Son zamanlarda korkutucu bir şekilde artan cinsel istismar haberleri hepimizin içinde bir korkuya neden oluyor. Kadın, erkek, çocuk, bebek demeden her önüne gelene cinsel istismarda bulunan sapıklar kendimiz ve çocuklarımız için endişeleniyoruz. Peki cinsel istismar nedir? Çocuk istismarı nedir, çeşitleri nelerdir? Kendimizde ve çocuğumuzda nelere dikkat etmeliyiz? Bu ve diğer tüm detaylar haberimizde...
CİNSEL İSTİSMAR NEDİR?
Cinsel istismar, kişinin başkaları tarafından cinsel olarak kötüye kullanılması, suistimal edilmesi, istemediği halde başkalarının cinsel yönelimlerine hedef olması durumudur. Her cinsiyetten, her sosyal sınıftan ve meslek grubundan kişiler cinsel istismara uğrayabilmektedir ancak genel olarak kadınların ve çocukların cinsel istismara daha çok maruz kaldıkları söylenebilir.
ÇOCUK İSTİSMARI TİPLERİ
1-Fiziksel İstismar
2-Duygusal İstismar
3-Cinsel İstismar
4-İhmal
FİZİKSEL İSTİSMAR
Çocukların onlara bakmakla yükümlü kişiler tarafından-anne, baba, bakıcı gibi kişiler tarafından fiziksel açıdan zarar görmesi, bedensel bütünlüğünün bozulmasıdır.
DUYGUSAL İSTİSMAR VE İHMAL
Çevredeki yetişkinler tarafından gerçekleştirilen, çocuğun kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini engelleyici eylemler olarak tanımlanmaktadır. Çocuğa bağırma, reddetme, aşağılama, küfür etme, yalnız bırakma, korkutma duygusal istismara örnektir.
İhmal ise çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi beslenme, giyinme, tıbbi, sosyal ve duygusal gereksinimler ya da yaşam koşulları için gerekli ilgiyi göstermemesi gibi çocuğu fiziksel ya da duygusal yönden görmezden gelinmesi anlamı taşır.
CİNSEL İSTİSMAR
Psikososyal gelişimini tamamlamamış 0-18 yaş aralığında ki çocuklara psikolojik veya fiziksel olarak yetişkin bir kişi ya da akranı olmayan kişiler tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da kandırılarak cinsel etkileşime maruz bırakılmasıdır.
CİNSEL İSTİSMAR YOLLARI
1-Ensest; Evlenmeleri hukuksal, ahlaki ve dini açılardan yasaklanmış yakın akraba olan kadın ile erkeğin cinsel ilişkide bulunmaları anlamında kullanılmaktadır. Cinsel sapkınlık olan ensest ‘akraba aşkı’ olarak da tanımlanır. Toplum tarafından ayıplanıyor olması ve büyük çoğunlukla çok yakın akrabalar tarafından gerçekleştiriliyor olması gizli tutulmasına neden olmaktadır.
2-Cinsel organını gösterme
3-Çocukları soyma ve seyretme
4-Cinsel organını sürtme
5-Bedenine cinsel amaçla dokunma
6-Cinselliği kışkırtan konuşmalar
Bu eylemlerde ki ortak özellik, çocuğun yaşına uygun olmayan cinsel uyarıma ya da travmaya maruz kalmasıdır.
KİMLER CİNSEL İSTİSMARA MARUZ KALIYOR?
Finkelhor’a göre pek çok cinsel istismar kurbanı kızdır. Erkek çocukların istismarlarının açığa vurulması kızlara oranla daha azdır. (Finkelhor,1994)
Cinsel İstismar %77 olasılıkla aile, %11 diğer akrabalar, %5 bakımla ilgisi olmayan kişiler, % 2 ise çocuğun bakımı ile ilgilenen diğer kişiler tarafından uygulanmaktadır.
Kurbanın cinsiyeti ne olursa olsun faillerin çoğu erkektir ve kurban tarafından kim oldukları bilinmektedir.
İstismarcıların bir çoğuda çocukluklarında ya cinsel istismara uğramışlardır ya da ev içerisinde şiddet olgusu vardır.
İSTİSMAR VE YAŞA GÖRE TEPKİLER
0-3 yaş; Yeme ve uyku bozuklukları, yabancılardan korkma, üzerini giyip çıkarırken sorunyaşamaya başlama
3-6 yaş; Bebek gibi konuşma, parmak emme, bebeklik dönemine geri dönüş, içe kapanma, sözel ifadede azalma, anneye daha bağlı olma, gece ıslatmaları, dışkı kaçırma, yeme ve uyku bozuklukları, sık ve devamlı cinsel oyun
6-12 yaş; Sosyal içe kapanma, tek başınalık, evden veya okuldan kaçma, obsesif kompulsiyon, kendinden küçüklere cinsel istismarda bulunma, durup dururken ağlama
13-18 yaş; Fobiler, madde bağımlılığı, evden okuldan kaçma, ciddi yeme bozuklukları, aşırı sinirlilik, rastgele cinsel ilişkide bulunma, kronik cinsel enfeksiyonlar, psikoz ve özkıyım şeklinde kendini gösterebilir.
CİNSEL İSTİSMAR HAKKINDA EBEVEYNLERİN BİLMESİ GEREKEN GERÇEKLER
–İstismar konusunda hikaye uyduran çocukların sayısı çok azdır. Çocuğunuz istismar hakkında size bir şeyler söylüyor veya göstermeye çalışıyor olabilir. Böyle bir şeyi hissettiğiniz anda ona bağırmadan, kızmadan dinlemeye ve ne dediğini anlamaya çalışın.
-Bir defa bile olsa istismara uğramış çocuğun ruhsal bütünlüğü zedelenir ve bu çocuğa yetişkinlik dönemedinde kalıcı hasarlar bırakabilir. İstimarın uzun ve kısa döneminde de etkileri görülür.
-Çocukların görünüş ya da davranışı istismara neden olmaz!
–İstismara uğrayan çocuk yardım istemelidir.
-İstismarlar %80-95 çocuğun tanıdığı kişiler tarafından gerçekleşir.
-Olay genellikle çocuğun çevresinde ve bildiği mekanlarda gerçekleşir.
ÇOCUKLARI CİNSEL İSTİSMARA KARŞI KORUMAYA YÖNELİK ÖNERİLER
-Çocuklarınıza kendi beden bölgelerine kendisinin bakması gerektiğini öğretin.(Tuvalete, banyoya giderken, tuvalet kağıdı kullanırken) Böylece diğer yetişkin ve çocukların yardımına bağımlı olmayacaktır.
-İç güdünüze güvenin .Eğer çocuğunuzu birine bırakmanın kolay olmadığını düşünüyorsanız bırakmayın. Cinsel istismardan kaygılanıyorsanız sorular sorun.
-Parklar, genel tuvaletler, karanlık sokaklar, boş inşaat alanları en çok korkulan yerler olsa da çocuklar cinsel istismara çoğu zaman evde okulda ya da ev ile okul arasında kalan yol ve çocuğun çevresindeki alanlarda maruz kalmaktadırlar.
-İç Çamaşırı Kuralı’nı çocuklarınıza öğretin.
İÇ ÇAMAŞIRI KURALI NEDİR? ÇOCUKLARA NASIL ÖĞRETİLİR?
İç Çamaşırı Kuralı anne-baba ve bakıcıların çocuklarıyla diyalog kurmalarına yardımcı olmak amacıyla kurulmuş cinsel istismarı önlemeye yönelik çok etkili bir araçtır.
1. VÜCUDUNUZ SİZE AİTTİR
Çocuklara vücutlarının kendilerine ait olduğunu ve hiç kimsenin kendi izinleri olmadan ,vücutlarına dokunamayacağı öğretilmelidir. “Hiç kimsenin senin özel yerlerine dokunmaya hakkı yoktur” şeklinde açıklamalar yapın. Çocukların sevdikleri bir insandan bile gelse, bir öpücüğü veya bedensel teması reddetme hakları vardır. Çocuklara, uygunsuz bedensel temasa karşı derhal ve kesin bir biçimde ‘HAYIR’ demeleri, güvenli olmayan durumlardan kaçınmaları, bunu güvendikleri bir yetişkine anlatmaları öğretilmelidir.
2. İYİ BEDENSEL TEMAS - KÖTÜ BEDENSEL TEMAS
Çocuklar uygun ve uygunsuz bedensel temas farkını her zaman ayırt edemeyebilir. Bu sebeple, çocuğa, bir başkasının onun vücudunun özel kısımlarına bakmasının veya dokunmasının ya da bunu istemesinin doğru olmadığını söyleyin. Hiç kimsenin senin, özel yerlerine dokunmaya hakkı yoktur gibi kesin biçimde çocuğunuza ifade edin.
3Ç İYİ SIRLAR - KÖTÜ SIRLAR
Gizlilik (bu bir sır, aramızda kalsın) cinsel istismar yapan kişilerin en sık başvurdukları tekniklerden biridir. Çocukları endişelendiren, üzen, rahatsız eden, ürküten ya da üzen tüm sırlar kötü sırlardır ve saklanmamalıdır aksine anne ve babaya anlatılmalıdır. Çocukların kural algısı yetişkinlerin kural algısına göre daha katı olabilmektedir. Bir kural koyduğunuzda o kuralı bozabileceği istisnai durumları ona öğretmezseniz ne pahasına olursa olsun o kurala sadık kalabilir.
4. ÇOCUĞUNUZA CİNSEL EĞİTİM VERİN
Cinsellik hakkında yaşına göre bilmesi gerekenden daha az bilgiye sahip olması çocuğunuzun cinsel istismara maruz kalma riskini arttırabilir. Çocuğunuzun olası tacizlere karşı kendini koruyabilmesi bakımından gerekli cinsel bilgileri bilmeye ve öğrenmeye ihtiyacı vardır. Örneğin çocuğunuz size ‘Ben nasıl doğdum?’ gibi bir soru sorduğunda ‘seni leylekler getirdi’ demek hatalı ve yararsız bir açıklamadır. Bunun yerine çocuğun yaşına göre açıklama yapılmalıdır. Örneğin ‘biz annenle birbirimizi severek evlendik daha sonra çok sevdiğimizdeyse sen oldun’ gibi. Eğer çocuğunuzun yaşı bu açıklamadan tatmin olmayacak kadar büyükse ‘Annenin yumurtalarıyla benim tohumlarım birleşti ve bu birleşmeden yaklaşık 9 ay sonra sen doğdun’ diyebilirsiniz. Eğer çocuğunuzun yaşı daha büyükse cinsel birleşmenin ne olduğunu bu konuda yazılmış ve görsellik içeren kitaplardan yararlanarak onunla birlikte okumalı ve ona gerekli açıklamaları yapmalısınız. Çocuğunuza zamanında ve doğru bilgiler içeren cinsel eğitim vermek çocuğunuzu cinsel istismardan korur ve yetişkinlik döneminde de sağlıklı bir cinsel hayatı olmasına katkıda bulunur.
5. ÇOCUĞUNUZUN ÖZEL ALANI OLDUĞUNU ÖĞRETİN, SİZ DE O ALANA GİRMEYİN
Çocuğunuz fiziksel yeterliliğe ulaştığında genital bölgesini siz değil kendisi temizlemelidir.
-Çocuklarınıza vücudunuzun özel bölgelerinin doğru adlarını öğretin.
-Otobüslerde ‘haydi kızım/oğlum ‘amcanın-teyzenin-dayının’ kucağına otur şeklinde onu yabancılara güvenmeye teşvik edici hareketlerde bulunmayın.
-Sadece yabancıların tehlikeli olduğuna odaklanmayın. Unutmayın ki çocukların çoğunluğu tanıdığı ve güvendiği kişiler tarafından istismar edilmektedir.
Çocuğunuzun Cinsel İstismar’a uğradığından şüphelenirseniz
-Onu yargılamadan dinlemeye hazır olun.
-Çocuğunuza inandığınızı hissettirin.
-Ona her türlü yardım için hazır olduğunuzu sözle belirtin.
-Çocuğunuz ve gerekirse kendiniz için uzmanlardan (psikologlardan, psikiyatrlardan, çocuk gelişimi uzmanlarından, sosyal çalışmacı vb.) yardım desteği alın.