Gezegenimizi daha iyi anlamak isteyenler internette dünyanın hareketlerini araştırmaya başladı. Dünyanın şekli ve hareketleri ünitesi içerisinde işlenen bu konu herkes tarafından merak edilmektedir. Peki, Dünyanın hareketleri ve sonuçları nelerdir? Tüm merak edilenler haberimizde.
DÜNYANIN HAREKETLERİ NELERDİR?
Günlerin oluşması yani “1 günün” tamamlanması, Dünya’nın hareketlerine bağlıdır. Bu olay, dünyanın kendi etrafında dönmesi ile gerçekleşmektedir. Dünya’nın kendi etrafındaki dönüşünü, batıdan doğuya doğru 24 saatte tamamlamaktadır.
DÜNYANIN HAREKETİNİN SONUÇLARI NELERDİR?
Dünya'mızın iki tür hareketi vardır.
1. Dünyanın kendi etrafındaki dönüşü :Dünya kendi çevresindeki bir dönüşü 24 saatte tamamlar. Dünyanın kendi etrafındaki dönüşüne bir gün denir.
2. Dünya'nın Güneşin etrafındaki dönüşü: Dünya, Güneş etrafındaki dönüşünü elips şeklindeki bir yörünge üzerinde 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna 1 yıl denir.
DÜNYANIN GÜNLÜK HAREKETLERİNİN SONUÇLARI NELERDİR?
Dünya’nın kendi ekseni etrafında tam bir devir yapmasına Günlük Hareket denir. Dünya, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. Bu dönüşünü 24 saatte tamamlar. Bir dönüşü için geçen bu süreye bir gün denir. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hızı ekvatorda yaklaşık olarak saatte 1670 km’dir.Bu hız kutuplara doğru azalır ve kutup noktalarında 0 km olur. Dünya’nın hızının hissedilmemesinin nedeni atmosferle birlikte dönmesidir.
1- Gece ve gündüz ardalanır.
2- Güneş ışınlarının gün içerisinde yere düşme açıları değişir. Sabah ve akşam güneş ışınları eğik, öğlen vakti ise en yüksek açıyla gelir.
3- Gölge boyları ve yönleri değişir.
4- Günlük sıcaklık farkları oluşur. Gün içerisinde en yüksek sıcaklıklar öğleden sonra görülürken, en düşük sıcaklıklar da güneşin doğduğu andır.
5- Gün içerisinde basınç değişimleri oluşur. Bunun sonucunda günlük (meltem) rüzgârlar oluşur.
6- Kurak ve yarı kurak bölgelerde taşlarda mekanik çözülme gerçekleşir.
7- Merkezkaç (coriolis) kuvveti oluşur. Bunun sonucunda; Sürekli Rüzgârların ve okyanus akıntılarının yönlerinde sapmalar meydana gelir.
8- 30 ve 60 enlemleri civarında dinamik basınç merkezleri oluşur.
9- Yerel saat farkları meydana gelir.
DÜNYANIN YILLIK HAREKETLERİNİN SONUÇLARI NELERDİR?
Dünya’nın Güneş etrafında tam bir devir yapmasına Yıllık Hareket denir. Dünya, elips şeklindeki bir yörüngede Güneş etrafında dolanır. Bir tam dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna bir yıl denir. Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi sırasında izlediği yola yörünge denir. Dünya’nın yörüngesinden geçen düzleme yörünge düzlemi veya ekliptik düzlem adı verilir. Dünya yörüngesi 939 milyon km uzunluğundadır. Dünya bu yörüngede ortalama 107.118 km/h’ten (saniyede 30 km) daha hızlı dönmektedir. Dünya’nın güneşe olan ortalama uzaklığı 149.5 Milyon km’dir. Dünya’nın yörüngesi elips şeklindedir. Bu nedenle Dünya’nın Güneşe olan uzaklığı yıl içerisinde değişir. Bu sebebten dolayı dünyanın dönüş hızında değişmeler meydana gelir ve mevsim sürelerinde etkili olur.
Dünya’nın Güneşe en yakın olduğu döneme (3 Ocak – 147 milyon km) günberi (perihel), denir, Dünya’nın yörüngedeki hızı artar ve Şubat ayı 2 gün kısa sürer. En uzak olduğu döneme (4 Temmuz – 152 milyon km) günöte (aphel) denir,yörüngedeki hızı azalır ve yaz ayları 2 gün uzun sürer.
Dünya’nın Güneş’e bazen yaklaşıp, bazen de uzaklaşması yeryüzünde sıcaklık değişikliğine yol açmaz. Çünkü uzay boşluğunda güneş ışınlarını tutacak bir gaz yoktur. Kuzey ve Güney yarım kürelerin farklı zamanlarda ısınıp soğumasının temel nedeni, Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açılarıdır. Mesela Dünya’nın Güneşe en uzak olduğu aylar olan Haziran ve Temmuz aylarında Kuzey Yarım Küre’de Yaz mevsimi yaşanır. Bunun nedeni Haziran ayında Güneş ışınlarının Kuzey Yarım Küre’de yere değme açısının büyümesidir.Ocak ayında ise yakın olmasına rağmen soğuktur çünkü ışınları eğik alır.
NOT: Yine bu konu ile ilgili dünyanın güneşe yaklaşması uzaklaşması,dönüş hızının artması azalması,ayların süresi mevsim sürelerinin değişmesi gibi olayların sebebi yörüngenin elips olmasıdır.
1- Güneş ışınlarının bir noktaya geliş açısı değişir.
2- Sıcaklık yıl içinde değişir.
3- Gölge uzunlukları yıl içinde değişir.
4- Güneşin ufukta doğup battığı yer ve zamanı değişir.
5- Gece ve gündüz süreleri de yıl içerisinde değişir.
6- Muson rüzgârları oluşur.
7- Mevsimler oluşur.
DÜNYANIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI NELERDİR?
• Ekvator’un uzunluğu tam bir meridyen dairesinin uzunluğundan daha fazladır.
• Ekvator yarıçapı, kutuplar yarıçapına göre 21 km daha uzundur.
• Dünya’nın şeklinden dolayı, güneş ışınları yeryüzüne farklı açılarla düşer.
• Sıcaklık dağılışını etkiler. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık değerleri düşer.
• Dünya’nın şeklinden dolayı, Dünya’nın bir yarısı karanlıkken diğer yarısı aydınlıktır. Aydınlanma çizgisi daire biçiminde olur. Buna aydınlanma çemberi de denir.
• Kutuplar, Dünya’nın merkezine (Ekvator’a göre) daha yakındır. Bunun sonucu olarak, yerçekimi Ekvator’da az, kutuplarda daha fazladır.
• Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır.
• Ekvator’dan kutuplara gidildikçe, paralel boyları ve meridyenler arası mesafe azalır.
• Dünya’nın şeklinden dolayı, harita çizimlerinde hatalar meydana gelir.
• Kutup yıldızının görünüm açısı bulunduğumuz yerin enlem derecesini verir.
DÜNYANIN GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ YERİ NASILDIR?
Gök varlıklarının (yıldız, gezegen, asteroit, meteor) tamamının bulunduğu yere yani sonsuz boşluğa “uzay” denir. Dünya, uzay boşluğu ve diğer gök cisimlerinin bulunduğu yere “Evren” denir. Evren, boyutları bilinmeyen ve hesaplanmayan bir boşluktur. Evren içinde sayısı bilinmeyen galaksiler bulunur ve galaksilerin içerisinde de sayısı hesaplanmayacak kadar çok sayıda yıldız bulunur. Dünya’nın Evren’deki yeri ise Samanyolu Galaksisidir.
Güneş sistemini oluşturan gezegenler, yapıları itibari ile “karasal yapılı gezegenler” ve “gaz yapılı gezegenler” olmak üzere iki grup şeklinde incelenmektedir.
Dünya, karasal yapılı gezegenler içerisinde yer almaktadır ve Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı 150 milyon kilometredir ve bu uzaklığa rağmen, Güneş sistemine en yakın üçüncü gezegen dünyadır. Dünya Güneş sistemi içerisinde büyüklük bakımından ise beşinci büyük gezegendir.