11 Ekim tarihi Dünya Kız Çocukları Günü olarak kutlanıyor ve bu konuda birçok konu merak ediliyor. Peki Dünya Kız Çocukları Günü nedir? Ne zaman beri kutlanıyor? Kaç yıldır kutlanıyor? Dünya Kız Çocukları Günü ne anlama geliyor? Anlam ve önemi nedir? Tüm merak edilenler haberimizde...
DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ NEDİR?
2012 yılında kız çocuklarına karşı ayrımcılığın önlenmesi, onların insan hakları karşısında kendilerini tam ve etkili ifade edebilmesi adına ''Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'' tarafından 11 Ekim ''Dünya Kız Çocukları Günü'' olarak ilan edildi. 6 yıldır dünya genelinde 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü olarak kutlanıyor.
DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ TARİHÇESİ NASIL?
11 Ekim Dünya Kız Çocukları günü için en çok uğraşan ülkelerden biriside Türkiye'dir. Türkiye, Kanada ve Peru tarafından yapılan girişimler sonucunda Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda 11 Ekim tarihinde kabul edilen "Dünya Kız Çocukları Günü", dünya genelinde kız çocuklarının haklarının korunması ve ayrımcılığın önüne geçilmesi için ilan edilmiştir.
DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜNDE NELER YAPILIYOR?
2012 yılından beri kutlanan bu özel günde, kız çocuklarının toplumda yaşayacağı sorunları önleme, haklarını koruma ve ayrımcılığa engel olma konularında programlar düzenleniyor ve aynı zamanda konu hakkında dikkat çekici konferanslar yapılıyor.
Dünya Kız Çocukları Günü 11 Ekim´de tüm dünyada çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. 2012´den bu yana Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Dünya Kız Çocukları Günü olarak kutlanan gün kız çocuklarının ihtiyaç ve zorluklarının altını çizmeyi, kız çocuklarını güçlendirmeyi ve insan haklarını korumayı amaçlıyor.
Dünyada 1.1 milyar kız çocuğu olduğunu belirten BM bu yıl Dünya Kız Çocukları Günü´nün kız çocuklarının krizler öncesinde, sırasında ve sonrasında karşılaştıkları zorluk ve fırsatlara dikkat çekiyor.
BM verilerine göre her beş dakikada bir dünyada bir kız çocuğu şiddet sonucu hayatını kaybediyor. Her dört kız çocuğundan biri henüz çocuk yaştayken evlendiriliyor. İnsan kaçakçılığı suçlarında kurbanların yüzde 71´i kadınlar ve kız çocuklarından oluşuyor. Dünya genelinde 63 milyon kıza kadın sünneti işlemi yapıldı. 130 milyon kız okula gidemiyor. Kızların AIDS´e yakalanma riski erkek çocuklarının iki katı. BM´in 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında kız çocuklarının yaşam standartlarının yükseltilmesi ve kız çocuklarının güçlendirilmesi de bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Genel Kongresi, 11 Ekim'in dünya genelinde kız çocuklarının hakları ve yaşadıkları zorluklar konusunda farkındalık yaratmak için bir kararla Dünya Kız Çocukları Günü ilan etmişti.
Son 15 yılda küresel toplumun kız çocuklarının erken çocukluk dönemlerindeki hayatlarını iyileştirme konusunda ciddi adımlar attığını aktaran BM, 2015´te 10 yaşından küçük kız çocuklarının ilkokula kayıt olmaları, önemli aşıları olmalarında artış olduğunu söyledi. Ayrıca kız çocukları geçmiş nesillere göre daha az sağlık ve beslenme problemi yaşıyor. Öte yandan kızların 10 yaşından sonraki ikinci 10 yıllık yaşam dönemlerinde karşılaştıkları zorluklar hakkında yeterli yatırım olmadığına dikkat çekiliyor.
UNESCO Genel Direktörü Irına Bokova Uluslararası Kız Çocukları Günü´nde verdiği mesajda "Kızları güçlendirelim" mesajı verdi. Bokova "Uluslararası Kız Çocukları Günü bu yıl dünyanın zorla yerinden olma, iklim değişikliği ve şiddet içeren aşırıcılık gibi sorunlar yaşadığı bir döneme denk geldi. Silahlı çatışma olsun, doğal afet olsun kadınlar ve kız çocukları her zaman insani krizlerden en fazla etkilenen kesim oluyor. Savaş, yoksulluk, işkence ve doğal felaketlerden kaçan sığınmacıların yüzde 75´inden fazlası kadınlar ve kız çocuklarından oluşuyor. Ayrıca bu kadınlar ve kız çocukları mülteci kamplarında cinsel tacizlere de uğrayabiliyor" dedi.
KIZ ÇOCUKLARININ DURUMU NASIL?
Bugün 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü. Amaç, kız çocuklarına karşı ayrımcılığın önlenmesi ve onların insan haklarından tam ve etkili bir şekilde yararlanmalarını sağlamak. Cinsiyetçilik ve eşit olmayan görev dağılımı, UNICEF'in yayınladığı rapora göre oldukça küçük yaşlarda başlıyor. Başk bir yardım kuruluşuna göre dünya genelinde her yedi saniyede bir kız çocuğu evlendiriliyor… Türkiye'de ise nüfusun yüzde 29'u kız çocuklardan oluşuyor. 2017 verilerine göre; Son 6 yılda evlenmek zorunda bırakılan kız çocuğu sayısı 'tespit edilebilen resmi' rakamlara göre 232 bin. Son 6 yılda 142 bin çocuk anne oldu. Ayrıca ilköğretim çağında olup okuma gitmeyen kız çocuklarının sayısı, aynı durumdaki erkek çocukları sayısından 600 bin fazla.
KIZ ÇOCUKLARININ OKUMA DURUMU NASIL?
Dünya genelinde her geçen gün daha fazla kız çocuğu okula gidip eğitimine devam edebilse de veriler 18 yaşın altındaki 1,1 milyar kız çocuğundan 32 milyonunun ilkokula, 29 milyonunun ise orta öğretime devam edemediğini, yaşam boyu başarı için gerekli olan bilgi birikimi, yetenek ve iş alışkanlıklarını kazanmaktan mahrum bırakıldığını gösteriyor.
Türkiye, Kanada ve Peru tarafından yapılan girişimler sonucunda, kız çocuklarına karşı ayrımcılığın önlenmesi ve onların insan haklarından tam ve etkili bir şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla 11 Ekim, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından 2012 yılından bu yana "Dünya Kız Çocukları Günü" olarak kutlanıyor.
AA Muhabirinin BM verilerinden derlediği bilgilere göre, son dönemde uluslararası toplum, kız çocuklarının yaşamını erken dönemden itibaren düzeltmede önemli ilerleme sağlasa da özellikle orta ya da düşük gelir düzeyinde olan ülkelerde yaşayan kız çocukları ve genç kadınlar cinsiyet ayrımcılığı, yoksulluk ve diğer dezavantajlara göğüs germek zorunda kalıyor.
BM başta olmak üzere uluslararası kuruluşlar ve hükümetler, evlilik beklentileri, hamilelik riski, şiddet, kaliteli eğitimin önündeki engeller gibi kız çocuklarının yaşamını sınırlayan ve gerçek potansiyellerine ulaşmalarını önleyen unsurları ortadan kaldırmayı hedefliyor.
"Her 5 kızdan 1'i 18 yaşından önce anne oluyor"
BM Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) göre, her yıl 12 milyon kız çocuğu 18 yaşından önce evlendiriliyor. Dünya çapında her 5 kız çocuğundan 1'i 18 yaşından önce anne oluyor.
UNICEF, küresel çapta kız çocuklarının yemek ve temizlik yapmak, aile üyelerinin bakımı ile ilgilenmek, su taşımak gibi ev içi hizmetleri yapmaya çok erken yaşta başladığını ortaya koyuyor. Ev işlerinin yükünü kız çocukların daha fazla üstlendiğini ortaya koyan veriler, 5-9 yaş arasındaki kız çocuklarının ev işlerini yaşıtları olan erkek çocuklara göre 30 kat daha fazla üstlendiğini gösteriyor.
Yaşları büyüdükçe kız ve erkek çocuklar arasındaki bu uçurum artıyor. Yaşları 10-14 arasındaki kız çocukları, yaşıtlarına göre günde yüzde 50 oranda daha fazla ev işleri ile uğraşıyor.
Dünya çapında 32 milyon kız çocuğu ilkokula gidemiyor, 29 milyon kız çocuğu da orta öğretime devam edemiyor. Orta öğrenime devam konusunda cinsiyetler arası farkın en çok görüldüğü yer ise her 100 erkek çocuğa karşın 79 kız çocuğunun orta öğrenim gördüğü Batı ve Orta Afrika.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women), Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Türkiye'de çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklerin önlenmesine yönelik ilgili kurumların kapasitenin güçlenmesine destek olmak ve soruna etkili yanıt verebilecek bir müdahale mekanizmasının kurulmasına katkı sağlamak amacıyla "Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Birleşmiş Milletler Ortak Programı"nı yürütüyor.
Bu tür evliliklerin ardında yoksulluk ve ekonomik güvencesizliğin, kaliteli eğitime erişememenin, kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddetin, çatışma ve insani kriz durumlarının ve sosyal normların yattığını ortaya koyan programa göre, bu evliliklerin yüksek sağlık riskleri, ciddi sağlık sorunları, sosyal izolasyon ve kısıtlama, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve eğitim başta olmak üzere çocuk haklarının ihlali gibi olumsuz sonuçları bulunuyor.
Bu yıl UNFPA tarafından hazırlanan "Sağlık Çalışanlarına Yönelik Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Eğitim Uygulama Rehberi"ne göre, dünya genelinde yaklaşık 650 milyon kız çocuğu ve kadın 18'inci yaş gününden önce evlendirilmiş durumda. Buna göre, halihazırda her 5 kız çocuğundan biri evli.
Türkiye'de ise 10-19 yaş arası nüfus yaklaşık 13 milyon ve ülke nüfusun yüzde 16'sını ergen nüfus oluşturuyor. Türkiye'de geçen yıl resmi olarak kayıtlara geçen evliliklerin yüzde 16,7'si, evli kadınların yüzde 15'i 16-19 yaş grubundan. Bu yaş grubunda evlenenlerin yüzde 90'ını kız çocukları, yüzde 10'unu ise erkek çocukları oluşturuyor.
"Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Sağlık Riskleri ve Sonuçlarına Çok Sektörlü Yaklaşım Raporu"na göre ise, dünya genelinde her yıl 15 milyon kız çocuğu 18 yaşından önce evlendiriliyor. Buna göre dünyada her 3 kız çocuğundan biri 18 yaş ve öncesinde, her 9 kız çocuğundan biri 15 yaş ve öncesinde evleniyor.
Rapora göre, dünyada en yüksek çocuk evliliği oranına sahip ülke yüzde 76 oranı ile Nijer. Nijer'i, yüzde 68 oranla Orta Afrika Cumhuriyeti, yüzde 67 oranla Çad izliyor.
UNFPA, 2011-2020 arasında 140 milyondan fazla çocuk yaşta evliliğinin olacağını ve bunların yaklaşık 50 milyonunun 15 yaşından küçük olacağını belirtiyor.
Buna göre, olumsuz koşullar düzeltilmezse çocuk yaştaki evlilikler 2030 Sürüdürülebilir Kalkınma Amaçlarına erişimde en önemli engellerden biri olacak.
Bu konuya ilişkin yürütülen çalışmalar kapsamında, UNFPA Türkiye Ofisi de ülke programında çocuk yaşta evliliklerin ve gebeliklerin önlenmesine yönelik çalışmalarını sürece aileleri ve gençleri dahil ederek sürdürüyor.