"Africa Intelligence" yayın organının elde ettiği bilgilere göre, son 10 yılda Türkiye'nin Afrika kıtasındaki ekonomik etkisi ve tercih edilirliği artmaktadır. Bu dönemde Türkiye, büyük inşaat ve altyapı projelerinde önemli bir güç haline gelmiştir. Bu durum, Çin'in rakipsizliği konusunda bir değişiklik olduğunu işaret etmektedir.
Afrikalılar Artık Çin'i Tercih Etmiyorlar
Üst düzey kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Ruanda’nın en büyük su ikmal sistemi projesine teklif veren 10 firmadan dokuzu Çinli. Kıta genelinde yakın zamandaki en büyük projelerden birisi olan Uganda’nın altyapısının yenilenmesine yönelik projelerde de yalnızca Çin merkezli şirketlerin ihalelere girmesine izin verildi.
Kıta genelinde aktif olan büyük Çin firmalarının tamamı hükümete bağlı Çin Demiryolları İnşaat Kurumu çatısı altında faaliyet gösteriyorlar ve Çin hükümeti tarafından hangi ihalelere girecekleri konusunda yönlendiriliyorlar. Tüm bu firmaların başında da Çin Komünist Partisi’nin yöneticileri bulunmakta. Elde edilen bilgilere göre toplam beş büyük Çin inşaat ve yapım firması Afrika genelindeki en büyük projeleri almayı başardılar ancak Çin şirketlerinin en etkin olduğu Uganda'da bile artık projeler başka ülkelere verilmeye başlandı. Uganda, Ruanda, Somali, Mısır, Cezayir, Libya, Etiyopya, Namibya, Zambiya gibi ülkelerde Çin bugüne kadarki en büyük havalimanı, yol yapım, altyapı, endüstriyel tesisler gibi stratejik ihaleleri aldı ancak tüm bu ülkelerde artık Çin şirketleri tercih edilmemeye başlandı.
Gözler Başka Ülkelere Çevirliyor
Çin firmalarının ihalelerde haksız rekabet ve ihale kanunlarını çiğneme konusunda sorunlar yaşadığına dair bilgilerin yer aldığı yazıda, Çinli şirketlerin 2019 yılından bu yana Dünya Bankası tarafından yaptırımlara maruz kaldığı belirtilmektedir. Ayrıca, söz konusu şirketlerin aldıkları projeleri zamanında tamamlamama veya sürekli ek maliyetler çıkarma gibi sorunlar yaşaması nedeniyle Çin'in Afrika kıtasındaki finansal payının başka ülkelere kaymaya başladığı ifade edilmektedir.
Özellikle Etiyopya'da yapılan en büyük stadyum inşası projesinin Çinli firmalara verilen sözleşmesinin yakın bir zamanda iptal edileceği ve bu kararın Çinli firmalara büyük bir darbe vuracağı ifade edilmektedir. İptal gerekçesi olarak, 220 milyon dolarlık bir sözleşmenin Çin tarafından sürekli ek maliyetler gösterilerek 312 milyon dolara çıkarılması gösterilmektedir.
Türkiye Çin'in Yerine Geçecek
Africa Intelligence yayınında, dört Afrika ülkesinden üst düzey kaynakların aktardığı bilgilere göre, Çin'in projeleri zamanında tamamlayamaması veya ek maliyetler çıkarması nedeniyle hükümetler tarafından iptal edilecek olan projelerde Türk firmalarına öncelik verilmeye başlandığı belirtilmektedir. Özellikle Etiyopya'daki büyük stadyum projesinden Uganda-Kenya arasındaki demiryolu projesine kadar Türk firmalarının, Çin'in yerini alarak Afrika kıtasında inşaat ve altyapı projelerinde lider konumuna yükseldiği ifade edilmektedir.
Yazıda, Türkiye'nin Afrika'daki ekonomik etkinliğinin önemli bir ivme kazandığına vurgu yapılmıştır. Türk firmalarının Afrika ülkelerindeki projelerde gösterdikleri başarı ve güvenilirlikleri nedeniyle tercih edilir hale geldiği ifade edilmektedir. Bu durum, Türkiye'nin Afrika'da ekonomik olarak daha fazla etkisinin olduğunu ve diğer ülkelerin yerine tercih edildiğini göstermektedir.
Türk firmalarının Afrika kıtasında artan varlığı ve başarılı projeleri, Türkiye'nin Afrika'daki ticari ve ekonomik ilişkilerini güçlendirmekte ve bölgedeki prestijini artırmaktadır. Türk işletmeleri, yüksek kalitede hizmet sunma kabiliyetleri ve rekabetçi fiyatlandırmalarıyla Afrika pazarında önemli bir konuma sahiptir. Bu durum, Türk firmalarının gelecekte daha da fazla projeye katılma ve Afrika kıtasındaki ekonomik etkinliklerini daha da artırma potansiyelini ortaya koymaktadır.