ÖZET: Refakat sebebiyle verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihinin nasıl belirlenmesi gerektiği, refakat izninin bitiş tarihi ile refakat sebebiyle kullanılacak aylıksız iznin başlangıç tarihi arasındaki sürenin nasıl değerlendirileceği, aylıksız izin döneminde mazeretin ortadan kalkması halinde göreve başlaması zorunlu olan memurun göreve başladıktan sonra hastasının rahatsızlığının nüksetmesi durumunda tekrardan aylıksız izin alıp alamayacağı hk. (29/01/2013-854)
Devlet memurlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrası gereğince 6 ay süreyle refakat izni kullanmasını müteakip aylıksız izin talep etmeleri halinde;
-Refakat sebebiyle verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihinin nasıl belirlenmesi gerektiği,
-Refakat izninin bitiş tarihi ile refakat sebebiyle kullanılacak aylıksız iznin başlangıç tarihi arasındaki sürenin nasıl değerlendirileceği,
-Aylıksız izin dönemimde mazeretin ortadan kalkması halinde göreve başlaması zorunlu olan memurun göreve başladıktan sonra hastasının rahatsızlığının nüksetmesi durumunda tekrardan aylıksız izin alıp alamayacağı,
hususlarında görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasında; “Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü, 108 inci maddesinin (A) bendinde; “Memura, 105 inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.” hükmü, aynı maddenin (F) bendinde ise; “Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması hâlinde, on gün içinde göreve dönülmesi zorunludur. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen on gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10 uncu maddesinde; “(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;
- Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,
- Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin,
ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
- Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katma kadar uzatılır.
- Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
- Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.
- İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
- Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde,
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca verilen refakat iznini kullanmış olan Devlet memuruna mezkur Kanunun 108 inci maddesinin (A) bendi uyarınca verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihinin refakat izninin bitiş tarihi olarak belirlenmesi gerektiği,
-refakat sebebiyle verilecek aylıksız iznin bitiş tarihinin, refakat izninin bitiş tarihinden itibaren 18 aylık sürenin bitimini hiçbir surette geçemeyeceği,
- refakat izninin bitiminden itibaren belirli bir süre geçtikten sonra Devlet memurunun refakat sebebiyle aylıksız izin talebinde bulunması halinde refakat izninin bitiş tarihi ile refakat sebebiyle verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi arasında geçen sürenin 18 aylık süreden düşülmesi gerektiği,
- refakat sebebiyle verilen 18 aylık aylıksız iznini kullanırken mazereti ortadan kalkan memurun mezkur Kanunun 108 inci maddesinin (F) bendi uyarınca görevine dönmesi gerektiği; fakat göreve başladıktan sonra hastasının rahatsızlığının nüksetmesi halinde Devlet memuruna bu durumu sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla refakat izninin bitiş tarihini takip eden 18 aylık sürenin bitimini aşmayacak şekilde kalan süre kadar tekrar aylıksız izin verilebileceği, mütalaa edilmektedir.