Herkes Çin virüsünü konuşuyor. Vatandaşın aklındaki soru ise Çin'den gelen kargolar virüs taşıyor mu? Peki Korona virüsü kargoyla bulaşır mı? Detaylar haberimizde...
Çin'de ortaya çıkan ve kaynağı henüz belirlenmeyen SARS benzeri yeni tip corona virüsü (2019-nVoC) dünyayı tehdit ediyor. Yeni corona virüsün hızla yayılması ve ölümcül olması, virüsle ilgili birçok soruyu da akıllara getiriyor. Sık sorulan sorulardan biri de virüsün Çin’den gönderilen kargolar aracılığı ile taşınıp taşınmayacağı.
Çin'den gelen kargolar virüs taşıyor mu?
Ticaretin küreselleştiği günümüzde çok sayıda insan internet üzerinden sipariş vererek ürününü kargo yoluyla teslim alıyor. Çin de birçok siteden sipariş verilen ülkelerden biri. Bu durum, “Yeni tip corona virüs kargoyla da taşınabilir mi, Çin'den gelen paketlerden de virüs bulaşır mı?” sorularını akıllara getirdi.
Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüsün ( 2019-nCoV) yayılma hızı tahminlerin üzerinde çıktı. Virüsün öldürme oranı çok yüksek değil (şu an için yaklaşık yüzde 3) ancak semptomlarını belli etmeden önce de bulaşabiliyor. Virüsün hızlı yayılması Çin'den gelen kargoları da gündeme taşıdı. Çin'den yola çıkan bir kargo aracılığıyla virüsün bulaşması mümkün mü?
Konu, özellikle sosyal medyada #Aliexpress etiketiyle gündeme gelince uzmanlar açıklama yaptı. Üç koronavirüs vakasının görüldüğü Fransa'da Sağlık Bakanı Agnes Buzyn virüsün Çin'den gelen bir paketle bulaşma ihtimalini "son derece zayıf" olarak değerlendirdi.
Lille Pasteur Enstitüsü'nden viroloji uzmanı Anne Goffard da virüsün kargo yoluyla taşınma ihtimali için "abartılı bir endişe" ifadelerini kullandı. Goffard'a göre her ne kadar 2019-nCoV yeteri kadar tanınmasa da, koronovirüs açık havada uzun süre hayatta kalamıyor. Virüsün varlığını sürdürmesi için çoğalabileceği bir canlı organizmaya ihtiyacı var. Bugüne kadar yapılan araştırmalar virüsün son derece zayıf bir yapısı olduğuna işaret ediyor. Açık havayla temas eden koronavirüsün yapısının birkaç saat içinde bozulacağı öngörülüyor.
Korona virüsü kargoyla bulaşır mı
Quebec Ulusal Bilimsel Araştırma Enstitüsü'nden viral hastalıklar uzmanı Pierre Talbot, koronavirüslerin nemli ortamlarda birkaç gün hayatta kalabildiğini ancak kuru ortamlardan hayatta kalma süresinin birkaç saatle sınırlı olduğunu belirtiyor. Virüsün açık havada 3 saatten fazla hayatta kalamayacağını vurgulayan Lyon Hastanesi'nden (Hospices civils de Lyon) viroloji profesörü Bruno Lina Çin'den gelen kargolarda herhangi bir koronavirüs tehlikesi bulunmadığını söylüyor.
Starsbourg Üniversite Hastnesi viroloji laboratuvarı sorumlusu Samira Fafi-Kremer'e göre virüsün kargo paketi ile bulaşma ihtimalini şu şekilde açıklıyor: "Virüsün hayatta kalması için belirli bir nem, belirli bir sıcaklık gerekir. Ve bulaşması için, bir nesneye ciddi miktarda virüs yerleştirilmeli ve bir kişi uzun süre ona dokunmalı ve hatta elini ağzına sokmalı ki virüs taşınmış olsun."
Samira Fafi-Kremer ayrıca, koronavirüsün tüm solunum yolu virüsleri gibi salya, tükürük ve damlacıklar yoluyla bulaştığının altını çiziyor. Yani virüsü taşıyan birinin hapşırması ya da öksürmesi sonucu ortaya çıkan parçacıklarla temas virüsün bulaşmasını sağlıyor. Caen Üniversite Hastanesi viroloji servisinden Astrid Vabret ise kargoyla virüsün taşınma ihtimalini "teorik olarak mümkün ancak şimdiye kadar hiç gözlemlenmeyen bir durum" olarak tanımlıyor.
NTV'ye konuşan İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Prof. Dr. Haluk Eraksoy bu soruya; “Koronaviruslar, diğer virüsler gibi, aktivitelerini ancak insan ya da hayvanların canlı hücreleri içinde sürdürebilirler. Virüsler kuru ortamlarda çok kısa bir sürede aktivitelerini yitirirler. Bu nedenle virüslerin nemli olmayan cansız nesnelerin yüzeyinde varlıklarını sürdürmeleri mümkün değildir” yanıtını verdi.
YENİ CORONA VİRÜSLE KİRLENMİŞ EŞYA VE YÜZEYLERE NASIL BİR İŞLEM UYGULANMALI?
Yeni corona virüs enfeksiyonu olduğundan kuşkulanılan bir kişinin solunum yolu salgıları veya vücut çıkartılarının bulaşabileceği tüm yüzeylerin, standard çamaşır suyuyla (1:100 sulandırılmış) silinmesi gerektiğini söyleyen Doktor Haluk Eraksoy, “Belirgin bir kirlenme olduğunda ise 1:10 sulandırılmış çamaşır suyu kullanılmalıdır” dedi.
KARGOYU HAZIRLAYAN KİŞİDE YENİ CORONA VİRÜSÜ VARSA…
“Kargoyu hazırlayan kişinin enfekte olması paketin de mikrop taşıdığı anlamına gelir mi?” şeklindeki soruya Prof. Eraksoy’un yanıtı ise şöyle:
“Bazı bakteriler kuruluğa uzun süre dayanabilir ve canlılıklarını sürdürebilir. Virüsler ise hücre dışı kuru ortamlarda aktivitelerini çok çabuk yitirir. Bir virüs, infekte bir insanın çıkartılarıyla cansız bir eşyaya bulaştığı takdirde, aradan geçecek birkaç saat bile aktivitesini yitirmesi için yeterlidir. Böylece o virüs artık başka bir insana geçemez.”
YENİ CORONA VİRÜS SOLUNUM SALGILARIYLA BULAŞIYOR
Yeni corona virüsün, diğer corona virüsler gibi solunum salgılarıyla bulaştığı düşünülüyor. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren damlacıklar, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden oluyor.
Prof. Dr. Haluk Eraksoy, hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için 2 metreden yakın temasın gerektiğini söyledi, “Bugüne kadarki bulgular yeni koronavirüsün insandan insana bulaşabildiğini göstermektedir. Ancak halen bulaştırıcılığın ne ölçüde olduğu bilinmemektedir. Salgının nasıl seyredeceğini belirleyen en önemli faktör virüsün insandan insana ne kadar kolay bulaşabildiği ve gerekli önlemlerin ne kadar başarıyla alınacağıdır. Bugünkü bilgiler ışığında yeni koronavirüsün et, süt, yumurta vb. ürünlerin yenmesiyle bulaşmadığı söylenebilir” değerlendirmesinde bulundu.
KULUÇKA SÜRESI 2-14 GÜN
Hastalığın, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39°C), öksürük ve nefes darlığıyla kendini gösterdiğini dile getiren Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı, “Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısı da olabilir. Ağır hastalanan ve ölenlerin hemen hepsi yaşlı ya da altta yatan hastalığı (akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, diyabet, bağışıklığı baskılayan hastalıklar) olan kişilerdir. Genç sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir” şeklinde konuştu.
YENİ CORONA VİRÜSTEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
“Bugün için ülkemizde hastalığın yayılması söz konusu olmadığından toplumda özel bir önlem alınmasına gerek yoktur” diyen Prof. Eraksoy, yeni corona virüse etki edecek ve hastalıktan korunmayı sağlayacak bir aşının bulunmadığını belirterek şöyle devam etti:
“Korunmak için şimdilik en etkili yöntem virüsle (hasta kişilerle) temas etmekten kaçınmaktır. Ancak solunum yolu infeksiyonu yapan çok sayıda virüsün (grip, nezle virüsleri vb.) insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında sadece yeni koronavirüsten değil, diğer tüm solunum virüslerindan korunmak için el temizliğine dikkat edilmesi, temiz olmayan ellerin göz, ağız ve burna götürülmemesi çok önemlidir.”
CORONA VİRÜS KAYNAKLI ÖLÜMLER ARTIYOR
Yeni tip corona virüsü (2019-nVoC) nedeniyle Çin’de hayatını kaybedenlerin sayısı 106'ya çıktı, vaka sayısının ise 3 bini geçtiği belirtiliyor.
Hastalığın görüldüğü ülkeler ve saptanan hasta sayılarıyla ilgili güncel rakamların; Tayvan (5), Tayland (8), Avustralya (5), Malezya (4), Singapur (4), Fransa (3), Japonya (3), Güney Kore (3), ABD (5), Vietnam (2), Kanada (1) ve Nepal (1) olduğunu belirten Prof. Dr. Haluk Eraksoy sözlerini, “Yeni ortaya çıkan bir virüs her zaman ilgi ve merak uyandırmıştır. Bu yeni koronavirüs için de böyledir. Ne yazık ki çoğu gerçek dışı olan bilgiler sosyal medyada adeta ışık hızıyla yayılmaktadır. O nedenle yalnızca ciddi kurumların ve kuruluşların açıklamalarına kulak verilmelidir” uyarısıyla tamamladı.