Dinen kurban olarak kesilmesi kabul edilmiş ve kurban olarak kesilmemesi gereken hayvanların listesini sizler için topladık derlekdik
Kurban olan hayvanlar koyun, keçi, sığır, câmûs (manda) ve devedir.
Bir yaşını bitirip iki yaşına girmiş koyun ve keçi, iki yaşını bitirip üç yaşına girmiş sığır ve manda, beş yaşını tamamlayıp altı yaşına girmiş olan deve kurban olur.
Ancak kuzu büyük olup bir senelik koyundan fark olunamazsa ve altı ayı tamam etmişse kurban olur.
Kurban vahşî (yabânî) olmamalıdır.
Bir koyun veya bir keçi yalnız bir kimse için kurban olur.
Bir sığır, bir câmûs (manda) veya bir deve yedi kişi için kurban olur. Yani yedi kişi müşterek olarak bir sığırı veya deveyi kurban edebilirler. Ortaklar tek, çift veya yediden az olabilir.
Bir kimse iki koyun kurban edebilir.
Resûl-i Ekrem (sallallâhu aleyhi ve sellem) Efendimiz her sene iki koyun kurban ederdi. Vedâ Haccı'nda yüz deve kurban ettiler.
Ortakların inek, öküz, deve veya câmûs kurban ederken kurbanı hep birlikte alması veyâhut içlerinden birine vekâlet vermesi müstehaptır.
Bütün ortakların Müslüman olmaları, kurbanda ibâdete, sevâb ve fedâ-yı nefse niyet etmeleri, hisselerinin müsâvî (denk) olması şarttır. Bir ortağın hissesi 7/1'den az olmamalıdır.
Ortakların bazısı vâcib kurbana, diğerleri sünnet, nâfile, nezir (adak) veya akîka kurbana niyet etse yâhut ortakların bazısı ölü yâhut sabî veya bunamış olsa kurban câiz olur.
Kurban kesilecek hayvanda olması gereken şartlar nelerdir?
Kurban edilecek hayvanın sağlıklı, düzgün, âzaları tamam, besili olması hem ibadetin gaye ve mahiyetine hem de sağlık kurallarına uygun düşer.
Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bazı âzaları eksik meselâ bir veya iki gözü kör, kulakları ve boynuzları kökünden kesilmiş, dili kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik hayvanlar kurban olmaz.
Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, topal ve deli, biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya yırtılmış olmasında kurban açısından bir sakınca yoktur.
Koyunun daha semiz ve lezzetli olması maksadıyla doğduğunda kuyruğunun kısmen veya tamamen kesilmesi kusur sayılmaz.
Kurban Kesmenin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?
Kurbanın rüknü, kesilmesi caiz olan bir hayvanı kesmektir. Kesilen bu kurbanın sahih olabilmesi için iki şart lâzımdır:
1. Vakit: Kurbanın kesim vakti, Kurban Bayramı'nın birinci günü fecrin doğuşundan itibaren, üçüncü gün güneş batıncaya kadarki üç günlük süredir. Bu müddet içinde kurbanın kesilmesi şarttır. Bu vakitler dışında kurban kesilmesi sahih olmaz. Kurbanı gece kesmek mekruhtur.
2. Kesilecek hayvanın ayıplardan sâlim olması. Allah'a kurbiyet ve ibâdet maksadıyla kesilecek hayvanların kusursuz ve ayıpsız olmasına Müslümanların dikkat etmeleri, Peygamberimizin (asm) birçok hadîslerinde emredilmiştir.
Bu ayıplar iki kısma ayrılır:
a. Çok ayıp sayılan ve o hayvanın kurban edilmesine dînen mâni olan büyük özürler.
Çok ayıp sayılan özürlerin başlıcaları şunlardır:
1) İki gözü veya bir gözü kör.
2) Kesilecek yere yürümeye gücü yetmeyecek derecede topal.
3) Kulakları veya sadece bir kulağı kesik.
4) Tamamen dişsiz veya dişlerinin çoğu dökmüş.
5) Boynuzlarının ikisi veya biri kökünden kırılmış.
6) Kuyruğunun yarısı veya 3'te birinden fazlası kesilmiş.
7) Hayaları veya memelerinin uçları kopmuş.
8) Kemiklerinde ilik kalmayacak kadar zayıf ve düşkün hayvan.
9) Doğuştan kulağı ve kuyruğu olmayan.
10) Zapt u rabt altına alınıp sürüye gönderilemeyecek kadar çok deli hayvan.
11) Pislik yiyen hayvan. Bunlar da usûlü üzere temizlenmedikçe kurban edilmeleri câiz olmaz.
b. Az ayıp sayılan ve hayvanın kurban edilmesini kerahetle câiz kılan küçük kusurlardır.
Az kusurlu sayılan hallerden başlıcaları şunlardır:
1) Gözleri şaşı veya zayıf gören hayvan.
2) Bir ayağı topal, fakat diğer üçü ile aksayarak da olsa yürüyebilen hayvan.
3) Doğuştan boynuzsuz veya boynuzu az kırılmış hayvan.
4) Kulakları delik ve yarık veya uçları sarkmış ve kesilmiş hayvan.
5) Dişlerinin bâzısı düşmüş hayvan.
6) Otlamasına mâni olmayacak derecede az deli hayvan.
7) Kuyruğunun veya hayalarının veya kulağının bir kısmı kesik (üçte ikiden fazlası var) hayvan.
8) Doğuştan küçük kulaklı hayvan.
9) Uyuz, fakat toplu hayvan.
10) Tenasül uzvu iptal edilmiş, yani, burulmuş hayvan..
Kurban seçilirken alınacak hayvanın azalarına dikkat edilmelidir
Hz. Ali (ra) anlatıyor:
“Resulullah (asm), (kurbanlık olarak keseceğimiz hayvanın) göz ve kulaklarına dikkat etmemizi, kulağı önden delinmiş veya arkadan delinmişi veya ortadan yarılmışı veya yuvarlak delinmişi kurban yapmayın” diye emretti. (Tirmizî)
“Topal hayvan, tek gözlü hayvan, hastalığı belli olan hayvan zayıf ve cılız hayvanlar kurban edilmez.” (Ebû Davud, İbn Mâce)
“Resulullah (asm), bize kurbanlık hayvan alırken göz ve kulağına dikkat etmemizi, kulağı, burnu kesik, boynuzu kırılmış hayvanlardan kurban kesmemeyi bize emretti.” (Ebû Davud, İbn Mâce)
“Bir veya iki gözü kör, kemiğinde ilik kalmayacak kadar zayıflamış
Kesileceği yere gidemeyecek derecede topal,
Kulak veya kuyruğunun yarıdan fazlası kesilmiş veya kopmuş,
Boynuzunun çoğu kırılmış, memesi kesilmiş, yavrusunu emziremeyen,
Memesi kurumuş veya memelerinden birisi sütten kesilmiş olan koyun-keçi ile ikisi sütten kesilmiş sığır-deve,
Dört ayağından biri kesilmiş olan hayvan,
Burnu kesilmiş hayvan kurban olmaz.”
(Feteva-i Hindiyye)
"Kurbana mani olan bu kusurlar zengin içindir. Zengin, kurban edeceği hayvanı bu kusurlardan biri bulunduğu halde satın alırsa veya satın aldıktan sonra bu kusurlardan birisi meydana gelirse bu hayvanlar kurban edilemez. Fakir için ise her hâlükârda kesmek câizdir.
Üç imama göre, zengin için de o kurban yeterli olur. Başkasını almaya gerek yoktur." (Büyük İslam İlmihali)
Tavuk, horoz ve kaz gibi hayvanlar kurban olmaz
“Tavuk, horoz ve kaz gibi evcil hayvanlar kurban olamaz. Bunları kurban niyeti ile kesmek tahrimen mekruhtur (harama yakındır). Çünkü bunda Mecusîlere benzeyiş vardır. Etleri yenilen vahşî hayvanlar da kurban edilmez” (Büyük İslam ilmihali)
Vahşi hayvanlardan kurban etmek caiz değildir
"Kurban edilecek hayvanlar, koyun, keçi, sığır, manda ve devedir. Vahşi hayvanlardan kurban etmek caiz değildir. Çiftleşen hayvanlardan doğan yavrunun annesi ehlî ise erkeği vahşî'de olsa bu yavrudan kurban etmek câizdir. Çünkü hayvanlarda yavru anneye tâbidir."