ÖZET: T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğünün 217 sayılı KHK’nin kapsamında olup olmadığına ilişkin (31/10/2008-19723)
T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğünün 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarından olup olmadığı hakkında bilgi talep ettiğiniz ilgide kayıtlı dilekçeniz incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Kapsam” başlıklı 2 inci maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşları şunlardır:
(...)
c) İktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri,
d) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları dışında kalan ve kamu fonu kullanan, özel kanunlarla veya bunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kuruluşları ve bu nitelikteki bankalar ve bunların en az sermayesinin yarısından fazlasına iştirak suretiyle kurdukları müessese, ortaklık ve iştirakler,
(...) ” hükmü,
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 4105 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değişik (a) bendinde “Bu Kanun hükümleri gereğince özelleştirme programına alınan kuruluşlar özel hukuk hükümlerine tabi olup, bunlar hakkında varsa kendi kuruluş kanunları ile diğer kanunlarda yer alan bu Kanuna aykırı hükümler ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanmaz…” hükmü yer almaktadır.
4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında söz konusu Bankaların anonim şirket statüsünde olduğu, üçüncü fıkrasında Bankaların çalışma konuları ve amaçları, merkezleri, sermaye miktarları, hisseleri, genel kurulları, yönetim ve denetim organları, hesapları ve kârlarının dağıtımı ile faaliyetlerine, devir, birleşme, fesih ve tasfiyelerine ilişkin diğer esasların, ana sözleşmelerinde gösterileceği, 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası teşkilâtının, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte hiçbir hukukî merasime tabi olmaksızın anonim şirket olarak ticaret siciline re’sen tescil olunduğu, geçici birinci maddesinin birinci fıkrasında ise Bankaların ana sözleşmelerinin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılacak ilk genel kurullarının onayı ile yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü; her ne kadar 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışına çıkarılarak, anonim şirket olarak kurulması ve ticaret siciline kaydedilmesi, çalışma konuları, amaçları, yönetim ve denetim organları ve diğer hususları belirleyen ana sözleşmesinin genel kurul kararı ile yürürlüğe girmesi belirtilmiş ise de; kuruluşu yönünden 217 sayılı KHK’nin 2 nci maddesinin (c) bendinde sayılan iktisadi devlet teşekkülü, sermayesinin yapısı ve oluşumu yönünden de (d) bendinde sayılan kamu fonu kullanan, özel kanunlarla veya bunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kamu kuruluşu ve bu nitelikteki bankalar kapsamında değerlendirilebileceği mütalaa edilmektedir.