Çiçek hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir? Tedavisi var mı? Çiçek hastalığı virüs kökenli ve bulaşıcıdır. Gözle görülebilir belirtileri olan Çiçek hastalığı tarihte en çok ölüme neden olan hastalıklar arasında görülmektedir. Ayrıca kuluçka süresi 10 ila 20 günlük arasındadır. İşte ayrıntılar...
ÇİÇEK HASTALIĞI NEDİR?
Çiçek hastalığı tarihte görülen en geniş yayılıma ve ölüme sebep olan bulaşıcı bir hastalıktır. İki türü bulunur: Variola major ve variola minor olarak adlandırılır. Variola major yaklaşık %30 öldürücüdür ve ağır seyreder. Variola minör ise daha hafif seyreder ve öldürücülük oranı %1 kadardır. Tarihte ilk aşı, çiçek hastalığının aşısıdır. Bu halk sağlığı açısından en büyük başarı olarak kabul edilir. Bu aşının bulunması erken tanı ve takipler sayesinde olmuştur.
KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Çiçek hastalığı insanlarda ve evcil hayvanlarda görülebilir. Çiçek hastalığı her yaş ve cinsiyette görülebilir. Bu hastalığın inkübasyon süresi 7-107 gün arasında değişir ve bu süreçte hastada bir belirti gözükmemekle birlikte bulaşıcı değildir. Hastalık belirtileri ortaya çıktığından itibaren yani vücutta kabarcıklar oluşmaya başladığında veya ateş gibi belirtiler gözüktüğünden itibaren hastalık bulaşıcıdır. Hastanın vücudunda bulunan kabarcıklardaki virüs, hastanın eşyalarıyla, sineklerle ve virüslü hava yolu ile bulaşabilir. Hastalarda 30-40 derece ateş görülür ve kırmızı izler oluşmaya başlar. Başta yüz, baş olmak üzere göğüs, sırt, kol ve bacaklarda kabarcıklar oluşur. Çiçek hastalığını su çiçeğinden ayıran en önemli fark su çiçeği lezyonunun daha yüzeysel olması ve oluşan kabarcıkların daha çok gövdede bulunmasıdır.
NASIL BULAŞIR?
Ateş ve döküntülerin çıkmasıyla birlikte hava yolu ile bulaş olur. Ciltteki döküntüler kaybolana kadar bulaşıcılık miktarı giderek azalır. Hasta kişilerin kıyafetlerinden ve yatak takımlarından da hastalık bulaşabilmektedir. Çiçek hastalığı olan kişilerin bulunduğu binalardaki havalandırma sistemleri ile bulaş olabilir ve bu nedenle ilk vakadan 2-3 hafta sonra salgın ortaya çıkabilir. Toplumlarda ortaya çıkan salgınlar ile çiçek hastası olan bir kişinin 5-12 kişiye çiçek hastalığı bulaştırabildiği bulunmuştur. Aşısız toplumlarda bütün bireyler hastalığa karşı duyarlıdır. Bu nedenle hızlı bulaş olur. Bu hızda bir hasta için 10 kişi olarak hesaplanmıştır.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Çiçek hastalığı olan birini doktorlar çok kolay teşhis edebilir. Çünkü bu hastalık özel bir döküntü ile birlikte ortaya çıkar. Su çiçeğinde görülen kabarcıklara benzeyen daha derin ve kabuklu içi irin dolu olan kabarcıklar ilk belirtilerden biri olarak çıkar. Bu kabarcıklar su çiçeğine göre daha büyük ve derin olduğu için hastalık bittikten sonra da büyük izler bırakır. Bu kabarcıklar başta baş olmak üzere genel olarak tüm vücutta bulunur. Kabarcıklar hastalığın seyrine ve şiddetine göre farklı renklerde oluşabilir. Bu kabartılar hastalığın ilerleyen günlerinde kurur ve dökülür. Deride içe göçük yaralar oluşmasına neden olur. Ağız, burun ve kulak içlerine kadar oluşan bu yaralar hastanın yaşamsal fonksiyonlarını büyük ölçüde etkiler. Hastaların ölüm sebebi büyük oranda hipotansiyon, kılcal damarlarda pıhtılaşma ve dolaşım sisteminde oluşan komplikasyonlardan (dokulara besin ve oksijen taşınamaması, karbondioksit ve metabolitlerin dokulardan uzaklaştırılamaması) kaynaklanır. Çiçek hastalığının başlıca belirtileri şunlardır:
Yüksek ateş
Titreme
Baş ağrısı
Karın ağrısı
Kusma
Şiddetli sırt ağrısı
TEDAVİSİ VAR MI?
Çiçek hastalığı virüsü için herhangi bir tedavi bulunmamakla birlikte yakalanma olasılığını azaltmak için korunma yöntemleri bulunur. Yapılan aşılama programları sayesinde variola virüsü yani çiçek hastalığı tamamen ortadan kaldırılmıştır. Sadece laboratuvar ortamında çalışan bireyler risk altında olabilir. Çiçek virüsüne temasta bulunduğu düşünülen kişilerin veya çiçek hastası olan bir kişi ile teması olan kişilerin teması takiben 4 gün içinde aşı olması, hastalığı geçirmesini önleyebilir veya hafif atlatmasını sağlayabilir. Ayrıca yapılan çalışmalar Cidovir'in kemoproflakside etkin olarak kullanılabileceğini ortaya çıkarmıştır.
Kaynak: MedicalPark