Elazığ depremi adı verilen, 1 kişinin deprem anında hissettikleri nedeniyle kalp krizi geçirerek, 40 kişinin ise yıkımın etkisiyle hayatını kaybettiği acı doğa olayı, aradan geçen zamana rağmen hala izlerini silemedi. Fay hattı üzerinde yer alan ülkemizde sıklıkla görülen depremlerin büyük hasar yaratanlar listesinde yer alan Elazığ depremi, arama motorlarında Elazığ depremi ne zaman oldu 2020? sorusuyla gündeme geldi. İşte detaylar...
ELAZIĞ DEPREMİ NE ZAMAN OLDU 2020?
24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen, merkez üssü Elâzığ'ın Sivrice ilçesine bağlı Çevrimtaş köyü kabul edilen Elazığ depremi, yerel saate göre 20.55 sıralarında gerçekleşti. Başta Elazığ ve Malatya olmak üzere tüm Doğu Anadolu illerinde hissedilen deprem, 22 saniye sürdü.
Sarsıntının ardından Kandilli Rasathanesi depremin büyüklüğünü 6,5 olarak açıklarken USGS ise 6,7 Mw olarak belirtti. Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde, Anadolu ve Avrasya plakaları arasındaki sınırda meydana gelen zelzele, USGS'ye göre 10 km, EMSC'ye göre ise 15 km derinlikte yaşandı.
Deprem; Adıyaman, Adana, Batman, Bingöl, Çorum, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Mardin, Osmaniye, Samsun, Sivas, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat ve Tunceli gibi birçok il ve komşu ülkeler olan Irak, İran, İsrail, Lübnan ve Suriye'de de hissedildi.
DEPREMİN ARDINDAN
KAYIPLAR VE HASARLAR
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, son açıklamasında 37'si Elâzığ, 4'ü Malatya'da olmak üzere 41 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Depremin ardından ilk açıklamaları yapan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun açıklamalarına göre, 41 kişi öldü ve 1.466 kişi hafif ve orta derecede yaralandı. Bazı binalar yıkıldı.
NTV canlı yayınına katılan Elâzığ Valisi Çetin Oktay Kaldırım, kent genelinde 3 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Malatya Valisi Aydın Baruş da "Malatya'daki depremde şu ana kadar toplam 3 vatandaşımız öldü. Doğanyol, Pütürge ve Kale ilçelerimizde toplam 45 kişi yaralandı." dedi. Vali Baruş, ilerleyen saatlerdeki açıklamasında Malatya'daki ölü sayısının 5'e yükseldiğini açıkladı. Gece saatlerinde Anadolu Ajansı ve AFAD tarafından yapılan açıklamada Elâzığ'da 8 ölü ve 12 yaralı, Malatya'da 6 ölü ve 45 yaralı bulunduğu belirtildi.
Saat 01.40'ta açıklamalarda bulunan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptıkları açıklamada Elâzığ'da 13 ölü ve 2'si ağır 405 yaralı, Malatya'da 4 ölü ve 3'ü ağır 148 yaralı toplam 18 ölü, 553 yaralı olduğunu açıkladı. Soylu, ayrıca Elâzığ'da 30 kişinin göçük altında olduğunu belirtti. Enkaz altından kurtarılanların sayısı 45'e yükseldi.
AFAD'ın son açıklamasında, enkaz altından 40 kişinin sağ olarak kurtarıldığı bildirildi. Elâzığ'da 655, Malatya'da 226, Diyarbakır'da 32, Adıyaman'da 25, Batman'da 6, Kahramanmaraş'ta 37, Şanlıurfa'da 50 olmak üzere toplamda 1.103 kişi hastaneye başvurduğu belirtildi.
AFAD, Elâzığ'da meydana gelen depremde 41 kişinin hayatını kaybettiğini, enkazdan sağ kurtarılan kişi sayısının 45 olduğunu, 1.607 kişinin ise hastanelere başvurduğunu açıkladı.
Kahramanmaraş'ta bir kişi, Adıyaman'da bir kişi ve Diyarbakır'ın Bismil ilçesinde bir kişi deprem sebebiyle kalp krizi sonucu öldü.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un açıklamalarına göre Elâzığ'da 5, Malatya'da 25 bina yıkıldı.AFAD'ın son açıklamalarına göre toplamda 76 bina yıkılırken ilk tespitlere göre; 645 binada ağır, 409 binada ise hafif ve orta hasar var, 12 bina ise acil yıkılacak durumda.
MÜDAHALE VE ACİL YARDIM
Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, ordunun gerektiğinde yardım yapmaya hazır olduğunu açıkladı.
AFAD, 8 ildeki lojistik depolarından bölgeye 1689 çadır, 1656 yatak ve 9 bin 200 battaniye sevk edildiğini bildirdi.
Bakan Kasapoğlu'nun talimatıyla Elâzığ ve Malatya'daki KYK yurtları, Gençlik Merkezleri ve spor salonları vatandaşların hizmetine açıldı.
Malatya Valisi Aydın Baruş, "Pütürge ilçemizde yaklaşık 400 kişi kapasiteli yurdumuzu vatandaşlarımızın barınması için açıyoruz." açıklamasında bulundu.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi 10 arama kurtarma aracı, 3 bin kişiye hizmet verecek yemek tırı, su tankı, soğuk gıda kamyonu, açık kasa kamyonlar, 66 itfaiye personeli, 8 aşçı, 8 şoför ve iki yardımcı personelin yer aldığı bir ekibi Elâzığ'a gönderdi.
Ankara Büyükşehir Belediyesi 3 karavan, 1 çok maksatlı kurtarma aracı, 1 kurtarma aracı, 1 komuta otobüsü, 2 adet hizmet aracı, 3 K9 köpeği ve 1 K9 aracı olmak üzere 9 araç ve 40 personeli ve ek olarak 5.000 vatandaşa sıcak yemek sağlamak üzere BELPA ve EGO Genel Müdürlüğü mutfak ekipleri de gönderildi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Tunceli'de bulunan 11 kişilik arama kurtarma ekibini bölgeye gönderdi. Ayrıca 3 adet tam donanımlı deprem konteyneri, 4 adet AKS arama kurtarma ve sağlık aracı, 1 adet komuta kontrol aracı, 3 köpekli arama ekibi ve 1 adet 4x4 hizmet aracı olmak üzere toplam 35 personel ile 9 araç Elâzığ’a hareket etmek üzere bekletildi.
Antalya Büyükşehir Belediyesi bölgeye 21 kişilik arama kurtarma ekibi, mobil aşevi ve battaniye gönderdi.
Mersin Büyükşehir Belediyesi arama-kurtarma faaliyetleri için 3 araç, 2 arama-kurtarma köpeği ve toplam 11 personeli görevlendirdi.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi 2 iş makinesi, 4 personel; AFAD 2 araç, 12 personel; itfaiye 3 araç, 8 personel; İl Sağlık Müdürlüğü 3 ambulans, 9 personelini deprem bölgesine gönderdi.
Elâzığ Belediyesi; 6,8 büyüklüğündeki depremin ardından Twitter adresinden acil kan çağrısında bulundu.
Türk yardım kuruluşları etkilenen bölgelere ekipler gönderdi. Kızılay Erzurum Bölge Müdürlüğünden depremin vurduğu Elâzığ'a 5 bin kişi kapasiteli mobil mutfak kurulması için ekipmanın sevk edildiği öğrenildi.
Aksaray Belediyesi 2 tır gıda, battaniye, çocuk bezi, ısınma gereçleri gönderdi.
Adana Büyükşehir Belediyesi 4 itfaiye aracı ve kurtarma ekibi gönderdi.
Çankaya Belediyesi battaniye, bebek bezi, gıda kolisi, ısıtıcı içeren tırlarını bölgeye gönderdi.
DEPREMİN SONUÇLARI
Depremin ardından hazırlanan araştırma raporunun SONUÇLAR bölümünde şu ifadelere yer verildi:
Yapılan bu çalışmayla aşağıdaki sonuçlar elde edilmiş olup karar vericilerin, akademisyenlerin ve afet sektöründe yer alan paydaşlarımızın dikkatine sunulmuştur.
a) AFAD tarafından ülke genelinde işletilen 1100 adet deprem gözlem istasyonu verilerine ve Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi değerlendirmelerine göre; 24 Ocak 2020 tarihinde Türkiye saati ile 20:55:11’de 38.3593 enlem ve 39.0630 boylamında (Elazığ ili Sivrice ilçesi Çevrimtaş köyünün 800 m. kuzeyi), 8.06 km. derinliğinde, 6.8 moment magnitüd büyüklüğünde etkin süresi 20.3 saniye olan bir deprem meydana gelmiştir.
b) 26 adet artçı deprem ve ana şokun odak mekanizması çözümleri ve moment tensör değerleri; bölgedeki depremlerin çoğunlukla sol yönlü doğrultu atımlı fay mekanizmasına bağlı geliştiğini göstermiştir.
c) Meydana gelen depremin kırılma mekanizması incelendiğinde; yaklaşık 5 sn. arayla önce Sivrice Alt Segmentinin sonra da Doğanyol Alt Segmentinin kırıldığı tahmin edilmektedir. Depreme neden olan toplam fay uzunluğunun 40 km. civarında olabileceği saptanmıştır.
d) AFAD-Red hasar ve can kaybı tahmin sisteminin hesaplamalarıyla depremin düzeltilmiş Marcelli şiddet (MMI) cetveline göre depremin merkez üssünde şiddeti IX (Şiddetli) olarak bulunmuştur.
e) Depremin yaratmış olduğu etki incelendiğinde; merkez üssüne 770 km. bir alan içinde AFAD tarafından işletilen ivme ölçüm istasyonlarından 235 adedinde depreme ait ivme kayıtları elde edilmiştir. Bu kayıtlarda maksimum ivme değerinin Sivrice istasyonunda Doğu-Batı yönünde 292.77 gal, sonraki en büyük ivme değerinin de Pütürge istasyonunda yine doğu-batı yönünde 239.24 gal ile elde edildiği hesaplanmıştır. 24 Ocak 2020 Sivrice (Elazığ) Depremi Raporu 36
f) Deprem bölgesindeki hasar verileri ve depremde kaydedilen ivme değerleri değerlendirildiğinde, binalarda meydana gelen hasarın seviyesinin beklenenden daha fazla olduğu, ağır hasar gören ya da yıkılan yapıların deprem tehlikesi tam olarak dikkate alınmadan inşa edildikleri düşünülmektedir.
g) Yerinde yapılmış olan Jeofizik ölçüm sonuçlarına göre, zemin yapılarının özellikle derinlik kesitleri incelendiğinde, bölgenin tahmini zemin değerlerinden daha sağlam olduğu görülmektedir. Bu durum, ölçülen ivmelerin, tahmini değerlerin altında kalmasının nedenlerinden biri olarak gösterilebilir. Etkili Sürenin uzun olmayışı, dalga formlarında tekrarlı yüklerin gözlenmeyişi ve zemin yapılarının zayıf olmaması hasarın boyutunu azaltıcı etkenler olduğu söylenebilir.
h) Yapılan Coulomb stres çözümü analizleri sonucunda sivrice depreminin kısa bir zaman aralığında bölgesindeki diğer fay segmentlerini tetikleyip herhangi bir depreme neden olacağı beklenmemektedir.
i) İnterferometri analizi sonucuna göre tahmini yırtılma ana fay hattı üzerinde derinlerde yaklaşık 30 km. lik bir hatta gelişmektedir.
j) TUSAGA-Aktif istasyonlarından sadece deprem dış merkezine en yakın (yaklaşık 35 km) istasyon olan Elazığ’da yaklaşık 3 cm. güneybatı yönünde kalıcı yerdeğiştirmeler gözlenmiştir. Depremin dış merkezine en yakın ikinci nokta (61 km) olan Ergani istasyonundaki yerdeğiştirmeler ise 2 cm. nin altındadır.
k) GNSS verileri hesaplandığında; depremin meydana geldiği segment üzerinde biriken atım, geometrik özellikleri (yaklaşık 40 km. uzunluk, 8 km. derinlik) ve makaslama modülü (yaklaşık 30 GPa) kullanılarak moment ve buna bağlı olarak moment büyüklüğü hesaplandığında, depremin büyüklüğü Mw 6.8 olarak bulunmaktadır. Sivrice depreminde meydana gelen kırığın uzunluğu 40 km yerine 30 km. alınsa dahi, depremin büyüklüğü Mw 6.7 çıkmaktadır.
DÜNYADAN MESAJLAR
ABD: ABD Dışişleri Bakanlığı da deprem nedeniyle hayatını kaybedenler için başsağlığı mesajı yayımladı. Bakanlığın Twitter hesabından yapılan açıklamada, "Korkunç depremin ardından düşüncemiz Türkiye'deki dostlarımız ve müttefiklerimizle. Bu trajedide sevdiklerini kaybeden herkese başsağlığı diliyoruz." ifadeleri kullanıldı.
Arnavutluk: Dışişleri Bakan Vekili Gent Cakaj ve Savunma Bakanı Olta Xhaçka Elâzığ'daki depremden üzüntü duyduklarını ifade ederek destek mesajı paylaştı.
Avrupa Birliği: AB Delegasyonu Twitter hesabından yaptığı açıklamada "AB Türkiye Delegasyonu olarak bugün gerçekleşen depremden etkilenen herkese geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Depremde yaşamını yitirenlerin ailelerine başsağlığı, yaralananlara acil şifalar diliyoruz. AB, Türkiye'nin yanındadır." ifadelerini kullandı.
Azerbaycan: Azerbaycan devlet başkanı İlham Aliyev taziye mesajında "Sayın Cumhurbaşkanı, Sevgili kardeşim. Bu, zor zamanda her türlü yardımı sağlamaya hazır olduğumuz belirtmek isterim. Hayatını kaybedenlerin ailelerine, yakınlarına ve Türk halkına, kendi ve Azerbaycan halkı adına taziye dileklerini iletiyor, yaralılara acil şifa diliyorum. Allah rahmet etsin.” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler: Genel Sekreter Antonio Guterres, Elâzığ'da meydana gelen depremle alakalı Türk hükümetine ve hayatını kaybedenlerin yakınlarına taziyelerini iletirken yaralılara acil şifa diledi. Guterres, "Birleşmiş Milletler'in Türkiye ile dayanışma içinde olduğunu ve destek teklifinde bulunduğunu" ifade etti.
Bosna-Hersek: Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Šefik Džaferović, Recep Tayyip Erdoğan'a gönderdiği taziye mesajında "Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkenizde meydana gelen trajik deprem haberini büyük bir üzüntü ile öğrendiğimi ifade etmek istiyorum. Dualarımızla Türk halkının yanındayız. Size, Türk halkına ve özellikle depremde yaşamlarını yitirenlerin ailelerine başsağlığı, yaralılara da acil şifalar diliyorum" ifadelerini kullandı.
İran: Ankara Büyükelçisi Muhammed Farazmand , sosyal medyadan "Dost ve kardeş Türkiye devlet ve halkına, özellikle Elâzığ'daki kardeşlerimize başsağlığı diliyoruz. Yüce Allah'tan hayatlarını kaybedenlere rahmet ve aileleri için de sabır, yaralananlara da acil şifalar diliyoruz." paylaşımında bulundu.
İtalya: İtalya Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter hesabından yapılan paylaşımda, Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio'nun dün akşam Elâzığ ve Malatya'da yaşanan deprem sonrasında Türk mevkidaşına, İtalya'nın taziyelerini ve desteğini belirttiği kaydedildi.
Kazakistan: Kazakistan devlet başkanı Kasım Cömert Tokayev ve Elbaşı Nursultan Nazarbayev taziye mesajlarında "Bu ağır imtihan anında acılarınızı paylaşıyor, tüm Kazak halkı ve şahsım adına Zat-ı Devletlerine ve kardeş Türk halkına başsağlığı ve sabır diliyorum." ve "Böylesine zor bir anda vefat edenlerin yakınlarının ve tüm Türkiye halkının kederini paylaşıyor, başsağlığı dileklerimi iletiyorum. Yaralıların ivedilikle iyileşerek ailelerine dönmelerini temenni ediyorum." ifadelerini kullandılar.
Kuzey Kıbrıs: Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı sosyal medyadan yazdığı mesajda "Şahsım ve Kıbrıs Türk halkı adına yaşamını yitiren kardeşlerimize Allah'tan rahmet, geride kalanlarına ve tüm Türk ulusuna başsağlığı ve sabırlar dilerim." dedi. Başbakan Ersin Tatar, Cumhuriyet Meclisi Başkanı Teberrüken Uluçay, Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars ve Ekonomi ve Enerji Bakanı Hasan Taçoy da destek ve başsağlığı mesajları yayınladı.
Kosova: Cumhurbaşkanı Hashim Thaçi, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda destek göndermeye hazır olduklarını belirtti.
Kuzey Makedonya: Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski, Twitter hesabında depremle ilgili yaptığı paylaşımda, "Türkiye'deki depremde hayatını kaybedenlerin aileleri ve yakınlarını derin başsağlığı diliyorum. Türkiye ve Türk halkıyla dayanışma içindeyiz" ifadelerini kullandı.
Letonya: Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı, yaralılara ise acil şifalar diledi.
Malezya: Başkan Yardımcısı Wan Azizah Wan İsmail, yapmış olduğu deprem açıklamasında "Malezya halkı, bu zor zamanında Türkiye halkının yanındadır ve her türlü yardımı yapmaya hazırdır." ifadesini kullandı.
Meksika: Dışişleri Bakanlığının Twitter hesabında Meksika hükümeti, "Depremde hayatını kaybedenler için Türk halkı ve hükümetine başsağlığı diliyor, Afetzedelerle dayanışma içinde olduğunu vurguluyor" mesajına yer verdi.
Pakistan: Cumhurbaşkanı Arif Alvi, Türkiye'deki depremden kaynaklanan can kaybı ve maddi kayıplar nedeniyle derin üzüntülerini dile getirdi.
Ukrayna: Ankara Büyükelçiliği depremle alakalı Twitter'dan yayımladığı mesajda, "Elâzığ merkezli depremden etkilenen herkese geçmiş olsun. Hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyoruz." ifadeleri yer aldı.
Yunanistan: Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu'nu telefonla aradı. Depremle ilgili geçmiş olsun dileklerini ileten Dendias yardıma hazır olduklarını bildirdi. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, depremden sonra sosyal medya hesabından paylaştığı mesajda, "Türkiye'yi vuran yıkıcı depremin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkı ile canı gönülden dayanışma içindeyiz. Arama ve kurtarma ekiplerimiz yardım etmeye hazır." ifadelerine yer verdi.