Fobi ne demek, fobia ne anlama geliyor, fobinin belirtileri nelerdir? AK Partilli Mahir Ünal'ın MYK toplantısından sonra gazetecilere verdiği basın toplantısında Kılıçdaroğlu hakkında söylediği sözler gündem oldu. Kemal Kılıçdaroğlu'nu milli olmamakla suçlayan Mahir Ünal " Kılıçdaroğlu milli konularda hiçbir zamann ortak adıma yanaşmadı. Sadece Cumhurbaşkanını eleştirmek için Tüm Türkiye'nin karşısında duruyor. Kendisi aslında "erdoğanfobia" hastalığı yaşıyor" dedi. Ünal'ın bu çıkışından sonra herkes merakla fobi ne demek, fobinin belirtileri nelerdir, ne anlama gelir sorularının yanıtını araştırıyor. Fobi ne demek, ne anlama gelir?
FOBİ NE DEMEK, NE ANLAMA GELİYOR?
Bir tür kaygı bozukluğu türü olan fobi kişinin belirli durum, canlı-cansız varlık veya mekana yönelik olarak hissettiği ileri düzeydeki korku hali olarak tanımlanmaktadır. Fobisi olan kişiler belirli tehlikeleri gerçekte duyulması gerekenden daha fazla tehdit edici olarak algılayarak, tehlikeli kabul edilen bu durumlardan önemli düzeyde kaçınırlar. Bu kişiler fobinin nesnesi olan koşullarla karşı karşıya kaldıklarında ise çok büyük bir sıkıntı yaşarlar ki bu durum kendisini tam bir panik hali ve dehşet hissi şeklinde gösterebilmektedir.
KAÇ ÇEŞİT FOBİ VARDIR?
Özgül fobiler: Özgül ve belirli nitelikteki canlı-cansız cisim, mekan veya aktiviteye yönelik olarak aşırı korkulu olma durumudur. Aşağıdaki örnekler bu tür fobilerin en sık karşılaşılan türleridir:
– Köpek, yılan, örümcek gibi hayvanlarla karşılaşma, yüksek bir mekana çıkma, suya girme gibi durumlara yönelik fobiler
– Karmaşık fobiler: Sosyal fobi ve agorafobi’de olduğu gibi kişinin korku ve kaygısı tek bir nesneye yönelik olarak değil, birbirinden farklı birçok sahada ortaya çıkmaktadır.
– Sosyal fobi (sosyal kaygı bozukluğu): Kişinin belirli sosyal şartlarda ileri düzeyde kaygılı olması durumu olarak tanımlanır. Sosyal fobi düğünler, konferanslar gibi kişinin kendisini yabancı hissedebileceği ortamlarda ve topluluk önünde konuşma gibi tüm dikkatlerin kendisine yöneleceğini düşündüğü eylemler sırasında ortaya çıkan aşırı kaygılılık hali olarak tanımlanır. Temeldeki düşünce insanlar tarafından yanlış değerlendirilme, alaya alınma ya da gülünç duruma düşme şeklindeki abartılı varsayımlardır. Sonuç olarak kişi kabiliyeti olup başarı gösterebileceği bir çok sahadan kendisini soyutlamaya başlar. Sosyal fobi genellikle ergenlik çağı ile erken erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır.
– Agorafobi (açık alan korkusu): Agorafobi kişinin kolayca kaçıp kurtulamayacağını düşündüğü mekanlarda bulunmaktan kaçınması ve bu mekanlarda bulunduğunda ileri düzeyde korku yaşaması olarak tanımlanabilir. Agorafobide otobüs, dolmuş gibi kapalı mekanlar, alışveriş merkezleri ve sinema gibi alanlardan kaçınma davranışı belirgindir. Agorafobi hemen her zaman panik nöbetleriyle birlikte ortaya çıkan bir durumdur. Panik nöbeti geçiren bir kişi, panik nöbeti geçirmesi halinde yardımsız kalacağını, kontrolünü kaybedeceğini düşündüğü her türlü mekandan uzaklaşma eğiliminde olacaktır. Agorafobi hastası örneğin bir başkası yanında olmadan evden çıkmak istemeyebilir, doktora ve hastaneye kolaylıkla ulaşamayacağı mahallerden kaçınabilir.
FOBİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Korku yaratan obje, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında anksiyete belirtileri ortaya çıkar. Panik atakta görülen belirtilerin hemen hepsi fobik durumla karşılaşıldığında ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
• Çarpıntı
• Yüz kızarması
• Titreme
• Terleme
• Bulanık görme
• Nefes darlığı
• Ağız kuruluğu
• Yutkunma güçlüğü v.b.
Panik bozukluğu olan kişiler ne zaman panik atak geçireceklerini bilirler ve panik atak geçirmemek için fobik durumlardan kaçınırlar. Örneğin asansör korkusu olan kişiler asansöre bindiklerinde panik atak geçirebilirler ve bundan korunmak için üst katlara merdivenlerden çıkıp inmeyi tercih ederler bu şekilde panik atak gelmesini önlerler. Yine uçak korkusu olan kişiler uçağa binmek yerine başka vasıtaları kullanarak yolculuk etmeyi tercih ederler. Fobisi olan kişiler bu kaçınma davranışını kullanarak panik atak gelişmesini önlerler. Panik bozukluğu olan kişilerde fobilerden farklı olarak panik ataklarının ne zaman, nerede geleceği belli değildir ve atağın gelmesi genelde önlenemez.