cezeri, büyük miktarlarda suyu yukarı taşımak amacıyla beş düzenek tasarlamıştı. Bu düzeneklerden üçü hayvan gücüyle çalışırken ikisi kendi kendine işler, yani otomatiktir. El-Cezeri bu çalışmaları sırasında krank milini ilk kez kullanmıştı. Dönme hareketini doğrusal harekete dönüştüren krank mili, tarihteki en önemli keşiflerden biri olarak kabul ediliyor. Günümüzde otomobillerden lokomotiflere pek çok alanda kullanılıyor.El-Cezeri’nin su gücüyle çalışan pompa düzeneğinde dişli çarklar, bakır pistonlar, emme ve iletme amaçlı borular ve tek yönlü sürgülü vanalar kullanılıyordu. Bu düzenek suyu emerek yaklaşık on iki metre yukarı taşıyabiliyordu.
Cezerî, kitabında 50 aracın tasarımını vermiştir. Bu sebeple bu toprakların medar-ı iftiharlarından biri olmayı hak etmiştir. Bu araçların 6'sı su saati, 4'ü mumlu saat, 1'i kayık su saati, 6'sı ibrik, 7'si eğlence amaçlı kullanılan çeşitli otomatlar, 3'ü abdest almak için kullanılan otomat, 4'ü kan alma teknesi, 6'sı fıskiye, 4'ü kendinden ses çıkaran araç, 5'i suyu yukarı çıkartan araç, 2'si kilit, 1'i açı ölçerdir.El Cezeri'nin türbesi Şırnak'ın Cizre ilçesinde yer alıyor.
TÜRKİYENİN İLK UÇAN ARABASI: CEZERİ
Türk mühendisleri tarafından tasarlanıp üretilen Türkiye'nin ilk uçan arabası Cezeri, ilk uçuş testlerini başarıyla tamamladı. Cezeri, 230 kg'lık ön prototip uçuş testlerinde 10 metre yükseldi.
Cezeri, Baykar tarafından milli ve özgün olarak geliştirildi. Baykar Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar'ın yönetiminde gerçekleştirilen Cezeri Uçan Araba'nın uçuş testleri 11 Eylül 2020 cuma günü güvenlik halatlarına bağlı olarak yapıldı.
Cezeri, dün gece halatsız olarak havaya kalktı. Tamamen otonom olarak uçan ve akıllı uçuş sistemine sahip olan Cezeri, aynı gece yapılan iki farklı uçuşu başarıyla tamamladı.
Adını sibernetik ve robotik ilminin kurucusu, Artuklu Sarayı'nın başmühendisi Cizreli Müslüman bilim insanı El Cezeri'den alan uçan araba, böylelikle kavramsal tasarımla başlayan çalışmaların ardından 1.5 yıl içinde ilk uçuşunu gerçekleştirmiş oldu.