Gut hastalığı kısaca bir eklem hastalığıdır. Peki Gut hastalığıyla nasıl başa çıkılır? Gut Hastalığı Belirtileri ve işaretleri nelerdir? bu sorularınızın yanıtını haberimizden detaylı olarak öğrenebilirsiniz.
Önemli Not: İçeriğimizde yer alan yazılı ve görsel içerikler farklı kaynaklardan derlenerek oluşturulmuş, öneri ve bilgilendirme yazısıdır. Kesin teşhis ve tedavi niteliği taşımamaktadır.
Gut Hastalığı nedir?
Gut (ayak baş parmağını da kapsadığında podagra olarak bilinir), ayırt edici özelliği tekrarlayan akut enflamatuvar artrit—kırmızı renkli, hassas, sıcak, eklem şişliği— olan bir tıbbi durumdur. En sık etkilenen bölge, ayak başparmağının tabanındaki tarak kemiği-parmak kemiği eklemidir (vakaların yaklaşık %50'si). Bununla birlikte kireçlenme, böbrek taşı veya ürat nefropati şeklinde de var olabilir. Gutun sebebi kanda ürik asit düzeylerinin yükselmesidir. Ürik asit kristalleşir ve kristaller eklemlerde, tendonlarda ve çevre dokularda birikir.
Bu özgün kristallerin eklem sıvısında görülmesiyle klinik tanı doğrulanmış olur. Nonsteroidal antienflamatuvar ilaçlar (NSAİİ'ler), steroidler veya kolşisin ile yapılan tedaviler belirtileri iyileştirir. Akut atak geçtiğinde, hayat tarzındaki değişikliklerle ürik asit düzeyleri genelde düşer ve sık atak görülen kişilerde allopürinol veya probenesid uzun süreli koruma sağlar. Son on-on beş yıldır gutun sıklığı artmıştır ve hayatlarının bir döneminde Batıdaki popülasyonun yaklaşık %1-2'sini etkilemektedir. Bu artışın, popülasyondaki metabolik sendrom, daha uzun hayat süresi beklentisi ve beslenme düzenindeki değişiklikler gibi risk faktörlerinin artışına bağlı olduğu düşünülmektedir. Gut geçmişte "kralların hastalığı" veya "zengin hastalığı" olarak bilinmektedir.
Gut Hastalığı Belirtileri ve işaretleri nelerdir?
Aayağın, ayak başparmağı tabanındaki eklemin üzerinde bulunan kırmızı cilt lekelerinin gösterildiği yandan görünüşü
Ayak başparmağının tarak kemiği-parmak kemiği ekleminde bulunan gut: Eklemin üzerini örten hafif cilt kızarıklığına dikkat edin.
Gut birkaç şekilde var olabilir yine de en olağan şekli tekrarlayan akut enflamatuvar artrit (kırmızı, hassas, sıcak, şiş eklem) ataklarıdır.
En fazla ayak başparmağı tabanındaki tarak kemiği-parmak kemiği eklemi etkilenir ve vakaların yarısında görülür.
Topuk, diz, bilek ve parmak gibi diğer eklemler de etkilenebilir.
Eklem ağrısı genellikle 2–4 saat içinde gece başlar.
Gece başlamasının sebebi o zamanki düşük vücut sıcaklığıdır.
Yorgunluk ve yüksek ateşi içeren diğer belirtiler eklem ağrısıyla birlikte nadiren ortaya çıkabilir.
Uzun süre devam eden yüksek ürik asit düzeyleri (hiperürisemi), kireçlenme olarak bilinen sert, ağrısız ürik asit kristalleri birikimini içeren diğer belirtilere de neden olabilir. Yaygın kireçlenme, kemik aşınmasına bağlı olarak kronik artrite yol açabilir.
Yüksek ürik asit düzeyleri kristallerin böbreklerde çökelmesine yol açıp taş oluşumuna ve sonra da ürat netropatisine neden olabilir.
Gut Hastalığı Neden meydana gelir?
Gutun altta yatan nedeni hiperürisemidir. Bu durum beslenme düzeni, genetik yatkınlık veya ürik asit tuzları olan üratın yeterince atılmaması dahil birkaç nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Ürik asitin böbreklerden yeterince atılamaması vakaların yaklaşık %90'ında hiperüriseminin ana nedeni olmasına rağmen aşırı ürik asit üretimi %10'dan daha azında ana nedendir.
Hiperürisemisi olan kişilerin yaklaşık %10'unda, hayatlarının bir döneminde gut gelişir.
Bununla birlikte, hiperürisemi derecesine bağlı olarak risk değişiklik gösterir. Düzeyler 415 ve 530 μmol/l (7 ve 8.9 mg/dl) arasında olduğunda risk her yıl için %0,5 ve 535 μmol/l'den (9 mg/dl) daha yüksek düzeylere sahip kişilerde risk her yıl için %4,5'tir
Gut hastalığını tetikleyen nedenler
Aşırı alkol tüketimi
Hatalı ve aşırı beslenme (aşırı kırmızı et tüketimi)
Ani, şiddetli hastalık halleri
Yanlış diyet uygulanması
Eklem travmaları
İlaç tedavileri (aspirin, idrar söktürücü ilaçlar)
Geçirilen cerrahi operasyonlar
Gut Hastalığı nasıl ortaya çıkar?
Zamanla eklem sıvılarında ürik asit kristaller birikmeye başlar ve Gut ataklarına neden olur.
Genellikle her seferinde diz, dirsek ve el bileği gibi bir eklemi etkileyen bu ataklar daha çok ayak başparmağı ekleminde dayanılması oldukça zor ağrı, şişlik ve kızarma ile ortaya çıkmaktadır. Hastanın bu dönemde aspirin ve benzeri ilaçları alması son derece yanlıştır, çünkü aspirin ürik asitin vücuttan atılımını yavaşlatır.
Gut hastalığı çoğunlukla 40 yaş üstü erkeklerde görülmektedir. Kadınlarda ise çok nadiren menapoz sonrası gelişebilmektedir.
Gut hastalığıyla nasıl başa çıkılır?
Gut hastalığının tedavisinde diyet , ilaç ve çok nadiren de cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Tedavi için önerilenler şöyle sıralanabilir:
Günde 2-3 litre su içilmelidir.
Aşırı kilolular kilo vermelidir.
Bol pürin içeren sakatat, konserve balık, deniz ürünleri, et suları alınmamalıdır. Beyaz etler ve sığır eti az miktarda alınabilir.
Ispanak, kuşkonmaz, mantar ve karnabahardan uzak durulmalıdır.
Alkol kesinlikle zararlıdır. Çay, kahve ve kakao az miktarda alınabilir.
Baklagiller için de bir uzmana danışılmalıdır.
İlaçlar ile kan ürik asit seviyelerinde tehlikeli yükselme önlenebilir.
Pürin İçeren Besinler
Düşük miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 0-15 mg pürin içerir): Süt ve türevleri, peynir, yumurta, ekmek, tahıllar, sebze ve meyveler.
Orta miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 50-150 mg pürin içerir): Et, tavuk, balık, kuru baklagiller, mantar, ıspanak, karnabahar, kuşkonmaz.
Fazla miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 150-300 mg pürin içerir): Sakatatlar, av etleri, havyar, ançüez, küçük balıklar.