ÖZET: Din hizmetleri sınıfında çalışanlarda aranan ortak nitelik şartını kaybetmesi gerekçesiyle görevine son verilen imam-hatip’in Devlet memuru olarak atanıp atanamayacağı hk. (6/9/2016-5359)
Diyanet İşleri Başkanlığı taşra teşkilatında imam-hatip olarak görev yapmaktayken, hakkınızda yapılan soruşturma sonucunda, din hizmeti sınıfında çalışanlarda aranan ortak nitelik şartını kaybetmeniz gerekçesiyle görevinize son verildiğini belirttiğiniz ve Devlet memuru olarak atanıp atanamayacağınız hususunda görüş talep ettiğiniz ilgi dilekçeniz incelenmiştir.
Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Genel ve özel şartlar" başlıklı 48 inci maddesinde; "Devlet memurluğuna alınacaklarda aşağıdaki genel ve özel şartlar aranır.
A) Genel şartlar:
1. Türk Vatandaşı olmak,
2. Bu Kanunun 40 ncı maddesindeki yaş şartlarını taşımak,
3. Bu Kanunun 41 nci maddesindeki öğrenim şartlarını taşımak,
4. Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
5. Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.
6. Askerlik durumu itibariyle;
a) Askerlikle ilgisi bulunmamak,
b) Askerlik çağına gelmemiş bulunmak,
c) Askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak,
7. 53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı bulunmamak.
B) Özel şartlar:
1. Hizmet göreceği sınıf için 36 ve 41 nci maddelerde belirtilen öğretim ve eğitim kurumlarının birinden diploma almış olmak,
2. Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak." hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan anılan Kanunun "Memurluğun Sona Ermesi" başlıklı 98 inci maddesinin (b) bendinde; Devlet memurlarının memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memuriyetleri sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi durumunda memurluğun sona ereceği hüküm altına alınmıştır.
Mezkûr Kanunun 48/B-2 maddesine dayanılarak 22/06/1965 tarihli ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; "Başkanlık personelinin 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunda yer almayan diğer nitelikleri ile atanmalarında dini öğrenim şartı arananlara ilişkin ortak nitelikler yönetmelikle düzenlenir." hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu hükme istinaden 25/10/2011 tarihli ve 28095 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin atamalarda aranacak genel şartları düzenleyen 5 inci maddesinin (b) fıkrasında; "Atamalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" şeklinde genel bir şartın aranacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, 657 sayılı Kanunun 48/B-2 maddesi uyarınca, Diyanet İşleri Başkanlığının bahsi geçen mevzuatında aranan ortak nitelik şartını kaybetmeniz sebebiyle görevinize son verilmesi işlemi, bir daha Devlet memurluğuna alınmamanız sonucunu doğurmayacaktır.
Bununla birlikte mezkûr Kanunun 92 nci maddesinin birinci fıkrasında, "İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanunun hükmüne göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71 inci madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; imam-hatip kadrosunda görev yapmaktayken söz konusu kadroya atanmak için aranan özel şartlardan birini kaybetmeniz sebebiyle 657 sayılı Kanunun 98/b maddesi uyarınca memurluğunuza son verilmiş olmakla birlikte, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde yer alan genel ve özel şartları taşımanız kaydıyla herhangi bir kamu kurumuna memur olarak atanmanız mümkün bulunmakta olup, konunun atanmak istediğiniz kamu kurumunca değerlendirilmesi gerektiği mütalaa edilmektedir.
Aksaray Üniversitesinde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Araştırma Görevlisi olarak görev yapmakta iken, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 2011.31.8366 sayılı Yürütme Kurulu Kararının 5 inci maddesi gereğince bir yıl içerisinde yabancı dil sınavından yeterli puanı alamaması sebebiyle ilişiği kesilen ilgilinin, Belediyeniz bünyesine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesi kapsamında açıktan atamasının yapılıp yapılamayacağı hususunda görüş talep eden ilgi yazı ve ekleri incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesinde;
" ...657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler." hükmüne yer verilerek ancak kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanların anılan madde kapsamında atanabileceği belirtilmiştir." hükmüne, 94 üncü maddesinde; "Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır." hükmüne yer verilmiştir. Mezkur maddede, 657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelin, kendi istekleri ile görevden çekilmiş olması durumunda yeniden atanma hakkını elde edeceği belirtilmiştir.
Ayrıca, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında "Adayların ilan edilen kadrolara atamaları, yerleştirildikleri yükseköğretim kurumları tarafından 2547 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi uyarınca yapılır. Atamaları sırasında beyanlarının doğruluğunun kontrolü ilgili yükseköğretim kurumunca yapılır. Atamalar; yabancı dil puanı 50'nin altında olanlar için en çok bir yıl, yabancı dil puanı 50-65 (65 hariç) puan arasında olanlar için ise en çok iki yıl süreyle yapılır." hükmüne, 2011.31.8366 sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulu kararının 5 inci maddesinde ise "ÖYP araştırma görevlilerinden atandıkları tarihten itibaren bir yıl içinde yabancı dil sınavlarından 50 ve üstünde puan alamayanların kadroları ile ilişiklerinin kesilmesi" hükmüne yer verilerek öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında, yabancı dil sınavı 50 puanın altında olanlar ile en çok 1 yıl için sözleşme yapılacağı ve bu 1 yıl içinde yabancı dil şartını yerine getirmeyenlerin ilişiğinin kesileceği belirtilmiştir.
Ayrıca, 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 20 nci maddesinde "Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Aksaray Üniversitesinde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında araştırma görevlisi olarak olarak görev yapmakta iken, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 2011.31.8366 sayılı Yürütme Kurulu Kararı gereği, dil şartını yerine getiremediğinden dolayı ilişiği kesilen ilgilinin, söz konusu görevden kendi isteği ile ayrılmamış olması sebebiyle, Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesi kapsamında memuriyete atanmasının mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.