Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) vefat eden kişilerin yakınlarını da korumayı amaçlayarak faaliyete soktuğu dul ve yetim maaşlarında önemli bir karara imza atıldı. Bazı istisnai durumlarda, bağlanan maaş sayısının üçe kadar ulaştığı olmakla birlikte vatandaşlar, çift maaş almak için yapılması gerekenleri merak ediyor.
4 YIL SONRA 'HATALI' DEYİP İPTAL ETTİ
Sosyal Güvenlik kurumu, 2007 tarihinde eşi vefat eden kadına maaş bağlayarak eşinin emekli aylığını 'dul maaşı' olarak vermeye başladı.
Aynı kadının 2010 yılında babası da vefat edince aynı kişiye bu kez de ölüm maaşı verilmeye başlandı. 2014'te yapılan inceleme sonucunda kadının 2014'te ise babadan dolayı alınan maaşı, hatalı bağlandığı gerekçesiyle iptal edip, 25 bin 194 lirayı yersiz ödeme gerekçesiyle yasal faiziyle geri istedi.
Bu kapsamda İş Mahkemesi'nde de dava açtı. Fakat mahkeme davayı reddetti.
ANAYASA MAHKEMESİ'NE BAŞVURDU
SGK karar aleyhine istinaf yoluna başvurdu. Bölge Adliye Mahkemesi, başvuruyu faiz talebi yönünden reddetti ama ödenen bedeller bakımından kabul etti ve alacağın tahsiline kesin olarak karar verdi.
Vatandaş ise büyük bir ekonomik külfet altında kaldığını savunarak Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yaptı.
Başvuruyu değerlendiren Yüksek Mahkeme, mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve o günün düzenlemelerine göre iki ayrı maaş bağlanmasına engel bulunmadığına dikkat çekti.
KİMLER ÇİFT EMEKLİ MAAŞI ALABİLİR?
En çok kafa karıştıran konuların başında gelen çift maaşla ilgili mevcut yasalar, sınırları belirlemiş durumda. Öncelikle hangi statüde olursa olsun, sigortalının vefatı halinde geride kalanlara emekli aylığı bağlanıyor.
Bu noktada çalışma yılı ve sigortalılık süresi de önemli. Geri kalanlara maaş bağlanabilmesi için memur ya da Bağkur'lu sigortalının Ekim 2008'den sonra ölmesi halinde en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
Ekim 2008'den sonra ölen sigortalının SSK'lı olması halinde, 5 yıldan beri sigortası bulunması ve 900 gün prim ödemiş olması şart.
ÇİFT MAAŞTA İKİ ÖNEMLİ ŞART
Sabah'ın haberine göre, Bağkur'lu sigortalının Ekim 2008'den önce ölmesi halinde 1800 gün prim ödemiş olması yeterli oluyor.
Bu şartlar yerine getirilmişse; geri kalanlara maaş bağlanabiliyor. Başta sigortalının eşi (erkekler de dahil) ve çocukları olmak üzere belli şartlarda anne-babaya da maaş bağlanıyor.
Çift maaşta iki önemli ayrıntı var. ilki, ister eş olsun ister anne-baba, vefat eden sigortalı kişilerin 1 Ekim 2008 öncesi mi sonrası mı vefat ettiği.
Diğeri de sigorta statüleri yani SSK'lı mı Bağkur'lu mu Emekli Sandığı'na mı tabi oldukları.
KİMLER ÜÇ EMEKLİ MAAŞI ALABİLİR?
Bazı durumda emekli kadının üç farklı emekli maaşı alma hakkı doğuyor. Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden Bağkur emeklisi kocasının ölümünden sonra dul aylığı alan kadın, Emekli Sandığı'ndan emekli olmuş babasının vefatından sonra yetim aylığı da alabiliyor.
Yani üç maaşa da hak kazanıyor. Dikkat edilirse burada maaşlar 'üç farklı sigorta sistemine göre' bağlanıyor.
2008 YILINDAKI SİGORTA TÜRÜNE GÖRE:
ÇOCUKLARA, ANNE VEYA BABADAN AYLIK BAĞLAMA DURUMU:
Anne-babanın ölümünün 30 Eylül 2008 sonrası olması halinde;
Çocuk ile vefat eden anne-baba SSK'lı ise yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın da yarısı bağlanır.
Her ikisi Bağkur'lu ise yüksek aylığın tamamı, düşük aylığın yarısı ödenir.
Her ikisi Emekli Sandığı'na tabi ise yüksek olan maaş bağlanır.
Her ikisi de 1 Ekim 2008'den önce memur olan yani eski memursa yüksek maaş ödenir.
Her ikisi de 1 Ekim 2008'den sonra memur olmuşsa yükseğin tamamı, düşük olanın ise yarısı bağlanır.
Anne ve babadan biri Bağkur ya da SSK'lı, diğeri Emekli Sandığı'na tabi ise yetim, iki maaşı tam alır.
EŞ VE ANNE-BABADAN AYLIK BAĞLAMA DURUMU
1-Ölümlerden biri 1 Ekim 2008 öncesi ise;
İkisi SSK'lı ise yüksek olan maaş tam, düşük olan yarım ödenir.
İkisi de Bağkur'lu ise yüksek olan maaş bağlanır.
İkisi de memur ise tercih edilen aylık bağlanır.
Sigorta statüleri farklı ise tam maaş bağlanır.
2-Ölümlerden ikisi de 1 Ekim 2008 öncesi ise;
Anne ve babanın sigortalılık statüsü farklı ise iki maaşın ikisi de tam ödenir.
İkisi de SSK'lı ise yüksek olan tam, düşük olan yarım ödenir.
İkisi de Bağkur'lu ise tek maaş ödenir.
İkisi de devlet memuru ise ve memurluk 1 Ekim 2008'den önce başladıysa, tercih edilen aylık tam ödenir.