11 ay boyunca heyecanla beklenen Şehr-i Ramazan'ın vuku bulmasıyla orucu bozan şeyler de vatandaşlar tarafından sıklıkla arananlar arasında yerini aldı. Oruçlu olunduğunda hal ve hareketlere daha da dikkat edilmesi gerektiği bilinirken istem dışı ve bilinçsizce yapılan bazı eylemlerin orucu bozup bozmadığı merak konusu haline geldi. Özellikle mide rahatsızlığı bulunan kişilerin gaz çıkarmak ve midesinden sıvı gelmesi gibi kendi istekleri dışında gelişen durumlar karşısında Diyanet'in açıklamalarına biz de haberimizde yer verdik. İşte detaylar...
GEĞİRMEK ORUCU BOZAR MI?
Diyanet yetkililerinin yaptığı açıklamada, insanın elinde olmadan, istemsizce gelişen davranışların orucu bozmadığı belirtildi. Geğirmenin de insanın isteği dışında gerçekeleşebilecek bir gaz çıkarma yöntemi olduğu bilindiğinden doğrudan orucu bozmadığının altı çizildi.
Ancak geğirme sonucu, ağza kusmuk benzeri herhangi bir sıvı ya da yemek artığı gelirse ve bu artık bilerek geri yutulursa oruç bozulur.
Geğirme sonucu ağza gelen artıkların tükürülmesi gerekir. Böylece oruç bozulmaz.
Ancak bazı durumlarda ortam, tükürmeye müsait olmayabilir. Bu yüzden de kişi ağza gelen kalıntıları yutmak zorunda kalır. Bu durumlarda kişi bilinçli olarak yutkunmadığı için oruç kaza gerektirmez.
BOĞAZA EKŞİ SU GELMESİ, MİDE SUYU ORUCU BOZAR MI?
Aynı şekilde boğaza gelen ekşi sıvı, mide suyu da orucu bozmamaktadır. Çünkü kişinin isteyerek yaptığı bir şey değildir. Miktarı ne olursa olsun kendiliğinden gelen kusuntu orucu bozmaz.
Mideden ansızın ağza yükselip tekrar mideye dönen şeyler de oruca zarar vermez. Kişinin kendi isteği ile ağız dolusu kusması hâlinde ise oruç bozulur.
Hz. Peygamber (s.a.v.), "Oruçlu kimse kendisine hâkim olamayarak kusarsa ona kaza gerekmez. Her kim de kendi isteği ile kusarsa orucunu kaza etsin." (Ebû Dâvûd, Savm, 32; Tirmizî, Savm, 25) buyurmuştur.
Bununla birlikte, kustuğu için orucu bozuldu zannıyla yemeye içmeye devam eden kimsenin orucu bozulur. Böyle bir kimseye keffâret değil, gününe gün kaza gerekir (İbnü'l-Hümâm, Feth, II, 332; el-Fetâva'l-Hindiyye, I, 226).
ORUÇ NEYLE BOZULUR?
Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.
ORUCU BOZMAYAN ŞEYLER
1- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,
2- Ağzına gelen kusuntunun geri gitmesi,
3- Oksijen tüpüyle suni hava vermek,
4- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,
5- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,
6- Boğaza toz, duman vs. kaçması,
7- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,
8- Göze ilaç damlatmak, ıslak lens takmak,
9- Gıybet etmek,
10- Rüyada ihtilâm olmak,
11- Diş çukuruna ilâç koymak,
12- Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,
13- Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,
14- Yutmadan yemeğin tadına bakmak,
15- Sakındığı hâlde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,
16- Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,
17- Ağzını yıkadıktan sonra, kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
18- Dişleri arasında kalan nohuttan küçük olan şeyi yutmak,
19- Hacamat olmak, kan aldırmak,
20- Kulağına su kaçması,
21- Uyanıkken, sadece bakarak cünüp olmak,
22- Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak,
23- Gusletmek, banyo yapmak,
24- İdrar yoluna pamuk koymak, [Şafii'de bozar.]
25- Sağlam deriye ilaç, krem, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,
26- Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,
27- Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,
28- Arı sokması,
29- Dudaktaki yaşlığı yutmak,
30- Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,
31- Kuru parmağı, ön veya arka tarafa sokmak, [Şafii'de bozar.]
32- Ele iğne batıp, kırığının içinde kalması,
33- Kulağa pamuklu çubuk sokmak, [Şafii'de bozar.]
34- Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,
35- Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan burna gelen akıntıyı yutmak.