ABD merkezli gelişmelere bağlı olarak dolar ve Euro uluslararası piyasalarda rekor düzeylere tırmandı; dolar tarihinde ilk kez 4.0 lirayı aşarak 4.03 liraya çıkarken, Euro da 4.97 lirayı aşarak 5.0 liraya dayandı. Dolar saat 08.54 itibariıyla 3.97, Euro 4.90 seviyesinde işlem görüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, "yeni bir ticaret savaşı"nın başlangı olarak yorumlanan, Çine milyarlarca dolarlık ek gümrük vergisi ve yatırım kısıtlamalarına ilişkin kararları ve uluslararası kredi derecelendirme şirketi Standard & Poor’s’un (S&P) bu yıl ABD Merkez Bankası’nın "dört faiz artışı" yapmasını beklediklerine ilişkin raporuna bağlı olarak lira küresel piyasalarda büyük değer kaybetti.
Bu gelişmelerin ardından, dolar tarihinde ilk kez 4.0 lirayı aşarak 4.0368 liraya ve Euro da 4.9757 liraya kadar tırmandı. Dolar, tarihi zirvenin ardından 3.96 - 3.97 lira aralığına, Euro da 4.89 - 4.90 lira aralığına döndü.
ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin fikri mülkiyet haklarına uymadığı gerekçesiyle Çin’e 50 milyar dolarlık ek gümrük vergisi uygulama ve Çin’in ABD’deki yatırımlarını kısıtlama kararı aldı. ABD medyasında yer alan haberlere göre, gümrük vergisi oranı Çin’in ABD ekonomisine verdiği zarar doğrultusunda belirlendi.
ABD’nin en fazla ticaret açığı bulunan ülkeler sıralamasında 2017 yılı verilerine göre başı Çin çekiyor, ikinci sırada ise Meksika bulunuyor. ABD’nin Çin ile olan ticaret açığı, 375 milyar doları buluyor.
‘FLASH CRASH’ ETKİSİ
GCM Menkul Araştırma Uzmanı Enver Erkan Trump’ın kararının ardından gelişmekte olan ülkeler para birimleri arasında en fazla Türk Lirası’nı etkilediğini söyledi. Erkan Türk Lirası’nın kayıplarını toparlamada sorunlar yaşadığını söyledi. Erkan son tabloyu sozcu.com.tr’ye değerlendirdi: ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e ek gümrük vergilerini açıklamasının ve global piyasaların bu açıklamaların ardından sarsıntı geçirmesinden sonra Asya seansında TRY çiftlerinde çok sert hareketler görüldü. Bu kapsamda USDTRY kuru da 4,03 seviyesi üzerini gördükten sonraki saatlerde 3,96 üzerinde dengelendi. Tabii 4,03 seviyelerinin üzerinin kısa sürede görülmesi, ve sonrasında kurun geri çekilmesi finans piyasalarında “flash crash” olarak nitelendirilen bir hareket… Asya traderlarının aktardığı ise Japon yatırımcının JPYTRY pozisyonlarındaki “zarar kes” emirlerinin çalışmış olduğu ve bunun anlık sert harekete neden olmuş olabileceği yönünde. Ancak bize göre kur hareketinin tamamını açıklamıyor.
‘PSİKOLOJİK SEVİYEYİ KIRDI’
Geri gelen kur hareketinde bile TL’nin kayıplarının tamamını geri alamaması negatif bir durum. Kurun psikolojik seviye 4’ü hızlı bir şekilde kırabilmiş olması ve uluslararası düzeyde olan ve hemen tüm varlık sınıflarını olumsuz etkileyen (sadece güvenli varlıklar değer kazanıyor) bir habere bu kadar sert tepki vermesi çok da rasyonel sebeplerle açıklanamaz. Gelişen ülkelerde, gerek USD’ye karşı, gerekse de EUR’ya karşı olan değer kayıplarında TRY en ön sırada. USDTRY, güvercin kalan Fed açıklamalarından sonra da 3,90’lara gerilemenin ertesi gününde tekrar 3,93’lere gelmişti. Hareketin 3,95 üzerinde kalmaya devam etmesi yukarı denemelerin devam etmesine de neden olabilir. 3,99-4,00 seviyeleri yukarıda izlenebilir; geniş perspektifte 3,90 üzeri yukarıyı göstermektedir.
Döviz(Euro, Dolar) Kurları(Fiyatları) Nasıl Değişir, Neden Yükselir ya da Düşer
Genel anlamda döviz, yabancı ülkelerin para birimlerini temsil eden belgelere verilen isimdir. Altın fiyatlarında olduğu gibi döviz kurları da(fiyatları) arz -talep dengesine göre belirlenmektedir. Ülkelerin dış dünya ile yaptığı alışverişlerde oluşan açık o ülkenin döviz talebidir. Yani bir ülkenin döviz talebi cari açığıdır diyebiliriz.
Temel olarak döviz kurları o ülkenin sahip olduğu döviz miktarının fazlalığı veya azlığına göre belirlenir. Örneğin; bir ülkenin iç piyasasında yeteri miktarda döviz bulunmuyorsa, vatandaşların ya da şirketlerin döviz talebi karşılanamayacak seviyedeyse o ülkenin cari açığı vardır. Bu cari açık da doğrudan döviz fiyatlarının artmasına neden olur. Ülkemizde cari açık sebebi ile döviz kurları sürekli yükselme eğilimindedir.
Kısacası “İç piyasada döviz ihtiyacı karşılanamazsa döviz değer kazanmaya başlar.”
Döviz fiyatlarını belirlemede bir diğer faktör ise siyasi istikrardır. Bir ülkede siyasi ortam gergin ise borsa da bundan olumsuz etkilenecektir. Buna paralel olarak borsa eksi değerlerde işlem görecektir. Borsadaki bu olumsuz hava döviz cinsi araçların fiyatlarının daha da artmasına sebep olmaktadır.
Bir ülkenin ekonomisi ne kadar istikrarlı olursa, o ülkeye gelecek turist sayısı o oranda artış gösterir ve dolayısıyla döviz miktarında da artış yaşanır. Bu artışla birlikte ülkedeki döviz kurlarında düşüş meydana gelir.
Altın ve döviz arasındaki ilişki ve birbiri üzerindeki etkileri açısından incelendiğinde ise; bu iki yatırım aracı birbirlerine muadil olduklarından zıt orantılı şekilde işlerler. Çoğunlukla dolar yükseldiğinde borsa ve altın fiyatları bir nebze aşağıya hareket etse de ekonomik istikrarsızlık ya da politik süreçle ilgili beklentilerin kötü olması her iki yatırım aracında da yükselişe neden olabilir.