ÖZET: Kariyer uzman kadrolarına atama yapılırken YDS puanlarının geçerlilik süresi hk.(4/3/2016-1384)
Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Çevre ve Şehircilik Uzman Yardımcısı kadrosunda görev yapan personelin yeterlik sınavında başarılı olarak uzman kadrosuna ataması yapılırken, YDS puanlarının geçerlilik süresi hakkında görüş talep eden ilgi dilekçe incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 11/10/2011 tarihli ve 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesi ile 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa eklenen Ek 41 inci maddede kamu kurum ve kuruluşlarının merkez teşkilatlarında kariyer uzmanlık kadroları ihdas edilmiş ve bu kadrolar için mesleğe giriş, yetişme ve yeterlik süreçleri ana hatlarıyla düzenlenmiştir.
Mezkur maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında; "Uzman yardımcılığına atananlar, en az üç yıl çalışmak ve istihdam edildikleri birimlerce belirlenecek konularda hazırlayacakları uzmanlık tezi, oluşturulacak tez jürisi tarafından kabul edilmek kaydıyla, yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Süresi içinde tezlerini sunmayan veya tezleri kabul edilmeyenlere tezlerini sunmaları veya yeni bir tez hazırlamaları için altı ayı aşmamak üzere ilave süre verilir. Yeterlik sınavında başarılı olanların uzman kadrolarına atanabilmeleri, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından asgari (C), Dışişleri Uzmanlığı için asgari (B) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından bunlara denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde sahip olma şartına bağlıdır. Sınavda başarılı olamayanlar veya sınava girmeye hak kazandığı hâlde geçerli mazereti olmaksızın sınav hakkını kullanmayanlara, bir yıl içinde ikinci kez sınav hakkı verilir. Verilen ilave süre içinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler, ikinci sınavda da başarı gösteremeyen veya sınav hakkını kullanmayanlar ile süresi içinde yabancı dil yeterliliği şartını yerine getirmeyenler, uzman yardımcısı unvanını kaybederler ve kurumlarında durumlarına uygun memur unvanlı kadrolara atanırlar.
Uzman ve uzman yardımcılarının mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma sınavı, tez hazırlama ve yeterlik sınavı ile uzman ve uzman yardımcılarıyla ilgili diğer hususlar, Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınarak kurumlarınca hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir." hükümlerine yer verilmek suretiyle yeterlik sürecinde başarı gösteren uzman yardımcılarının uzman kadrolarına atanmalarında yabancı dil bilgisi şartı öngörülmüştür.
Söz konusu hüküm incelendiğinde, ilgililere söz konusu şartı yerine getirmeleri için yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıllık bir süre tanındığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, uzman yardımcılarından yeterlik sınavında başarı gösterenlerin uzman kadrolarına atanabilmeleri için yeterlik sınavı tarihi itibariyle geçerli bulunan Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından asgari (C), Dışişleri Uzmanlığı için asgari (B) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından bunlara denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde sahip olmaları gerekmektedir.
Burada, yukarıda zikredilen yabancı dil bilgisi seviyesi tespitine ilişkin belgelerin geçerlilik süresinin tespiti önem kazanmaktadır. Bu konuda yapılan araştırma neticesinde, uluslararası geçerliliği bulunan belgeler için geçerlilik süresinin söz konusu sınavları düzenleyen kuruluşlarca belirlendiği görülmüştür.
Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS) açısından durum incelendiğinde ise, 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde; "... Bu madde uyarınca yapılan sınavlar beş yıl süreyle geçerlidir. ... Bu madde uyarınca yapılan
sınavlara diğer mevzuatla yapılan atıflara ilişkin olarak da bu fıkra hükmü geçerlidir "
hükmüne yer verilerek bu madde uyarınca yapılan sınavların geçerliliğine ilişkin beş yıllık süre belirlendiği, 04/01/2014 tarihli ve 28518 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Belirleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde "Bu Yönetmelik, 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesine yer verildiği görülmektedir.
Buradan hareketle, 657 sayılı Kanunun ek 41 inci maddesinde 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi uyarınca gerçekleştirilen YDS'ye atıf yapıldığından, yeterlik sınavında başarılı olan uzman yardımcılarının uzman kadrolarına atanmaları hususunda, YDS sonuçlarının geçerlilik süresinin beş yıl olarak değerlendirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 01/04/2015 tarihli ve 2015/246 YD itiraz nolu yürütmeyi durdurma kararında da emsal bir Yönetmelikte yer verilen bu husus ele alınmış, yabancı dil şartına ilişkin belgenin geçerlilik süresinin önemli olduğu, belgenin uzman yardımcılığı döneminde alınmış olmasını bir şart olarak Yönetmelikle düzenlemenin üst mevzuata aykırılık teşkil edeceği gerekçesi ile Yönetmeliğin yabancı dil belgesinin yardımcılık dönemi içerisinde alınmış olma şartını düzenleyen kısmının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Hal böyleyken, 22/12/2011 tarihli ve 28150 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre ve Şehircilik Uzmanlığı Yönetmeliğinin "Uzmanlığa atanma" başlıklı 28 nci maddesinde; "(1)Uzman yardımcısının uzman olarak atanabilmesi için;
- Aylıksız izin, toplamda üç ayı aşan hastalık ve refakat izni nedeniyle görevden ayrı kalınan süreler hesaba katılmaksızın en az üç yıl fiilen çalışmış olması,
- Bakanlığın çalışma konuları ile ilgili hazırladığı uzmanlık tezinin kabul edilmesi,
- Yeterlik sınavında başarılı olması,
ç) Son iki yıl içerisinde KPDS'den asgari (C) seviyesinde veya dil yeterliği bakımından buna denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgenin yeterlik sınav tarihinden itibaren en geç iki yıl içerisinde ibraz edilmesi,
şartları aranır." düzenlemesinin yapıldığı görülmektedir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar muvacehesinde,
- Yeterlik sınavında başarılı olan uzman yardımcılarının uzman kadrolarına atanabilmeleri, yeterlik sınavı tarihinde geçerli olan veya yeterlik sınavından itibaren en geç iki yıl içinde alınmış bulunan, YDS'den asgari (C) düzeyinde puana veya dil yeterliği bakımından bunlara denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye sahip olmaları şartına bağlı olduğu,
- 657 sayılı Kanunun ek 41 inci maddesinde 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi uyarınca gerçekleştirilen YDS'ye atıf yapıldığından, yeterlik sınavında başarılı olan uzman yardımcılarının uzman kadrolarına atanmaları hususunda, YDS sonuçlarının geçerlilik süresinin beş yıl olarak değerlendirilmesi gerektiği, mütalaa edilmektedir.