ÖZET: Devlet memurunun özel sürücü kurslarında ücret karşılığında ders verip veremeyeceği ile halk eğitim müdürlüklerinde ve diğer özel kurumlarda hafta sonu sonları ve mesai saatleri haricinde ders verip veremeyeceği hk. (02/11/2016-6424)
Başkanlığınız Fatih İlçe Seçmen Kütük Bürosunda zabıt katibi olarak görev yapan ..'ın Milli Eğitim Bakanlığı onaylı Motorlu Taşıt Sürücüleri Trafik ve Çevre Öğreticiliği ile Motorlu Taşıt Sürücüleri Direksiyon Eğitimi Öğreticiliği sertifikalarına sahip olduğunu belirterek özel sürücü kurslarında ücret karşılığında ders verip veremeyeceği ile Başkanlığınız Giresun Merkez İlçe Seçmen Kütük Bürosunda zabıt katibi olarak görev yapan .. 'un Giresun Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olduğunu ve öğretmenlik için gerekli olan formasyon sertifikasını aldığını belirterek halk eğitim müdürlüklerinde ve diğer özel kurumlarda hafta sonu sonları ve mesai saatleri haricinde ders verip veremeyeceği hususunda görüş talebinde bulunulan ilgi yazı ve ekleri dilekçeler incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı 28 inci maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır..." hükmüne yer verilmek suretiyle memurların tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek herhangi bir faaliyette bulunamayacakları, ticaret ve sanayi şirketlerinde görev alamayacakları, mesleki faaliyette bulunmak üzere gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitesinde çalışamayacakları belirtilmiş; ancak özel kanunlarda belirtilen görevlerin bu yasaklamanın kapsamı dışında olduğu ifade edilmiştir.
Diğer taraftan, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanununun "Tanımlar" başlıklı 2 nci maddesinin (b) bendinde "kurum"; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumları şeklinde tanımlanmıştır.
Bununla birlikte, 5580 sayılı Kanunun "Kurumlarda çalıştırılacak personel" başlıklı 8 inci maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralarında, "İhtiyaç halinde, resmî okullarda görevli öğretmenlere asıl görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısını doldurmaları kaydı ve çalıştıkları kurumların izni ile sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ücretli ders verilebilir.
Uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını taşıyan diğer Devlet memurlarına, ilgili birimlerin izniyle haftada on saati geçmemek üzere ücretli ders görevi verilebilir.
Ders saati ücretli olarak görevlendirileceklerle ilgili diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almakta olup, 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesindeki ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyette bulunma yasağına istisna getiren özel kanun niteliğindeki düzenleme kapsamında uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve
şartlarını taşıyan öğretmenler dışındaki diğer Devlet memurlarına çalıştıkları kurumların izniyle özel öğretim kurumlarında haftada 10 saati geçmemek üzere ders görevi verilebilmesi mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, 17/04/2015 tarihli ve 29329 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde öğretmenlerin atanma şartları; 21/05/1977 tarihli ve 15943 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve Usta Öğreticiler Hakkında Yönetmelikte ise uzman ve usta öğreticilerde aranacak nitelik ve şartlar düzenlenmiştir.
Öte yandan, 21/05/2010 tarihli ve 27587 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Kurumlan Yönetmeliğinin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1 inci maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı ve kapsamı, Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı yaygın eğitim kurumlarının kuruluş, görev, yönetim, eğitim, öğretim ve işleyişi hakkındaki yöntem ve ilkeler ile halk eğitimi merkezlerinin iş birliğinde diğer resmî ve özel kurum ve kuruluşlar, belediyeler, meslek kuruluşları, dernekler, vakıflar ve gönüllü kuruluşlarca özel öğretim kurumları mevzuatı dışında açılacak kurslarda yönetim, eğitim, öğretim, üretim, rehberlik, gözetim ve denetime ilişkin usul ve esasları düzenlemektir." hükmüne yer verilerek, halk eğitim merkezlerinin iş birliğinde belediyelerce özel öğretim kurumları mevzuatı dışında açılacak kursların yönetim, eğitim, öğretim, üretim, rehberlik, gözetim ve denetimine ilişkin usul ve esasların da anılan Yönetmeliğin kapsamında olduğu belirtilmiştir.
Mezkur Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde kurs, "Halk eğitim merkezleri tarafından doğrudan veya diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği halinde halka açık ve ücretsiz olarak düzenlenen genel, mesleki ve teknik kursları," şeklinde tanımlanmıştır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde Başkanlığınız bünyesinde zabıt katibi olarak görev yapan personelinizin uzman öğretici, usta öğretici veya öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarına sahip olması kaydıyla, Kurumunuz izni ile özel öğretim kurumlarında veya halk eğitim merkezlerinde mesai saatleri dışında haftada on saati geçmemek üzere ders verebileceği değerlendirilmektedir.