Eğitim fakültelerinden mezun olmayan ama öğretmen olmak isteyenlerin okudukları bölüm sonrasında ya da okudukları süre içerisinde almaları gereken bir eğitim belgesidir. Peki formasyon nedir? Kimler formasyon alabilir? Formasyon şartları nelerdir? İşte detaylar.
Eğitim fakültelerinden mezun olmayan ama öğretmen olmak isteyenlerin almaları gereken bir eğitim belgesidir. Peki formasyon nedir? Kimler formasyon alabilir? Formasyon şartları nelerdir? Formasyon nereden ve nasıl alınır? Formasyon ne işe yarar ve formasyon alma süresi ne kadardır 2022? İşte tüm bu soruların cevapları ve formasyon hakkında tüm detaylar...
FORMASYON NEDİR?
Fransızca kökenli olan bu sözcük, kısaca eğitim fakültesi mezunu olmayanların öğretmenlik yapabilmeleri için almaları gereken sertifikalı eğitim olarak tanımlanabilir. Ve aslında bunun doğru kullanımı pedagojik formasyondur.
Ama halk arasında genellikle formasyon şeklinde kullanılmakta, söylemesinin zorluğundan mı üşengeçlikten midir bilinmez, baştaki pedagoji sözcüğü genellikle atılmaktadır. Peki, genellikle söylemediğimiz bu kelimenin anlamı nedir? Evet, pedagoji kelimesine baktığımızda sözcüğün İngilizce pedagogy’den geldiğini ve eğitim bilimi manası taşıdığını görüyoruz.
İsteyen herkes pedagojik formasyon eğitimi alabilir mi? Öğretmenlik yapabilmek için herhangi bir lisans bölümünden mezun olmak yeterli oluyor mu? Bütün üniversiteler pedagojik formasyon eğitimi veriyor mu? Belgeyi alabilmek için mezun olma şartı var mı? Bir ücret ödeniyor mu?
Açıköğretim mezunları da pedagojik formasyon eğitimi alabilir mi? Evet.
KİMLER FORMASYON ALABİLİR, ŞARTLARI NELERDİR?
Formasyon eğitimi alabilmeniz için öncelikle MEB kararıyla belirlenen pedagojik formasyon eğitimi alınan bölümlerden birini okumanız veya o bölümlerden mezun olmanız gerekiyor. Belirlenen bölümlerde halen daha eğitime devam ediyorsanız bu bölümde en az 2 yarıyılı doldurmanız gerekmektedir.
Formasyon eğitimi alabilen bir bölümde okuyup okumadığınızı öğrenmek istiyorsanız MEB'den bu bilgilere erişebilirsiniz. Ayrıca akademik ortalama, üniversiteye giriş puanı, disiplin geçmişi gibi birtakım koşullarında uyumlu olmazı gerekiyor. Eğer lisans mezunuysanız, mezuniyet ortalamanız en az 2,5/4 olması lazım. Bu eğitim için ayrıca YÖK tarafından belirlenmiş üniversitelerden birinde okumanız gerekiyor. Her sene YÖK tarafından belirlenen bu üniversitelere listeler gönderiliyor. Bu listelerde hangi bölümden kaç kişi bu alınacağı yazıyor.
Talim ve Terbiye Kurulu, oluşacak mağduriyetleri önlemek üzere toplanarak söz konusu kararı 'Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) iş birliği ile açılan/açılacak olan öğretmenlik meslek bilgisi tezsiz yüksek lisans programı ya da pedagojik formasyon eğitimi sertifikası programını başarıyla tamamlayanların öğretmenliğe başvuru yapabilecekleri' şekilde genişletti.
FORMASYON ALMA SÜRESİ NE KADAR?
Pedagojik formasyon eğitimi programının süresi ise en az 2 yarıyıl olarak belirtilmektedir. Dersler iki yarıyıla bölünür ve eğitim bir öğretim yılında tamamlanabilecek şekilde yürütülür. Ancak yoğunlaştırılmış dönemler de bulunmaktadır ve bu eğitim programlarında 1 dönemin dersini alabilmek için aralıksız 7 hafta programa devam etmek gereklidir.
Lisans eğitimine devam ederken formasyon eğitimi almak isteyenler içinse programa başlamak için en az ilk iki yarıyılı tamamlamış olma şartı bulunmaktadır. Pedagojik formasyon eğitiminde birinci yarıyılda verilen dersler ise; eğitim bilimine giriş, program geliştirme ve öğretim, ölçme ve değerlendirme, sınıf yönetimi, öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları, gelişim psikolojisidir. Programın ikinci döneminde ise; rehberlik, özel öğretim yöntemleri, öğretmenlik uygulaması, öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı isimli 4 farklı ders verilmektedir.
FORMASYON NE İŞE YARAR?
Formasyon, eğitim fakültesinden mezun olmayanların öğretmenlik yapabilmesi için gerekli olan belgedir. Çünkü eğitim fakültesinde okuyanlar, öğretmenlik yapabilmek için gerekli olan dersleri eğitim sürecinde alırken, diğer fakültelerde okuyanlar bu dersleri almamaktadır.
Pedagojik formasyon eğitim programında da lisans programı boyunca alınmayan ama öğretmenlik yapabilmek için gerekli olan dersler alınmakta ve kişi eğitim sonunda öğretmenlik yapmaya hak kazanmaktadır. Yani elinizde pedagojik formasyon eğitimi aldığınızı gösteren bir sertifikanız varsa isterseniz özel isterseniz de kamu kuruluşlarında (tabii atanmaya hak kazanır ya da sözleşmeli öğretmen yapmak için bir fırsat bulursanız) öğretmenlik yapabilirsiniz.
PEDAGOJİK FORMASYON PROGRAMI HAKKINDA DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ...
FORMASYON HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
1. Pedagojik formasyon programları, hangi alanlarda ve neye göre açılıyor?
Pedagojik formasyon programları, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun, Bakanlığa bağlı okullarda öğretmen olarak atanacakların mezun olması gereken lisans programlarıyla aylıkla okutacakları derslere ilişkin karar ve çizelgesi dikkate alınarak açılmaktadır. Bu karar ve çizelge, zaman zaman güncellenmektedir. 2013-2014 öğretim yılında açılan programlarda da 20.02.2014 tarih ve 80 sayılı kararıyla ekindeki çizelge dikkate alınmıştır. Bu çizelgede yer almayan lisans alanlarında pedagojik formasyon programı açılmamıştır. 2014-2015 öğretim yılından itibaren açılan programlarda Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun 20/02/2014 Tarih ve 9 Sayılı Kararı'nda ve söz konusu kararda güncelleme yapılan Tebliğler Dergisi'nin ilgili sayısında yer alan alanlar dikkate alınacaktır.
2. Pedagojik formasyon programlarına kimler başvurabilir?
Pedagojik formasyon programlarına yukarıda adı geçen kararlarda yer alan lisans programlarının öğrencileri ve mezunları başvurabilir.
3. Açık öğretim fakültelerinin (AÖF) mezunları da pedagojik formasyona başvuru yapabiliyor mu?
Yukarıda adı geçen karar ve çizelgede, üniversite ve fakülte adı yer almaksızın sadece lisans programlarının adı yer almaktadır. Eğer bu programlar, AÖF programları içinde de yer alıyorsa-örneğin Türk Dili ve Edebiyatı gibi-bunların mezunları da başvuru hakkına sahip olmaktadır.
4. Yurt dışındaki üniversitelerden mezun olanlar da pedagojik formasyon programına başvurabilmekte midir?
Yurt dışındaki bazı üniversitelerden mezun olup da alan denklikleri Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınan ve denklik belgesi alan adaylar da aynı adı taşımak kaydıyla, açılan programlara başvurabilir.
5. Pedagojik formasyon programının kontenjanları neye göre belirleniyor?
Pedagojik formasyon programlarında her bir alana ayrılan kontenjanlar, program açmak için Yükseköğretim Kuruluna başvuran üniversitelerin talepleri ve kapasiteleri, ilgili alanda lisans eğitimi gören öğrenci ve mezunların yoğunluğu gibi durumlar dikkate alınmaktadır. Bu nedenle her üniversiteye, eşit sayıda kontenjan ayırmak mümkün olmamaktadır. Program açılan her üniversite ilgili alanlardaki kendi lisans programlarını ve üniversite dışından başvurabilecek potansiyel adayları gözönüne alarak kendilerine verilen toplam kontenjanı alanlara göre taksim etmektedir.
6. Neden her üniversitede pedagojik formasyon programı açılmamaktadır?
Pedagojik formasyon programları, sadece eğitim/eğitim bilimleri fakültesi ve eğitim bilimleri bölümü olan üniversitelerde açılabilmektedir. Ayrıca eğitim/eğitim bilimleri fakültesi ve bölümü olup da yeterli öğretim üyesi olmayan üniversitelerde ve alanlarda da program açılmamaktadır.
7. Bazı alanlarda neden pedagojik formasyon programı açılmamaktadır?
Türkiye'de üniversitelerde çok sayıda lisans programı bulunmaktadır. MEB Talim ve Terbiye Kurulu kararında bu alanlarda hangileri yer almışsa o alanlarda program açılmaktadır. Bu kararda yer alan bazı öğretmenlik alanlarında, örneğin sınıf öğretmenliği alanında, sadece eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği programı mezunları istihdam edilmektedir. Bu nedenle adı geçen karar ve ekinde yer alan çizelgede yer alan bütün alanlarda program açılabilir.
8. Pedagojik formasyon programlarının ücreti neye göre belirlenmektedir?
Geçmişte üniversiteler, pedagojik formasyon programlarının ücretlerini kendileri belirlemekte bu da öğrenciler tarafından çeşitli şikayetlere konu olmakta idi. Bazı üniversiteler tarafından adaylardan, 10.000 TL'ye varan ücretler talep edilmiştir. Bu nedenle alınacak ücretler, devlet ve vakıf üniversitelerinde eğitim fakültelerinin 2. öğretim ücretlerine endekslenerek söz konusu öğrenim ücretinin en fazla iki katı olarak belirlenmiştir.
9. Her öğrenci yada mezun kendi üniversitesinde pedagojik formasyon eğitimi almak zorunda mıdır?
Her öğrenci ya da mezun, kendi öğrencisi veya mezunu olduğu üniversite dışında program açılan başka üniversitelere de başvurabilir. Program açılan her üniversitede toplam kontenjanın bir kısmı, kendi lisans öğrencilerine ayrılırken bir kısmı da dışardan başvuran adaylara ayrılmaktadır.