Memurların aylık net maaş miktarına ulaşmak için brüt maaşlarından yapılacak kesintilerin miktarı, bazı matrahlar dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Devlet memurlarının maaşı hesaplanırken; aylık gelir vergisi matrahı, toplam gelir vergisi matrahı, damga vergisi matrahı ve emekli keseneği matrahı/prime esas kazanç (matrahı) gibi unsurlar da dikkate alınmaktadır. Bu matrahlardaki yükselme, brüt maaştan yapılacak kesinti miktarın artmasına ve net maaşın da düşmesine neden olmaktadır.
Maaş hesabında kullanılan matrahlar ve kullanıldığı unsurlar şöyle.
**Emekli keseneği matrahı
İlgili memurun aylık maaşını oluşturan unsurlardan emekli keseneğine tabi olanların miktarının aylık toplamından oluşmaktadır.
Bu matrah, 1 Ekim 2008 tarihinden önce Emekli Sandığı iştirakçisi olan memurların brüt maaşından kesilen emekli sandığı şahıs kesintisi miktarının hesabında kullanılmaktadır. Hesaplanan matrahın %16’sı oranında emekli sandığı şahıs kesintisi yapılmaktadır.
**Prime esas kazanç (matrahı)
İlgili memurun aylık maaşını oluşturan unsurlardan prime esas alınanların miktarının aylık toplamından oluşmaktadır.
Bu matrah, 1 Ekim 2008 tarihinden önce Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunmayan memurların brüt maaşından kesilen toplam SGK primi şahıs kesintisi miktarının hesabında kullanılmaktadır. Hesaplanan matrahın %14’ü oranında SGK primi şahıs kesintisi yapılmaktadır.
**Aylık gelir vergisi matrahı
İlgili memurun aylık maaşını oluşturan unsurlardan gelir vergisine tabi olanların miktarının aylık toplamından oluşmaktadır.
Bu matrah, memurun brüt maaşından kesilen gelir vergisinin hesabında kullanılmaktadır. Matrahın hesabı yapılırken; emekli keseneği şahıs kesintisi/SGK primi şahıs kesintisi, engelli indirimi ve özel sigorta primleri bulunan tutardan düşülmektedir.
Bulunan aylık gelir vergisi matrahının %15’i (veya %20’si ya da %27’si) oranında gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır.
**Toplam gelir vergisi matrahı
İlgili memurun, içinde bulunulan takvim yılında elde ettiği gelirlerin gelir vergisi matrahına dahil olan kısımlarının toplamından oluşmaktadır.
Bu matrah, memurun aylık gelir vergisi matrahından yapılacak kesinti oranının (%15, %20 veya %27) belirlenmesinde kullanılmaktadır.
**Damga vergisi matrahı
İlgili memurun aylık maaşını oluşturan unsurlardan damga vergisine tabi olanların miktarının aylık toplamından oluşmaktadır.
Bu matrah, memurun brüt maaşından kesilen %0,759 oranındaki damga vergisinin, %3 oranındaki bireysel emeklilik sigortası priminin ve sendika aidatının miktarının hesabında kullanılmaktadır.