Bir lisans öğretim programına (birinci anadal) kayıtlı olan öğrencilerin, aynı yükseköğretim kurumunun iki diploma programından eş zamanlı olarak ders alıp, iki ayrı diploma alabilmesini sağlayan programdır.Yapılması kolay sanılır, hatta vakıf üniversitelerini düşünen adayların önüne bir seçenek olarak sunulur, ‘şu bölüme gir, şununla da çift anadal yaparsın’ türünden bir ifadeyle, işin zor olmadığı, amacına kolaylıkla ulaşabilirsin türünden ifadeler kullanılır.
Ancak bunu gerçekleştirmek söylendiği kadar kolar değil, hele ki mühendislik programlarında bunu gerçekleştirmek sanıldığından daha da zordur. Evet, böyle bir seçenek var, ama sanıldığı ya da söylendiği kadar kolay değil. Aşağıda gerekli şartları ve koşulları sıraladım, bunları bilmenizde yarar var.
Bir lisans öğretim programına (birinci anadal) kayıtlı olan öğrencilerin, üniversitelerindeki başka bir bölümün tüm derslerini alarak, aynı zaman dilimi içinde her iki programı da başarıyla tamamlayıp, ikinci bir dalda lisans diplomasına sahip olmaları anlamına gelir.
YANDAL NEDİR?
Bir lisans öğretim progamına (birinci anadal) kayıtlı olan öğrencilerin, üniversitelerindeki başka bir bölümden bazı dersleri eş zamanlı ve başarıyla tamamlayıp, yan bir dalda sertifika almalarıdır.
ÇİFT YA DA YANDAL PROGRAMINA DEVAM ETMEK İÇİN ŞARTLAR NEDİR?
Başarı Durumu: Bölümünde/Programında öğrenimini üstün başarıyla yürüten öğrenciler, çiftdal ya da yandal programlarına başvurabiliyorlar. Başarı tanımlaması üniversiteden üniversiteye değişiyor. Bazı üniversitelerde, öğrencinin birinci lisans programındaki genel not ortalamasının 4.00 üzerinden 2.50 olması istenirken, bazılarında 2.70 ya da 3.00 ortalama beklenebiliyor. Bazen de öğrencinin birinci anadal sınıfındaki başarı sıralamasında ilk yüzde 20’lik dilim içinde yer alması şartı konabiliyor.
Başvuru Zamanı: Öğrenciler çiftdal programına, kayıtlı bulundukları programın en erken 3’üncü en geç 5’inci yarıyılında başvurabiliyor.
Krediler: Çift anadalda tamamlanması gereken kredi sayısı, yandaldan çok daha fazla. Üniversiteler arasında da farklılıklar olabiliyor. Örneğin, bir üniversitede, birinci lisans programının kredilerininin yanısıra, çift dal için 40 ve yan dal için 18 kredi tamamlamak gerekirken, bir diğerinde bu krediler 36 ve 15 olabiliyor.
Başarısızlık: Çiftdal veya yandal programına devam eden öğrencinin birinci lisans programındaki genel not ortalaması belli bir düzeyin (üniversiteler arasında farklılıklar olabiliyor) altına düştüğünde, ikinci anadal veya yandal programıyla ilişkisi kesiliyor.
ÇİFTDAL PROGRAMINDAN MEZUN OLMAK İÇİN ŞARTLAR NELERDİR?
Eğer öğrencinin, birinci lisans programındaki mezuniyet not ortalaması belli bir düzeyin altına düşerse, çiftdal diploması ya da yandal sertifikasını alamıyor.
İkinci anadal ya da yandal programlarındaki genel ortalamanın da ‘belli bir düzeyin (örneğin, 4.00 üzerinden 2.00’nin) altına düşmemesi gerekiyor.
Öğrenci, asıl kayıtlı olduğu birinci lisans programını başarıyla tamamlarsa, ikinci anadal veya yandalda başarılı olmasa da mezun olup, birinci anadaldaki lisans diplomasını alabiliyor.
ÇİFTDAL PROGRAMININ ZORLUKLARI NELERDİR?
Bütün bu kuralları gözönünde bulundurduğumuzda, çiftdal programlarını tamamlamanın hiç de kolay olmadığını görüyoruz. Öğrencinin birinci lisans programının gerektirdiği derslerin yanısıra, ikinci anadaldaki tüm dersleri de başarıyla tamamlamak için gerçekten çok yoğun bir ders program yükünü kaldırabilecek üstün bir kapasiteye, yüksek çalışma becerilerine, motivasyona ve zamana ihtiyacı vardır. Bu nedenle, birinci lisans programlarında çok sıkı çalışmadan, rahatlıkla yüksek bir ortalama tutturabilen ve bir program daha tamamlayabilecek kadar zamanı olduğunu düşünen öğrencilerin çiftdal programlarına yönelmesini öneriyoruz.
Ders programlarının düzenlenmesinde bazı ders saatlerinin ve sınav döneminde sınavların çakışması da programların yürütülmesinin zorluklarındandır. Üniversite hayatının sunduğu bazı sosyal etkinliklerden (kulüpler, festivaller, spor etkinlikleri vb.) yararlanmanın da imkansız hale geleceği bir program yükü oluşacağı gerçeğini de gözardı etmemek gerekiyor. Çiftdal programını seçecek öğrencilerin tüm bu zorlukları göze alarak programa başlamalarında yarar var. Çiftdal yükünü kaldıramayacaklarını düşünen öğrencilerin, yandal seçeneğini değerlendirmeleri daha yararlı olur.
Çiftdal ya da Yandal Programına Devam Etmek için Şartlar Nelerdir?
Başarı Durumu: Bölümünde/Programında öğrenimini üstün başarıyla yürüten öğrenciler, çiftdal ya da yandal programlarına başvurabiliyorlar. Başarı tanımlaması üniversiteden üniversiteye değişebiliyor. Bazı üniversitelerde, öğrencinin birinci (ana) lisans programındaki genel not ortalamasının 4.00 üzerinden 2.50 olması istenirken, bazılarında 2.70 ya da 3.00 ortalama beklenebiliyor. Bazen de öğrencinin birinci anadal sınıfındaki başarı sıralamasında ilk % 20’lik dilim içinde yer alması şartı konabiliyor.
Başvuru Zamanı: Öğrenciler çiftdal programına, kayıtlı bulundukları programın en erken 3’üncü en geç 5’inci yarıyılında başvurabiliyor.
Krediler: Çift anadalda tamamlanması gereken kredi sayısı, yandaldan çok daha fazla. Üniversiteler arasında da farklılıklar olabiliyor. Örneğin, bir üniversitede, birinci lisans programının kredilerininin yanısıra, çift dal için 40 ve yan dal için 18 kredi tamamlamak gerekirken, bir diğerinde bu krediler 36 ve 15 olabiliyor.
Başarısızlık: Çiftdal veya yandal programına devam eden öğrencinin birinci lisans programındaki genel not ortalaması belli bir düzeyin (üniversiteler arasında farklılıklar olabiliyor) altına düştüğünde, ikinci anadal veya yandal programıyla ilişkisi kesiliyor.
Birinci (anadal) Lisans veya İkinci Lisans (Çiftdal) Programından Mezun Olmak için Şartlar Nelerdir?
Eğer öğrencinin, birinci lisans programındaki mezuniyet not ortalaması belli bir düzeyin altına düşerse (üniversiteler arasında farklılıklar görülebiliyor), çiftdal diploması ya da yandal sertifikasını alamıyor.
İkinci anadal ya da yandal programlarındaki genel ortalamanın da ‘belli bir düzeyin (örneğin, 4.00 üzerinden 2.00’nin) altına düşmemesi gerekiyor.
Öğrenci, asıl kayıtlı olduğu birinci lisans programını başarıyla tamamlarsa, ikinci anadal veya yandalda başarılı olmasa da mezun olup, birinci anadaldaki lisans diplomasını alabiliyor.
Çiftdal Programının Zorlukları Nelerdir?
Bütün bu kuralları gözönünde bulundurduğumuzda, çiftdal programlarını tamamlamanın hiç de kolay olmadığını görüyoruz. Öğrencinin birinci lisans programının gerektirdiği derslerin yanısıra, ikinci anadaldaki tüm dersleri de başarıyla tamamlamak için gerçekten çok yoğun bir ders program yükünü kaldırabilecek üstün bir kapasiteye, yüksek çalışma becerilerine, motivasyona ve zamana ihtiyacı vardır. Bu nedenle, birinci lisans programlarında çok sıkı çalışmadan, rahatlıkla yüksek bir ortalama tutturabilen ve bir program daha tamamlayabilecek kadar zamanı olduğunu düşünen öğrencilerin çiftdal programlarına yönelmesini öneriyoruz. Ders programlarının düzenlenmesinde bazı ders saatlerinin ve sınav döneminde sınavların çakışması da programların yürütülmesinin zorluklarındandır. Üniversite hayatının sunduğu bazı sosyal etkinliklerden (kulüpler, festivaller, spor etkinlikleri vb.) yararlanmanın da imkansız hale geleceği bir program yükü oluşacağı gerçeğini de gözardı etmemek gerekiyor. Çiftdal programını seçecek öğrencilerin tüm bu zorlukları göze alarak programa başlamalarında yarar var.
Çiftdal yükünü kaldıramayacaklarını düşünen öğrencilerin, yandal seçeneğini değerlendirmeleri daha yararlı olur.
Çiftdal Programlarının Sunulduğu Üniversiteler:
Ülkemizde pekçok üniversite çiftdal ve/veya yandal programlarını sunmaktadır. Bunlardan bazıları Ankara, Akdeniz, Dokuz Eylül, İstanbul Teknik, İzmir Ekonomi, Niğde, Celal Bayar, Afyon Kocatepe, İstanbul, İnönü, Çukurova, Çanakkale Onsekiz Mart, Boğaziçi, Bilgi, Gaziosmanpaşa, Kocaeli, Yıldız Teknik, Fatih, Muğla ve Dicle Üniversiteleridir. Ancak, bu üniversitelerde de her istenilen bölümde çiftdal programına katılmak mümkün değil. Bazı üniversiteler bu tür çiftdal programlarını sadece belli bölümler arasında sınırlamış. Örneğin, Boğaziçi Üniversitesi’nin çiftdal programı ile ilgili açıklamasında, Matematik bölümü öğrencilerinin Fizik, Felsefe, Ekonomi, Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümlerinde çiftdal yapabileceği bilgisi bulunmaktadır. Bu konularda detaylı bilgi almak için mutlaka kayıtlı olunan üniversitenin websitesine ya da öğrenci işlerine başvurmalıdır.